داودعلیزاده:
انعکاس واقعه
کربلا در متن و بطن کتابهای مختلف یکی از موضوعاتی است که اهمیت این واقعه تاریخی
را بیشازپیش نشان میدهد. نگاههایی مختلف که زوایای گوناگون این واقعه را منعکس
میکند. در این گزارش، بامداد جنوب از خیل آثار تالیفی در موضوع واقعه کربلا چندی
را که در زمینه پژوهش، داستان و شعر را به مخاطبان معرفی میکند.
«درسهای عاشورا»
مجموعه حاضر رهنمودهای
رهبر معظم انقلاب درباره درسهای عاشورا است که بهصورت موضوعی تدوین و بعد از نمایهزنی
و تیتر بندی مطالب در اختیار علاقهمندان قرارگرفته است. این کتاب یکی از آثار موضوعی
استخراجشده از کتاب مرجع «آفتاب در مصاف»
مشتمل بر تمامی بیانات رهبری از سال ۵۷ تا ۹۰ در مورد سرور و سالار شهیدان امام
حسین (علیهالسلام) . است.
«درسهای عاشورا»
بیش از ۵۰ درس از مکتب حسینی از جمله تنوع و جاودانگی درسهای عاشورا، وجوب قیام برای
اصلاح جامعه اسلامی، لزوم شناخت وظیفه اصلی، انجام بهموقع تکلیف، مقابله با جدایی
دین از سیاست و سه ویژگی برجسته و تعیینکننده ابیعبدالله (علیهالسلام) را شامل میشودد.
کتاب «تاملی در
نهضت عاشورا»
رسول جعفریان از
پرکارترین و دقیقترین متخصصان تاریخ است که با تالیف کتب متعدد با اسلوب جدید در زمینه
تاریخ اسلام توانسته جایگاه ویژهای را در میان متخصصان این علم کسب کند. وی در کتاب
تاملی در نهضت عاشورا در نظر داشته است تا به مسائلی که در زمینه عاشورا مطرح است بهصورت
جامع و گذرا بپردازد.
نویسنده در این
کتاب بهدنبال آن ارائه گزارشی صحیح و مستند از واقعه عاشورا و اربعین حضرت و بررسی
حکمت و آثار قیام و شهادت حضرت است که ناگزیر برای این هدف به بررسی منابع دسته اول
عاشورا و تحریفاتی که در این زمینه اتفاق افتاده بهصورت مختصر پرداخته است.
«نامیرا»
بیش از هر چیز
اسم کتاب است که خواننده را مشغول می کند؛ ابتدا به ذهن میرسد «نامیرا» فقط اسمی هنری
است که برای جلب مخاطب انتخاب شده و یا ناشر و نویسنده خواستهاند ابهام داستان را
زیاد کنند؛ اما کتاب را که تا انتها بخوانی معلوم میشود «نامیرا» ریشه در مفهوم «کل
یوم عاشورا و کل ارض کربلا» دارد. مفهومی که میگوید پهنه سرزمین کربلا به اندازه کل
زمین وسعت پیدا کرده و عاشورا همیشه نمیراست.
«نامیرا» داستانی
شخصیت محور است؛ رمانی با خردهروایتهایی از تغییر روش، هدف، آرزو و عاقبت آدمها.
این روزگار است که آدمها را در محک انتخاب شدن و انتخاب کردن میگذارد و نویسنده نامیرا
فقط تصویرساز صادق این رویدادهاست.
نامیرا به قلم صادق کرمیار است. وقتی این کتاب را
میخوانید ناخودآگاه حس تنفر و بغض شدیدی نسبت به مردم کوفه پیدا میکنید. اینکه چگونه
هجده هزار نامه برای امام حسین (علیهالسلام) مینویسند، ایشان را به کوفه دعوت میکنند
و چگونه بر ایشان شمشیر میکشند! هرگز باور نمیکنید این حوادث به این سرعت اتفاق افتاده
باشد. در سراسر داستان خود را در جایگاه انتخاب میبینید. تماما این سوال در ذهن شما
وجود دارد که اگر شما در این موقعیت بودید چه میکردید؟ نقش خواص در بهوجود آمدن واقعه
کربلا در این کتاب بهخوبی مشهود است و در پایان داستان، شما بهجایی میرسید که هرگز
تصور آن را نمیکردید.
«من میگویم شما
بگریید»
کتاب حاضر، مجموعه
از مرثیههای عاشورایی است که آن را علیرضا قزوه در ۲۶۳ صفحه و پنج فصل آورده است.
مرثیههای عاشورایی کتاب از سیف فرغانی، مولانا جلالالدین بلخی، محتشم کاشانی، اقبال
لاهوری و شاعران صاحب اثر معاصر، همچون حمید سبزواری، محمدعلی مرادش و دهها شاعر معروف
و مشهور معاصر و شاعران نوقلم تشکیلشده است.
علیرضا قزوه این
مجموعه را در پنج فصل و فصل اول آن به این حسین کیست، با کربلا، با حسین و فصل دوم
را ای پدر جان همرهان بستند بار... به شهیدان هاشمی، حضرت علیاصغر (علیهالسلام)،
حضرت علیاکبر (علیهالسلام) و حضرت ابوالفضل العباس (علیهالسلام) اختصاص داده است.
وی در فصل سوم به ناله عشق است و آتش میزند (دمی با اصحاب وفادار امام حسین (ع)) و
فصل چهارم را به گودال قتلگاه پر از بوی سیب بود یکشب و روز عاشورا و فصل پنجم را
به (زینب اسیری رفت و ما بر جای بودمین) بعد از عاشورا اختصاص داده است و هر فصل با
شاعران آورده شده است که مرثیهای در این باب سرودهاند.
علیرضا قزوه در
مقدمه کتاب مینویسد: این سالهای آخر، شعرهایی از اینجا و آنجا از برخی مداحان آشنا
و نامآشنا میشوم که بهجای آنکه دل را بارانی کند، دل را به درد میآورد. برخی نیز
داعی خودنمایی دارند، حالآنکه اصل در کربلا گم شدن است و به اصل خویش رسیدن. همین
انگیزهای شد تا این اشعار را در دفتری فراهم آورم و هدیهاش کنم به مداحان دلسوخته
بهخصوص آنان که به لحن عاشورا تکلم میکنند و حنجرهشان وقف امام حسین (علیهالسلام)
و یاران او است. میتوانستیم بهجای این شعرها اشعاری انتخاب کنیم که زرق و برق الفاظش
امروزیتر باشد؛ اما فرمان از دل گرفتم و حکایت چنین شد که میبینید. در این دفتر ضعفهای
دستوری و زبانی و بهخصوص محتوایی کمتر به چشم میآید.
«آه»
کتاب «آه» تالیف
یاسین حجازی، حاصل بازخوانی و ویرایش مقتل «نفس المهموم» است. کتابی که اغلب نقلهای
صحیح مقاتل وکتب تاریخ را درخودگردآورده و جزءجزء حادثه شهادت حسینبن علی (ع) را از
شش ماه پیشتر تا روز حادثه عاشورای حسینی و ماهها پس از آن را ثبت کرده است.
کتاب «آه» همه
تصویر و دیالوگ و نامه است: تصویرها و دیالوگها و نامههای رد و بدل شده میان شخصیتهای
دخیل در حادثه کربلای سال شصت و یک هجری و چیزی بیش از این نیست.
در مقدمه این کتاب
آمده است: کتابهایی که برای ارائه یک تصویر یا چند خط از یک نامه، کلی سلسله اسناد
و توضیح و تحلیل و تعلیقِ برای خواننده ردیف میکنند، هم به او اجازه نمیدهند کولاژ
خود را خودش کامل کند و هم بعضی وقتها حوصلهاش را سر میبرد که تا ته بخواندشان و
از روی صفحاتی نخوانده نپرد، این شاید برجستهترین دلیل ناشناخته ماندن کتابهایی نظیر
«نفس الهموم» است.
کتاب «آفتاب در
مصاف»
این کتاب در
1040 صفحه شامل مجموعه تمام گفتارها و مطالب آیتالله خامنهای از سال 1357 تا
1390 درباره وجود مقدس امام حسین (علیهالسلام) و تحلیل وقایع پیش و پس از عاشورای
سال 61 هجری است که به روش سیر تاریخی تدوینشده است.
بهرهگیری از فهرست
تفضیلی و موضوعی، نمایه لفظی، نمایه آیات، نمایه روایات، نمایه کلمات بزرگان و کتابنامه
جامع و همچنین ارائه مستندات کتاب در قالب لوح فشرده به همراه کتاب از ویژگیهای بارز
و منحصربهفرد این مجموعه است. گردآورنده کتاب موسسه فرهنگی حدیث لوح و قلم است.
«ضیافت بلا»
کتاب «ضیافت بلا»
به قلم سیدمحمدمهدی میرباقری در دو فصل با عنوان «سیر و سلوک متعارف» و «مقالات سلوکی
از زیارت عاشورا» تنظیمشده و مباحثی مانند «عزم و تصمیم انتخاب معبود»، «محاسبه»،
«توبه» و «رجوع الیالله»، «سلام به ولی خدا» و «علت عقب ماندن افراد مختلف از قافله
عاشورا» را بررسی کرده است.
بهنظر نویسنده
کتاب «هدف از خلقت چیزی جز قرب و لقاء حضرت حق نیست، بنابراین شناخت راه وصول به این
هدف بزرگ برای رسیدن به آن بسیار مهم و ضروری است و برای رسیدن به این راه دو نوع مسیر
پیشبینی و پیشنهادشده است، راه نخست، راه بزرگان و علمای اخلاق و برخی کتابهای معرفت
به استناد آیات و روایت است و راه دوم سلوک با شفاعت اولیای خدا و بلای آنهاست. اگر
راه نخست را همچون عبادت در ایام عادی سال فرض کنیم، راه دوم بهمنزله شب قدر است و
راهی کوتاهتر برای رسیدن به لقای پروردگار است که دعاهایی مانند زیارت عاشورا این
راه را هموارتر میکنند.»
کتاب «کربلا مبارزه
با پوچیها»
كتاب حاضر حاصل
مجموعهاي از سخنرانيهاي استاد طاهرزاده است كه با عنوان «كربلا؛ مبارزه با پوچيها»
در محرم سالهاي (1377 و 1378 ش) ايراد شده و از نوار پياده شده است.
کتاب حاضر صِرفا
به نقل حادثه کربلا نپرداخته، بلکه سعی بر نگرش تحلیلی به واقعه دارد. در کتاب سعی
شده به بسیاری از سوالاتی که ممکن است نسبت به حادثه کربلا پیش آید، جواب داده شود.
مثل اینکه آیا امام (ع) میدانستند شهید میشوند یا نه؟ یا اینکه اگر امام (ع) برای
احیاء دینِ جدشان پا به عرصه امربهمعروف و نهی از منکر گذاشتند، چرا در رویارویی با
حر فرمودند: اگر مردم کوفه نمیخواهند، برمیگردم؟ و چراهایی از این قبیل. کتاب، نهضت
کربلا را بهعنوان آیندهای در مقابل خواننده قرار میدهد تا خواننده دائما جایگاه
خود و جامعه و انقلاب اسلامی را ارزیابی کند و نسبت به وضع موجودِ جامعه، بهخصوص در
رابطه بافرهنگ مدرنیته، تحلیل داشته باشد و کربلا را عبرتی برای تعالی هرچه بیشتر انقلاب
اسلامی قرار دهد.
«جامهدران»
مجموعه اشعارِ
آیینیِ «جامهدران» سروده سعید بیابانکی که بهتازگی از سوی انتشارات فصل پنجم منتشرشده
است، منتخبی از غزلیات، مثنویها و چهارپایههای آیینی بیابانکی را شامل میشود که
در سالهای اخیر سروده شده است.
این کتاب حاوی
۳۵ شعر سعید بیابانکی با موضوعات مذهبی از جمله انتظار، مدح و منقبت معصومین (ع) است.
قالب اشعار کلاسیک است؛ اما بیشتر اشعار را غزل تشکیل میدهند، دو مثنوی و سه چهارپاره
هم در این مجموعه آمدهاند؛ اما بههرحال شعری در قالب شعر نو در این کتاب نیامده است.
شاعر این مجموعه
سعی کرده خود را میان دو طیف مخاطب قرار دهد؛ اول مخاطبی که پایگاهش حسینیهها و هیاتها
هستند و دوم مخاطبی که به شیوهای خاص و روشنفکرانه به مقوله آیین و دین و در شعر مینگرد.
بیابانکی در اشعار آیینیاش میان این دو طیف مخاطب راه میرود و بهخاطر همین در سرایش
اشعارش نمیتواند کاملا دست به دامن هرکدام از این گروهها شود. او از این به بعد برای
خارج شدن از این قالب هیجانی در شعرش کار سختی را پیش رو دارد.