جواد شکریان: طی
سالهای اخیر اعمال تحریمهای بینالمللی علیه ایران، نهتنها مشکلات زیادی را
برای واردکنندگان و صادرکنندگان ایجاد کرده بلکه فشار زیادی نیز به مصرفکنندگان داخلی
وارد کرده است، زیرا همواره با شدت گرفتن تحریمها برخی از محصولات و کالاهای
وارداتی پرمصرف پس از مدت کوتاهی نایاب شده یا قیمت آنها با شیب تندی رو به افزایش
گذاشته است. البته کارشناسان در این زمینه، همکاری نکردن شرکتهای بزرگ برای تجارت
با ایران در نتیجه تحریمها، وجود دلالان و محتکران در بازار داخلی، افزایش قیمت
مواد اولیه و توقف تولید کالاهای داخلی و... را از جمله دلایل این نایابی و افزایش
قیمت کالاها عنوان میکنند با این حال، تجار و بازرگانان معتقدند که وجود
دستورالعملها و قوانین دستوپاگیر دولتی و همچنین رسوب کالاها در گمرک مهمترین
عوامل نایابی و افزایش قیمت کالا در سالهای تحریم بوده است.
بر
این اساس، با توجه به اینکه در سالهای
اخیر صفهای طولانی واردات و روند کند رسیدگی به پروندههای وارداتی بهخاطر تعدد دستورالعمل، بخشنامهها و مصوبات
دولتی سبب شده تا مدتزمان لازم برای ترخیص کالا افزایش یافته و حجم قابل
توجهی از کالاهای وارداتی در گمرکات کشور رسوب کند، فعالان اقتصادی، دولت را مسبب
اصلی وضعیت موجود دانسته و در شرایط حساس کنونی خواهان مداخله دولت و تسهیل روند
تجارت بینالمللی در کشور شدند.
در
همین راستا، نگاهی به آمارهای گمرک جمهوری اسلامی ایران در خصوص میزان رسوب کالاها
در بنادر کشور نشان میدهد که موجودی کالا اعم از کالاهای کانتینری و اساسی در ۱۱ بندر ایران طی سه ماه نخست
سال جاری بهترتیب معادل ۹۷
هزار و ۵۳۲ TEU در
حوزه کالاهای کانتینری و چهار میلیون و ۲۴۹ هزار و ۳۷ تن در بخش کالاهای اساسی
است.
موجودی
کالا در بنادر، کالاهایی است که از کشتی تخلیه شده و در محوطههای بندری در انتظار
ورود به سرزمین اصلی است و پس از ورود کالا به بندر و انتقال به محوطههای بندری،
مهلت مشخصی برای انجام فرایندهای ترخیص کالا و انجام تدارکات لازم بهمنظور حمل
کالا از بندر برای صاحب کالا در نظر گرفته شده است و صاحبان کالا با توجه به مهلت
یادشده و برنامهریزیهای حمل میتوانند نسبت به خروج کالا از بندر اقدام کنند.
باید خاطرنشان کرد که مدت ماندگاری کالا در بنادر ممکن است بنا به دلایل مختلفی به
حداکثر مدت قانونی خود برسد.
مجموع
موجودی کالاهای کانتینری در ۱۱ بندر کشور شامل بنادر امام خمینی (ره)، شهید رجایی،
انزلی، امیرآباد، شهید باهنر، بوشهر، چابهار، خرمشهر، لنگه، آبادان و نوشهر معادل
۹۷ هزار و ۵۳۲
TEU (یونیت
واحد در حمل و نقل کانتینر) بوده و میزان کالاهای اساسی در این ۱۱ بندر طی سه ماه
نخست سال جاری برابر با چهار میلیون و ۲۴۹ هزار و ۳۷ تن بوده است.
آمارها
حاکی از آن است که میزان کالاهای کانتینری و اساسی در بندر امام خمینی (ره) بهترتیب
معادل هشت هزار و ۳۳۹ TEU
و نیز سه میلیون و ۵۲ هزار و ۵۷ تن بوده است تا بیشترین میزان کالاهای
اساسی در کشور به بندر امام خمینی (ره) اختصاص یابد. همچنین میزان کالاهای
کانتینری در بندر شهید رجایی معادل ۷۵ هزار و سه TEU بوده و میزان کالاهای اساسی در این
بندر معادل ۴۶۰ هزار و ۴۰۹ تن بوده است تا بر اساس این آمار، بندر شهید رجائی رتبه
اول در میزان کالاهای موجود کانتینری را در بنادر ایران به خود اختصاص داده باشد.
همچنین
بندر بوشهر طی سه ماهه ابتدایی سال جاری در میان 11 بندر نام برده شده، پس از
بنادر امام خمینی (ره)، شهید رجایی، انزلی، امیرآباد و چابهار، رتبه ششم را از حیث
میزان رسوب (موجودی) کالا در بنادر از آن خود کرده است. به این ترتیب، میزان رسوب کالاهای
کانتینری و کالاهای اساسی در بندر بوشهر بهترتیب معادل پنج هزار و 43 TEU و هزار و
810 تن بوده است.