بامداد جنوب:
عباس کیارستمی، هنرمند و فیلمساز مطرح و شهیر ایرانی این بار از زاویه دیگری نقل
محافل خبری شده است. این هنرمند که دین بزرگی بر هنر و فرهنگ ایرانزمین دارد با
مرگش خلأ بزرگی در هنر و سینما ایجاد کرد؛ مرگی که شوک عمیقی به جامعه هنری جهان
وارد کرد. کیارستمی نگاهی متفاوت به دنیا داشت که این تفاوت و دیگرگونی را میتوان
در آثارش اعم از عکس و فیلم و... مشاهده کرد. او افزون بر اینکه فیلمساز باتجربه و
صاحبسبکی بود؛ عکاس خلاق و متبحری بود و بر اساس گفته دوستانش یک درخت در دماوند
منبعی برای تراوش ذوق و آفرینش آثاری بدیع و بینظیر بوده است. حال با تلاش
دوستانش قرار است که این درخت به نام وی ثبت شود.
به گزارش
ایسنا، «منبع الهام عباس کیارستمی در تصاویری که ماندگار کرده درختی در دماوند
است، در حالی که درختِ فیلم «خانه دوست کجاست» این کارگردان فقید در روستای «کوکر»
گیلان است که هر کدام را به صورت مستقل در فهرست آثار ملی میتوان ثبت کرد.»
برای نخستینبار
خبر ثبتِ درختی متعلق به عباس کیارستمی پنجم تیر امسال و از سوی مهدی شادیزاده،
کارگردان فیلم مستند «همراه با باد» در مراسم دیدار با عوامل فیلم مطرح شد. وی در
این خصوص گفت: «عباس کیارستمی سالهای بسیاری از تک درختی نزدیک دماوند عکاسی کرده
است. این درخت با نام عباس کیارستمی مانوس شده و از آنجا که حافظه تاریخی ما کوتاه
است باید یکسری اتفاقها ثبت شود. مهسا همتی طرحی برای ثبت «تک درخت» عباس کیارستمی
ارائه داد، طرح را دنبال کردیم و با کمک علیرضا تابش و مهرشاد کاظمی، مراحل اداری
آن پیش رفته و قرار است این «تک درخت» اواخر تیر ماه به عنوان یادبود آقای کیارستمی
ثبت شود.»
همه چیز مورد
تائید بود تا این که چند روز قبل یعنی ۲۴ شهریور سعید نجاتی، کارگردان در آیین
اختتامیه فصل عباس کیارستمی در پردیس سینمایی سیتی سنتر اصفهان گفت: پیشتر خبر
ثبت تکدرختی در منطقه دماوند به نام عباس کیارستمی رسانهای شده بود اما باید
اعلام کنم تکدرخت کیارستمی که در فیلم «خانه دوست کجاست» شاهد آن هستیم، در روستای
«کوکر» از توابع گیلان قرار داشته و خبر رسمی ثبت آن در فهرست میراث فرهنگی کشور نیز
طی روزهای آینده منتشر میشود.
این کارگردان درباره روند پیگیری این
موضوع تصریح کرد: بعد از فوت عباس کیارستمی همه علاقهمندان و طرفداران او میخواستند
به نحوی یاد و خاطره او را زنده نگهدارند و بهعنوان عضو کوچکی از خانواده سینما،
به ذهنم رسید، منطقهای که تکدرخت معروف فیلم «خانه دوست کجاست» در آن قرار دارد و
در روستای کوکر از توابع گیلان واقعشده، در فهرست میراث فرهنگی کشور به ثبت برسانیم.
پس از تهیه پروپوزال، نامه اصلی درخواست این ثبت از طرف گروه هنر و تجربه تنظیم و به
نهادهای مربوطه ارسال شد؛ اما صاحب اصلی زمینی که تکدرخت در آن قرار داشت، فوت کرده
بود و ما باید با ورّاث به توافق میرسیدیم.
نجاتی در باره موضوع حقوقی زمین مذکور
خاطرنشان کرد: خوشبختانه سه روز پیش، ورثه برای رقم خوردن این اتفاق اعلام آمادگی کردند
و تصمیم گرفتیم با کمک میراث فرهنگی، این درختها را جابجا کنیم تا آن صحنه دوباره
شبیه همان جاده و درختِ فیلم «خانه دوست کجاست» شود.
این صحبتها
در حالی مطرح میشوند که به نظر میرسد به یک نکته توجه نمیشود، دو درخت در موقعیتهای
مختلف مورد توجه «عباس کیارستمی» بوده که یکی بیش از دیگری منبع الهام این
کارگردان سرشناس بوده است و از سوی دیگر به نظر میرسد با توجه به شرایط خاص هر
درخت، امکان ثبت ملی آن توسط میراث فرهنگی وجود دارد.
مدیر اداره میراث
فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان دماوند نیز نخست با تاکید بر اینکه باید
براساس مستندات و مدارک حرف بزنیم، گفت: یک اشتباه یا یک سوءتفاهم رخ داده است،
درختی که در گیلان از آن صحبت میشود نیز قابل ثبت است؛ چون در فیلمهای کیارستمی
وجود داشته است، هر چند گفته میشود آن درخت از بین رفته و باید فضای گذشته را با
جابهجایی درختهای دیگر احیا کنند.
شهرام شریفی
با تاکید بر وجود شرایط ثبتِ خاص و پیچیده برای ثبت هر اثر تاریخی در فهرست میراث
ملی، افزود: برای ثبت هر اثر به یکسری
پشتوانهها نیاز داریم. نخست از سوی تعدادی از علاقهمندان آقای کیارستمی به ما
اعلام شد که در منطقه دماوند درختی وجود دارد که آقای کیارستمی از آن عکاسیهای زیادی
انجام داده و حتی عکسهای آن را در جشنوارههای مختلف به نمایش درآورده است، در
واقع این درخت در کارهایش یک نوع الهام بوده است.
وی با بیان
اینکه بنابراین نیاز داشتیم تا برای اثبات این اطلاعات، مستنداتی به ما ارائه شود
که دوستان این کارگردان و برخی سینماگران از جمله بنیاد سینمایی فارابی، مدارکی را
به ما دادند و به ما ثابت شد که این همان درخت آقای کیارستمی است که با آقای ساسان
توکلی فارسانی در آخرین مواردی که او عکاسی کرده، وجود دارد، تصریح کرد: حتی فیلمها
و صحبتهایی که کیارستمی درباره این درخت انجام داده نیز موجود است، درختی که
قدمتی طولانی دارد و شرایط کامل ثبت را هم دارد.
شریفی با تاکید
بر این که بعد از بررسی اسناد به دست آمده، به این نتیجه رسیدیم که این درخت واجد
ارزش ثبت ملی است، ادامه داد: با تکمیل پروندهی ثبتی و جمعاوری کاملتر مستندات،
براساس فرمت مشخص آن را در شهرستان ثبت کردیم و سپس به معاونت میراث فرهنگی ارسال
میشود تا در نوبت ثبت قرار گیرد و با مطرح شدن در کمیته فنی، ثبت آن مصوب شده و
شماره ثبت ملی بگیرد.
مدیر اداره میراث
فرهنگی شهرستان دماوند با تاکید بر اینکه صحبتهای مطرح شده دربارهی درخت دماوند
ربطی به فیلم «خانه دوست کجاست» ندارد، تاکید میکند: کیارستمی فقط عکاسیهایش را
در اینجا انجام داده و احتمالا منطقه موجود در گیلان و نقطهای که درخت در آنجا
قرار داشته، فیلم «خانه دوست کجاست» در آنجا ساخته شده است که البته گفته میشود
اکنون آن درخت وجود ندارد.
وی با بیان اینکه
هر اثر برای ثبت ملی نیاز به یک پشتوانه دارد، گفت: میتوان با یک اسم مانند «کیارستمی»
۱۰ درخت را در فهرست آثار ملی ثبت کرد، اما اگر قرار بود همه درختها را با نام
«درخت فیلم خانه دوست کجاست» ثبت کنیم، در این کار ابهام وجود داشت که کدام درست
است؛ اما چون درختِ دماوند ربطی به فیلم ندارد، این کار امکانپذیر است.
وی با اشاره
به اینکه درختِ دماوند، همان درختی است که روی سنگ قبر آقای کیارستمی نیز کشیده
شده، افزود: میتوانند درختِ گیلان را که اکنون وجود خارجی ندارد، بعد از آماده
کردن محیط، به عنوان یادبود استفاده کنند.
شریفی در
پایان با تاکید بر اینکه هنوز درخت دماوند، در فهرست آثار ملی به ثبت نرسیده و
اقداماتِ تکمیلی آن برای ثبت در دست انجام است، گفت: درخت دماوند منبع الهام کیارستمی
بوده است و عکسهای درخت، از سوی دوستان نزدیک و صمیمی آقای کیارستمی مانند «ساسان
توکلی فارسانی» تائید شده است، حتی آقای توکلی نیز شهادت داده و همه عکسها،
مستندات موجود نیز تائید شدهاند.