الهام بهروزی : بومگردی یا طبیعت‌گردی شاخه‌ای از توریسم است که امروزه بیشتر مورد توجه گردشگران قرار گرفته است و اشتغال پایدار و توسعه اقتصادی روستاها را به‌دنبال دارد. استان بوشهر با دارا بودن بیش از 600 روستا و برخورداری از زندگی سنتی از پتانسیل بالایی در این حوزه برخوردار است که می‌توتن از این ظرفیت در گسترش صنعت گردشگری سود جست.
اما متاسفانه به‌دلیل اجرائی شدن برخی
از اقدامات اشتباه امروز در روستاهای استان شاهد از بین رفتن بافت روستایی و
جانشینی بافت شهری هستیم؛ مساله‌ای که اگر امروز از کنار آن بیصدا بگذریم؛ چه بسا
که به گردشگری روستایی و به‌ویژه بومگردیها زیان‌های جبران‌ناپذیری وارد میشود.
چراکه وقتی صحبت از گردشگری روستایی به
میان می‌آید، نخستین تصویری که در ذهن گردشگر یا توریست نقش می‌بندد، فضایی آرام
با طبیعتی بکر، بافتی سنتی با آداب و رسوم منحصربه‌فرد و غذاهای سالم و ارگانیک و
کوچه‌های تنگ باریک و گاه خاکی اما صمیمی!!! بدیهی است که به‌منظور رونق گردشگری
روستایی در گام نخست بافت اولیه روستا و معماری ساده آن را باید حفظ و از دخل و
تصرف‌های اشتباه و اجرای طرح‌های هادی و شهری در بافت روستایی خورداری کرد؛ موضوعی
که گهگاهی در سطح روستاهای بوشهر شاهد آن هستیم و متاسفانه برخی از روستاهایی که
بافت اولیه آنها تخریب و ساختار جدید آنها بیشتر به بافت شهری نزدیک شده است، به‌عنوان
روستاهای هدف گردشگری شناسایی شده‌اند. حال اینجا یک سوال ذهن نگارنده را درگیر می‌کند
که چگونه می‌خواهیم در چنین روستاهایی که ساختار شهری یافته‌اند، گردشگری روستایی
را رونق دهیم و نگاه گردشگران خارجی را که به‌دنبال کنکاش و رسیدن به فرهنگ بومی
مناطق مختلف ایران و لمس زندگی بی‌آلایش و سنن اجدادی و دیرینه روستایی هستند، به
استان جذب کنیم؟! آیا وقت آن نرسیده است که روشی اصولی را در حوزه گردشگری روستایی
در پیش بگیریم!
اگر متولیان امر واقعا به‌دنبال اشاعه
گردشگری روستایی و توسعه اقتصادی روستاها و اشتغالزایی در این منطقه هستند، دست‌کم
روستاهایی را هدف گردشگری قرار بدهند که روستا باقی مانده‌اند و مردمانش راویانی
بحق برای انعکاس فرهنگ و زندگی روستایی هستند. صنایع دستی شاخص در آن به‌راه و
بستر مناسب برای فعالیت‌های روستایی در آن مهیا باشد. نه صرفا با فعال کردن یک یا
دو بومگردی در هر روستا دچار توهمی عبث شوند که توانسته‌اند گردشگری روستایی را در
استان رونق دهند!!! این در حالی است که بوشهر در نظر دارد طرحی را به نام «بوشهر
توریسم 2022» همزمان با جام جهانی قطر در استان اجرائی کند تا از این رهگذر بتواند
نگاه جهانگردان و گردشگرانی که برای تماشای فوتبال به قطر سفر می‌کنند به بوشهر
جذب کنند که عمده تاکید این طرح بر توسعه گرشگری روستایی است. طرحی قابل تامل است؛
اما موفقیت این طرح در گرو برنامه‌ریزی جامع و اصولی و اجرائی شدن یک‌سری
رویدادهای معتبر با محوریت گردشگری و فرهنگ است.
در این راستا، متولیان امر در گام نخست
کوشیده‌اند که با شناسایی برخی از روستاها صنعت توریسم روستایی را در استان به‌شکل
جدی‌‌تری با راه‌اندازی بومگردیها دنبال کنند. بدون‌شک راه‌اندازی بومگردی در
روستاها در توسعه پایدار و اشتغالزایی و جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرها نقش
بی‌بدیلی ایفا می‌کند؛ ولی این بومگردیها نخست باید در بانک بومگردیها ثبت شوند
که در این زمینه استان بوشهر ضعیف ظاهر شده و این ادعا را می‌توان با یک سرچ در
گوگل اثبات کرد. با کمترین اطلاعات در خصوص بوم‌گردی‌های فعال استان روبه‌رو می‌‌شویم.
حال آنکه اگر کارگروهی به‌نام کارگروه
بومگردی در استان راه‌اندازی شود و این کارگروه بتواند اطلاعات جامعی از بومگردیها
را جمع‌آوری و با راه‌اندازی وبسایتی بستر مناسب را برای معرفی این بومگردیها
فراهم آورد، می‌توان به این طرح امیدوار شد. البته در کنار آن باید یک‌سری جشنواره‌ها
و فستیوال‌های فصلی با محوریت فرهنگ و گرشگری فرهنگی برنامه‌ریزی شود تا بتوان
دریچه جدیدی از فرهنگ ایرانی و بومی به روی گردشگران بگشاییم.
از این‌رو، بومگردیها می‌توانند نقش
بسزایی را در توسعه توریسم روستایی ایفا کنند؛ اما از بدو تشکیل این این بومگردیها
در کشور، همواره به‌دلیل برخی از ناهماهنگی‌ها و سختگیری‌ها از سوی برخی از نهادها
با یک‌سری محدودیت روبه‌رو هستند که می‌طلبد در این زمینه کارگروهی تشکیل شود تا
بومگردیها به مشکل برنخورند و از کارکرد اصلی خود فاصله نگیرند.
در این باره مدیرکل دفتر همکاری و
توافق‌های ملی گردشگری از تشکیل کارگروه ملی بومگردی برای تعدیل ضوابط و رفع
ناهماهنگی با سایر دستگاه‌ها خبر داد و گفت: متاسفانه سایر سازمان‌ها و نهادها
بومگردیها را با خط‌کش هتل می‌سنجند، درحالی‌که ضوابط و استاندارد این خانه‌ها
کاملا متفاوت از هتل‌ها است.
به گزارش ایسنا، لیلا اژدری در ادامه
با بیان اینکه در نخستین جلسه کارگروه ملی بومگردی تعدادی از نمایندگان سازمان‌های
دخیل همچون امور اراضی، محیط زیست، منابع طبیعی، وزارت کشور، سازمان شهرداری‌ها و
دهیاری‌ها حضور داشتند، افزود: متاسفانه با وجود آنکه بیشترین مشکل بومگردیها با
اداره اماکن نیروی انتظامی است و از این نهاد دعوت شده بود؛ اما هیچ نماینده‌ای از
اماکن یا نیروی انتظامی حضور نداشت.
وی با اشاره به برخی ناهماهنگی‌ها در
ارتباط با حوزه بومگردی، تصریح کرد: سازمان‌های دیگر معمولا ضوابطی دارند که با
استانداردهای بومگردی چندان مطابقت ندارد و گاهی به پلمب اقامتگاه منجر میشود،
مثلا وزارت بهداشت طبق ضوابط و قوانینی که دارد به آشپزخانه بومگردیها ایراد وارد
می‌کند؛ درحالی‌که این سختگیری ناشی از ناآگاهی آنها نسبت به استاندارد این
اقامتگاه‌ها است یا مثلا ناجا از صاحبان این خانه‌ها خواسته دوربین نصب کنند،
درحالی‌که این خانه‌ها محل زندگی خانوادگی و شخصی میزبان است و نوع مهمان‌پذیری آنها
تعریف دیگری دارد. متاسفانه برخی دستگاه‌ها بومگردیها را با خط‌کش هتل می‌سنجند.
برای همین قرار شد در ذیل این کارگروه، کمیته‌های تخصصی تشکیل شود تا مفاهیم شفاف
شود و ضوابط را تعدیل کنیم.
به عقیده اژدری، حضور نمایندگان سازمان‌ها
و نهادهای مختلف باعث میشود با مفهوم بومگردی بیشتر آشنا شوند و با گردشگری
سختگیرانه برخورد نشود.
مدیرکل دفتر همکاری و توافق‌های ملی
گردشگری به انبوه‌سازی بومگردیها نیز اشاره کرد و افزود: ضوابط بومگردی در سال ۹۳
ابلاغ شده؛ اما اکنون مقداری از معیارهای ابتدایی فاصله گرفته‌ایم و انبوه‌سازی
اتفاق افتاده است. برنامه ما این است که با تدوین ضوابط دیگری، روح بومگردی را
تقویت کنیم.
وی درباره لزوم اجرای قوانین سختگیرانه
در صدور مجوز بومگردی برای جلوگیری از انبوه‌سازی، گفت: همین حالا هم مجوز تحت
کنترل صادر میشود، این‌طور نیست که بی‌حساب و کتاب داده شود، بلکه تعداد متقاضیان
بی‌حساب و کتاب است، با این حال مجوز خیلی ساده صادر نمی‌شود.
اژدری در پاسخ به این پرسش که چرا
تعداد متقاضیان بومگردی زیاد است، توضیح داد: اعطای وام و تسهیلات کم‌بهره باعث
گرایش افراد بیشتری به بومگردی شده است. البته هدف این افراد هم مقدس است و به‌طور
قطع در راستای اشتغالزایی است؛ اما انگیزه‌هایی مثل وام و تسهیلات کم‌بهره باعث میشود
شهری‌ها هم به این کار گرایش پیدا کنند و بدون توجه به روح بومگردی و زندگی
روستایی دنبال این کار باشند.
مدیرکل دفتر همکاری و توافق‌های ملی
گردشگری با بیان اینکه سعی میشود ماهی یک بار این کارگروه جلسه داشته باشد، تاکید
کرد: برای همین از نمایندگان سایر دستگاه‌ها درخواست شد تمام ضوابط را به ما ابلاغ
کنند، چراکه مقررات، سیاست‌ها و استراتژی‌های بسیاری وجود دارد که ما از آن بی‌اطلاعیم
و بی‌خبر از آن، سرمایه‌گذاری در بومگردی را تبلیغ و تشویق می‌کنیم.
اژدری در پایان خاطرنشان کرد: پول
زیادی در حمایت از اشتغال روستایی و عشایری وجود دارد، سازمان برنامه و بودجه
اعتبارات خوبی به این بخش اختصاص داده است؛ ولی مصرف آن درست نیست، معمولا یا هم‌افزایی
وجود دارد یا جزیره‌ای عمل میشود و در نهایت هم اعتباری که گذاشته شده هدر می‌رود،
باید با روش درستی از این اتفاق جلوگیری شود.
در پایان این گزارش یادآوری میشود، با
این اوصاف توسعه کردشگری در کشور و همچنین استان بوشهر مستلزم برنامه و دغدغه‌مندی
و شناسایی فرصت‌ها و تهدیدهاست. موضوعی که رعایت آن می‌تواند تحولی را در گردشگری
کشور بیافریند. از آنجایی که استان ما در جوار خلیج زیبای فارس جای خوش کرده و از
دیرباز محلی برای تبادلات اقتصادی و فرهنگی به‌شمار می‌رفته، می‌طلبد که با
شناسایی روستاهای ساحلی و بکر و با پویا کردن آنها از طریق حمایت از جامعه محلی و
اجرای طرح‌های هادی اصولی و منطبق بر ساختار و معماری روستایی، صنعت گردشگری
روستایی را در استان رونق داد. در این زمینه بخش دولتی با حمایت و هم‌افزایی بخش
خصوصی می‌تواند گام‌های استواری بردارد. بدون‌شک استان بوشهر ظرفیت مستعدی در حوزه
گردشگری روستایی و همچنین گردشگری دریایی دارد که باید به‌نحو مطلوبی از این ظرفیت
استفاده کرد. البته پیش از این خیزهایی با اجرائی شدن برخی از طرح‌ها به‌سوی
گردشگری دریایی برداشته شد، اما باید اعتراف کرد بیشتر این طرح‌ها مطالعه نشده و
سطحی تصویب شده بودند که الکن بودن آنها در مرحله اجرا رخ نمود و این امر نمایانگر
بیسوادی و سهل‌انگاری مسوولان استانی و متولیان امر بود. امید می‌رود که این تجربه
تلخ را این بار در حوزه گردشگری روستایی تجربه نکنیم و با تکیه بر خردجمعی،
استفاده از آرای صاحب‌نظران و نخبگان این حوزه و مشاهده نمونه‌های موفق جهانی طرح‌هایی
را برنامه‌ریزی و اجرائی کنیم تا هم رونق گردشگری روستایی را در استان شاهد باشیم
و هم از سوخت بیت‌المال و سودجویی افراد کارنابلد جلوگیری کرده باشم.
پربازدید ها