بامداد جنوب - جواد شکریان:

این روزها تحریم‌های ظالمانه امریکا علیه ایران، بر خلاف صحبت‌های مسوولان دولتی مبنی بر در اختیار داشتن کنترل اوضاع، به‌علت آنچه کارشناسان سوءمدیریت می‌نامند، اقتصاد کشور را تحت تاثیر قرار داده و سبب التهاب در بسیاری از بازارها نظیر سکه و ارز، لوازم خانگی و برقی، بازار خودرو ... شده است. با این حال یکی از مهم‌ترین مباحثی که در دوران تحریم با آن مواجه هستیم و کشورهای تحریم‌کننده نیز تاکید زیادی روی آن دارند، بازار نفت است؛ بازاری که بیشترین پتانسیل را برای افزایش فشارهای اقتصادی به ایران دارد. قریب به 40 سال از عمر انقلاب اسلامی می‌گذرد و با تاکید همواره مسوولان بر خطرات اقتصاد تک‌محصولی و خام‌فروشی، هنوز هم ایران اسلامی وابستگی خود را به خام‌فروشی مواد معدنی و نفتی حفظ کرده است. این مساله سبب شده در حال حاضر همانند تحریم سال‌های پیش از برجام، تاکید امریکا بر نخریدن نفت از ایران باشد و شرکت‌های بین‌المللی و کشورها را برای پایبندی به این خواسته تهدید کند. 

این مساله باید در سال‌های گذشته با جدیت بیشتری مورد توجه دولت‌ها قرار می‌گرفت تا از وابستگی اقتصاد کشور به فروش مواد خام نفتی و معدنی به‌تدریج کاسته و با تکیه بر توان داخلی، شرایط رونق تولید و رشد اقتصادی فراهم می‌شد؛ با این حال به‌دلایل مختلفی پس از گذشت 40 سال از پیروزی انقلاب اسلامی، این اتفاق رخ نداده و وابستگی کشور به نفت همچنان باقی است. البته در سال‌های اخیر و با انعقاد توافق هسته‌ای، بهترین فرصت برای حل این مساله فراهم شده و دولت می‌توانست با دریافت امتیازات و در نظر گرفتن راهکار مناسبی نظیر انعقاد قراردادهای بلندمدت نفتی با کشورهای اروپایی و کشورهای قدرتمندی نظیر چین (که حتی درصورت بازگشت تحریم‌ها غیر قابل لغو باشد) مساله تحریم را تا حد بسیار زیادی کنترل کند که متاسفانه این اتفاق رخ نداد.   

در حال حاضر هم که تحریم‌های اقتصادی بار دیگر بر بازارهای نفتی ایران سایه انداخته است، دولت و مجلس بار دیگر به تصمیم‌های عجولانه و غیرمنطقی روی آورده و می‌خواهند واردات کالا را به صادرات نفت گره بزنند. این بدان معناست که واردکنندگان از این پس تنها می‌توانند از کشورهایی کالا وارد کنند که از ایران نفت می‌خرند. از طرف دیگر، شاید بزرگ‌ترین مشتری نفتی ایران که می‌تواند بی‌توجه به تحریم‌های امریکا از ایران نفت بخرد کشور چین باشد که با این اوصاف، بار دیگر باید منتظر سیل ورود کالاهای چینی به کشور باشیم.

در این زمینه سخنگوی کمیسیون انرژی روز گذشته از اعمال طرح تهاتر کالا و نفت خبر داد و تاکید کرد: تهاتر کالا و نفت یعنی خرید کالا را مشروط به فروش نفت می‌کنیم، به بازارهای هدف و کشورهایی که از ما نفت می‌خرند، اعلام می‌کنیم در صورتی کالا می‌خریم که از ما نفت بخرند، یعنی مبادله یک‌طرفه نیست.

اسدالله قره‌خانی درباره تشکیل کارگروه تهاتر نفت در برابر کالا، تصریح کرد: ما قبلا در تحریم‌های شورای امنیت محدودیت داشتیم اما یک میلیون بشکه نفت صادر می‌کردیم البته اصولا تحریم‌ها هم موقعی که به نهایت برسد غذا و دارو مستثنی است. علاوه بر آن، ما تحریم شورای امنیت نیستیم که این اتفاق بیفتد، ما هنوز بالای دو میلیون بشکه صادرات داریم. این کارگروه به این معناست که ما کالا را مشروط به این‌که نفت ما را بخرند، وارد کنیم و به این ترتیب صادرات ما کمتر محدود می‌شود.

سخنگوی کمیسیون انرژی در ادامه با تاکید بر این‌که در حال حاضر به‌دلیل مشکلات بانکی امکان وارد کردن دلار و یورو به جای صادرات نفت را نداریم، خاطرنشان کرد: در این شرایط به جای نفت، می‌توانیم از کالاهای ساخته شده کشورهایی مثل هند، چین و کره جنوبی که در گذشته هم به همین صورت بوده واردات انجام دهیم. این کالاها می‌تواند شامل تجهیزات پزشکی، نهاده‌های کشاورزی، کالای صنعتی و واسطه‌ای و خیلی موارد دیگر باشد. البته ما در شرایط عادی هم از این کشورها یا کشورهای اروپایی کالا می‌خریدیم اما اکنون سعی داریم نفت را به جای برخی کالاهای اساسی مورد نیاز بفروشیم.

قره‌خانی با اشاره به این‌که قبلا الزام بود که به‌جای صادرات نفت ارز وارد شود، تاکید کرد: هم‌اکنون این اختیار به مدیران داده شده که لزوما این‌گونه نیست که در ازای فروش نفت باید ارز وارد کشور شود و این مدیران می‌توانند کالاهای مورد نیاز صنایع، کشاورزی و بهداشت را به‌جای ارز وارد کنند.

به‌گفته وی، ما به بازارهای هدف و کشورهایی که از ما نفت می‌خرند، اعلام می‌کنیم در صورتی کالا می‌خریم که نفت از ما بخرند یعنی مبادله یک‌طرفه نیست، وقتی آنها کالای خود را می‌فروشند باعث اشتغال و رونق در کشورشان نیز می‌شود ولی اگر ارز را بگیرد و ما کالا را از آنها بخریم هیچ زمانی ریسک نمی‌کنند که از ما نفت بخرند.