الهام بهروزی:
نمایش «ویستک» نوشته گئورک بوشنر و کارگردانی مهسا رهسپار از 25 تا 29 جاری در پلاتوی ایرج صغیری تئاترشهر بوشهر پذیرای مخاطبان بوشهری بود؛ نمایشی که تراژدی تلخ و گزنده‌ای را روایت می‌کرد. در واقع این اثر از روی نمایشنامه نمایشنامه‌نویس آلمانی تولید شده که بارها و بارها در سراسر جهان از سوی هنرمندان مطرح تئاتری به روی صحنه رفته و راوی سرگذشت مردی است که همه به او ظلم کرده‌اند؛ ظلمی که به‌شکلی غریبانه و در عین ساده‌لوحی «ویستک» بر او از سوی دشمنانی دوست‌نما تحمیل شده است. بدون‌شک پرداختن به چنین سوژه‌ای نیاز به دانش، دقت و حوصله کافی دارد که مهسا رهسپار به‌خوبی از عهده این روایت برآمده است. گواه این ادعا، موفقیت‌های این اثر نمایشی در جشنواره بین‌المللی تئاتر دانشگاهی است؛ اثر برگزیده بیست و دومین جشنواره بین‌المللی تئاتر دانشگاهی ایران بخش مناطق، تقدیر بهترین کارگردانی از بیست و دومین جشنواره بین‌المللی تئاتر دانشگاهی ایران بخش مناطق، دریافت تندیس بهترین بازیگر مرد از بیست و دومین جشنواره بین‌المللی تئاتر دانشگاهی ایران بخش مناطق، نامزد دریافت بهترین بازیگری زن از بیست و دومین جشنواره بین‌المللی تئاتر دانشگاهی ایران بخش مناطق، نامزد دریافت بهترین طراحی گریم از بیست و دومین جشنواره بین‌المللی تئاتر دانشگاهی ایران بخش مناطق، سپاس هیات داوران برای بهترین طراحی لباس از بیست و دومین جشنواره بین‌المللی تئاتر دانشگاهی ایران بخش مناطق، تقدیر بهترین عکاس از بیست و دومین جشنواره بین‌المللی تئاتر دانشگاهی ایران، نامزد دریافت جایزه بهترین طراحی پوستر از بیست و دومین جشنواره بین‌المللی تئاتر دانشگاهی ایران از افتخارات نمایش «ویستک» به کارگردانی مهسا رهسپار در این رویداد معتبر تئاتری است.
مهسا رهسپار یکی از بازیگران و کارگردانان مطرح تئاتر استان و شهرستان برازجان است که در این سال‌ها حضور چشمگیر و موفقی را در تئاتر استان داشته است. در کارنامه هنری این هنرمند بانو، بازي در نمايش «ت مثل تجربه» به كارگرداني عبدالرحيم كاوياني، بازي در نمايش «چشم‌ها» به كارگرداني قاسم تنگسيرنژاد، بازي در نمايش «جنوب از شمال غربي» به كارگرداني قاسم تنگسيرنژاد، بازي در نمايش «ماچيسمو» به كارگرداني رضا كلانتري، بازي در نمايش «برف در كوره‌هاي آجرپزي» به كارگرداني قاسم تنگسيرنژاد، بازي درنمايش «سوغات پري» به كارگرداني عبدالرحيم كاوياني، بازي در نمايش «خشكسالي و دروغ» به كارگرداني قاسم تنگسيرنژاد، بازي در نمايش «مرده‌ريگ» به كارگرداني قاسم تنگسيرنژاد، كارگرداني نمايش «كودك خبرچين»، كارگرداني نمايش «كودك تنبل پهلوان» و كارگرداني نمايش «ويتسك» دیده می‌شود.
آخرین تجریه کارگردانی به روی صحنه رفته وی همین نمایش «ویستک» است که از 25 تا 29 خردادماه جاری هر شب ساعت 21 در پلاتوی صغیری به روی صحنه رفت. در این نمایش جهانشیر دهقان‌فرد، شایسته پولادی‌مطلق، امین قجر، حسن نظامات، زرین کیوان راد، مهسا رهسپار، فاطمه خواجوی، فاطمه احمدی، آناهیتا مظلومی، محدثه زلیخایی، الناز یگانه‌پرست و یاسمن قاسمی به ایفای نقش پرداختند. دیگر عوامل نمایش «ویستک» عبارت بودند از: محسن موسوی‌خواه (مشاور کارگردان)، قاسم تنگسیرنژاد (طراح حرکت)، علی کوزه‌گر (طراح نور)، منا بارانی (طراح لباس)، رضا کلانتری (طراح صحنه)، مهسا رهسپار (طراح گریم)، سید‌علی موسوی (موسیقی) و محمد احمدی، مهدی احمدی (عوامل اجرائی).
در ادامه گفت‌وگویی را با مهسا رهسپار به بهانه اجرای نمایش «ویستک» در بوشهر صورت دادهایم که خواندن آن خالی از لطف نیست.
نمایش «ویستک» چه موضوع را روایت می‌کند؟
ویتسک درباره سرباز مفلوکی است که در ارتش خدمت می‌کند و برای امرار معاش مجبور است به‌عنوان گماشته کارهای شخصی یک سروان را انجام دهد و به آزمایش‌های یک پزشک منفور تن دهد. او علاوه بر این با جمع‌آوری هیزم روزگار می‌گذراند. «ویتسک» معشوقه‌ای به نام ماری دارد که با او زندگی می‌کند. در این میان یک افسر ارتش ماری را فریب داده و با او رابطه برقرار می‌کند. سروان و دکتر موضوع را به ویتسک اطلاع می‌دهند. ویتسک ته مانده شعورش را از دست داده و به ندایی که مدام از او می‌خواهد ماری را بکشد گوش می‌دهد و معشوقه اش را به قتل می‌رساند.
فقر و تنهایی شخصیت اول داستان نمود پررنگی در قصه دارد، آیا پرداخت به این سوژه کار شما را دشوار نمی‌کرد که دائم باید اضطراب و یاس نهفته و عیان را در لایه‌های داستان منعکس می‌کردید؟
دست و پنجه نرم کردن با مفاهیم تراژیک این‌چنینی سختی‌های بسیاری دارد؛ اما «ویتسک» نمایشنامهای برای همه دوران است. نمایشنامه بوشنر قرابت عجیبی با زمانه ما دارد. ویتسک شاید، در کنار ما زندگی کند و یک به یک در حال نابودی‌اش باشیم. چه این موضوع را بدانیم چه ندانیم. چه بخواهیم چه نخواهیم همگی در رقم خوردن یه تراژدی سهمگین واقعی سهیم هستیم و بوشنر این را به ما هشدار می‌دهد.
نمایشنامه گئورک بوشنر چه ویژگی داشت که شما آن را برای کارتان برگزیدید؟
بوشنر این نمایشنامه را بر اساس یک ماجرای واقعی نوشت؛ اما عمر کوتاهش اجازه نداد آن را تکمیل کند، همین نمایشنامه بدون پیچیدگی عجیب و غریب یک شاهکار به‌تمام معناست. «ویتسک» یک نمایشنامه کاملا انسان‌محور است. تمام دغدغه بوشنر انسان و رنج‌های اوست. رنج‌هایی که از سیستم‌های مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بر او بار می‌شود و دامنه این مشکلات آن‌چنان بر افراد مفلوک و شریف گسترش می‌یابد که باعث نابودی‌اش می‌گردد. مگر چه چیزی از این بهتر می‌تواند دست‌مایه یک اثر نمایشی باشد؟
آیا متن‌های ایرانی نیز قابلیت این‌گونه متن‌ها را دارد؟
در اینجا ما داریم راجع به یک شاهکار جهانی حرف می‌زنیم. طبیعتا برخی متون ایرانی نیز چنین قابلیتی دارند؛ اما بحث ابر نمایشنامه‌های این‌چنینی کاملا جداست. از «ویتسک» در سرتاسر جهان اجراهای متفاوتی به روی صحنه رفته و همین الان نیز در جای جای دنیا روی صحنه است. به‌طور قطع نمایشنامه‌های ایرانی تا رسیدن به این نقطه فاصله دارند.
کار شما از زمره آثاری بود که در جشنواره تئاتر دانشگاهی به خوبی درخشید، این موفقیت چقدر شما را به کارتان مطمئن کرد؟ آیا به‌عنوان یک کارگردان بانو فضای کار در استان برای فعالیت و موفقیت‌تان مهیاست؟
جشنواره بین‌المللی تئاتر دانشگاهی ایران فرصت بسیار مناسبی برای ارائه ایده‌های جدید و کمتر تجربه شده است. حضور و موفقیت در این جشنواره به‌طور قطع امیدهای فراوانی را در من زنده کرد و البته کارم را در ادامه بسیار سخت‌تر. تئاتر استان برای حضور و فعالیت بانوان مانع ایجاد نمی‌کند، بلکه در این سال‌ها میزان رشد فعالیت و موفقیت زنان در این عرصه کاملا محسوس است. من نیز مانند سایر بانوان فعال در این حوزه فضا را برای کار و تولید تنگ و دشوار نمی‌بینم، گرچه کاستی‌های متعددی وجود دارد؛ اما این کاستی‌ها مختص بانوان نیست و همه همکاران من با این مشکلات و کمبودها کلنجار می‌روند؛ اما چاره چیست جز تحمل؟
بزرگ‌ترین دستاورد تئاتر دانشگاهی برای کارگردان‌های جوانی چون شما چیست؟
بزرگ‌ترین دستاورد این جشنواره به‌دست آوردن امکان اجرای عموم آثار برگزیده در تهران است که دیروز دبیر جشنواره خبر داده که برای نمایش ویتسک نیز برنامه‌ای چیده شده تا در یکی از سالن‌های معتبر تهران روی صحنه برود. این فرصت خیلی خوبی برای کارگردانان جوان است و می‌تواند نقش بسیار مثبتی در پیشرفت‌شان ایفا کند.
شما چقدر در کارتان به ذائقه مخاطب اهمیت می‌دهید و اجراهای عموم چقدر برای شما حائز اهمیت است؟
ذائقه مخاطب یک چیز است تغییر ذائقه مخاطب هم چیز دیگری است. من سعی دارم مورد دوم را پیگیری کنم. تغییر ذائقه مخاطب باعث تنوع سلایق و بالا بردن قدرت انتخاب تماشاگر می‌شود. از دیدگاه من اساسا تولید هر اثر نمایشی باید به اجرای عموم منتج گردد. اجرای عمومی آثار یک سرمایه‌گذاری درازمدت است که در نهایت نفعش به همه می‌رسد.
استقبال مخاطبان بوشهری از اجرای نمایش «ویستک» در بوشهر چگونه بود؟ فکر می‌کنید در سال‌های اخیر چقدر توانسته‌ایم در حوزه جذب مخاطب موفق ظاهر شویم؟
بدون آنکه به‌طور واضح دلیلش را بدانم انتظار من در استقبال تماشاگران برآورده نشده است. من به‌شخصه انتظار خیلی بیشتری از آنچه تا کنون دیده‌ام، داشتم. شاید مساله تبلیغات خیلی مهم باشد؛ ولی به‌هر حال راضی نیستم. تلاش‌های زیادی برای جذب مخاطب در این سال‌ها صورت گرفته؛ اما کشاندن تماشاگر به سالن کار آسانی نیست.
پررنگ‌ترین مشخصه مدیریتی جهانشیر یاراحمدی در انجمن هنرهای نمایشی کدام بوده و پیشنهادهایی شما به وی در خصوص حمایت از تئاتر شهرستان‌ها چیست؟
پررنگ‌ترين مشخصه آقاي ياراحمدي توجه به اجراهاي عموم در سراسر استان هست. مساله‌ای که سال‌ها تنها یک شعار تو خالی بود ولی در دوره یاراحمدی به واقعیت تبدیل شد. این یک گام بلند رو به جلوست. توجه و کمک به تئاتر شهرستان‌ها مهم‌ترین خواسته من از وی است. گرچه می‌دانم از برنامه‌های اصلی انجمن هنرهای نمایشی استان است؛ اما تنها در گفت‌وگو و تعامل همه هنرمندان استان به وقوع خواهد پیوست. هدایت جشنواره‌ها و برنامه‌های آموزشی و تجهیز سالن‌ها از کانال اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی بسیار اثرگذار و حائز اهمیت است. البته بپذیریم که اکثر هنرمندان به خاطر وضعیت معیشت و بی‌مهری‌های مسوولان خانه‌نشین شده‌اند.
در این سال‌ها کارگردانان و بازیگران زن بوشهری چقدر در موفقیت‌های استانی سهیم بودند؟
بسیار بسیار زیاد. این را نه از روی تعصب جنسیتی عرض می‌کنم، بلکه کاملا از روی اطلاعات آماری است.
کارگردانان و بازیگران زن در استان بوشهر، زنان جسور و پرتلاشی هستند که سهم بسزایی در پیشرفت و موفقیت هنر استان بوشهر ایفا کرده‌اند.
همسرتان آقای تنگسیرنژاد در موفقیت‌هایتان چقدر نقش‌آفرین بودند؟
او همواره حامی و مشوق من در هنر به‌ویژه هنر نمایش بوده است. ما همیشه فعالیت‌های هنری‌مان را در کنار هم انجام می‌دهیم. جا دارد از همه محبت‌ها و حمایت‌هایش تشکر و قدردانی کنم که همیشه برای ادامه به من دلگرمی و انگیزه می‌دهد.
سخن پایانی؟
از شما سپاسگزارم که این فرصت را در اختیار من گذاشتید.
