الهام بهروزی:

صنایع دستی از جمله فرصت‎هایی است که با مدیریت صحیح و شناسایی ظرفیت‎های موجود می‎تواند سهم بسزایی در درامدزایی و ایجاد اشتغال داشته باشد. بدیهی است صنایع دستی که برخاسته از هنر و خلاقیت به شکلی سنتی و منحصربه‌فرد است در گذشته در زندگی مردمان این زادبوم نمود پررنگی داشته است؛ اما در عصر حاضر به‎دلیل رشد فزاینده تکنولوژی و مدرن شدن زندگی این صنایع کم‎کم جای خود را به وسایل و صنایع ماشینی و فانتزی داد؛ هرچند این وسایل چشم‎نواز بودند؛ اما سادگی و زیبایی کم‎نظیر هنرها و صنایع دستی در آنها لمس و دیده نمی‎شد و مهم‎تر از آن آرامشی که از این صنایع ساطع می‎شود، هیچ‌گاه در آنها مشاهده نشد. از همین روی بود که دوباره صنایع دستی بومی مورد توجه واقع شدند؛ اما این بار به‎شکل خلاقانه‎تر و با رویکرد امروزی تولید و عرضه شدند؛ البته این بدان معنا نیست که ساختار یا ماهیت آنها دیگرگونه شده، بلکه تلاش شد تا بیشتر این صنایع با طرح‎های متفاوت و جدیدتری روانه بازار شوند که سخت مورد اقبال روبه‎رو شد.

در دولت تدبیر و امید تلاش شد تا صنایع دستی بومی با اجرائی شدن یک‎سری طرح‎های خلاقانه و سیاست‎های مدبرانه احیا و به جهانیان بازشناسی شود. از جمله طرح‎هایی که در این زمینه اجرا شد، معرفی مناطق شاخص در حوزه صنایع دستی است که با ثبت جهانی آنها نگاه بسیاری از گردشگران و علاقه‎مندان به صنایع دستی بومی و سنتی را به سوی آن جذب شد که در این زمینه می‎توان به ثبت جهانی شهر لالجین همدان به عنوان شهر سفال جهان اشاره کرد که پیش از این به‎عنوان پایتخت سفال خاورمیانه شناخته می‎شد و محصولاتش بسیار پرآوازه بود.

از این رو، سازمان میراث فرهنگی تا پیش از اینکه به وزارتخانه تبدیل شود، کوشید با احیای صنایع دستی شاخص هر منطقه و ترغیت صنعتگران و هنرمندان به بسته‎بندی شکیل محصولات و برندسازی زمینه را برای صادرات صنایع شاخص بومی ایران فراهم کند. حال که این سازمان به وزارتخانه بدل شده، تلاش‎های علی‎اصغر مونسان در قامت وزیر این وزارتخانه برای رونق و توسعه صنایع دستی باید جدی‎تر شود؛ چراکه وی بهمن‎ماه سال پیش در دومین جشنواره صنایع‌دستی فجر که در خانه هنرمندان ایران برگزار شد، گفت: پیش‌بینی می‌شود تا سال ۱۴۰۴ بتوانیم رقم صادرات صنایع‌دستی را به عدد دو ‌میلیارد دلار برسانیم. البته باید در راستای آن گردشگری کشور نیز به جذب ۲۰ میلیون گردشگر دست پیدا کند که در این میان یک‌میلیارد دلار از محل صادرات چمدانی و یک‌میلیارد دلار از محل صادرات مستقیم می‌تواند نصیب صنایع‌دستی کشور شود.

به عقیده مونسان، صنایع‌دستی یکی از مهم‌ترین بخش‌هایی است که می‌تواند به بحث اشتغال کمک کند.

بی‎تردید این پیش‎بینی زمانی محقق می‌شود که هم‎افزایی لازم میان صنعتگران و بخش دولتی ایجاد شود و طرح‌های حمایتگرانه‌ای در حوزه تولید صنایع دستی بومی شاخص اجرائی شود. رئیس اسبق سازمان میراث فرهنیگ، صنایع دستی و گردشگری کشور در این خصوص تاکید کرد که رسیدن به صادرات دو میلیارد دلاری نیازمند همگرایی تمام قوا و نهادهایی است که به نوعی می‌توانند با حوزه صنایع‌دستی مرتبط باشند.

به گزارش ایسنا، علی یزدانی درباره وعده علی‌اصغر مونسان، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مبنی بر صادرات دو میلیارد دلاری تا سال ۱۴۰۴، گفت: صنایع‌دستی یک هنر و صنعت ملی محسوب می‌شود. این حوزه جای کار بسیاری در کشور دارد. هنر و صنعتی که در اقصی نقاط کشور و حتی در دورترین و محروم‌ترین نقاط نیز می‌تواند منشا اثر و در عین حال در عرصه‌های جهانی نیز مطرح باشد.

وی در ادامه با بیان اینکه اگر بخواهیم به چنین هدفی تا سال ۱۴۰۴ برسیم، باید همه مسوولان کشور در تمام قوا همگرایی‌ لازم در راستای صیانت و حمایت از صنایع دستی داشته باشند، افزود: البته دولت در این زمینه مصوباتی هم دارد. همانند اینکه اگر دستگاه‌ها بخواهند هدیه‌ بدهند باید حتما از صنایع دستی استفاده کنند؛ ولی نیاز است که بیش از اینها به حوزه صنایع دستی توجه شود و این‌چنین تفکری را می‌تواند برای مثال در صنعت خودرو نیز پیاده‌سازی و در داخل خودروها از صنایع دستی استفاده کرد.

این کارشناس صنایع دستی با بیان اینکه البته این موضوع نیازمند صبوری بیشتر صاحبان صنعت و حمایت جدی از هنرمندان صنایع دستی است، خاطرنشان کرد: بر این اساس فکر می‌کنم در حوزه‌ قانونگذاری، اصلاح فرایندها و تامین منابع برای حمایت از این تولیدات و ارائه تسهیلات ارزان‌قیمت باید اصلاحاتی صورت بگیرد. در حوزه صنایع‌دستی می‌توان با رقم‌های کم مشاغل فردی، جمعی و حتی خانوادگی ایجاد کرد. در واقع در این حوزه با منابع محدود می‌توان مشاغل بزرگی را در کشور ایجاد کرد و با حمایت از تولیدکنندگان صنایع‌دستی بسیاری از محرومیت‌های خانواده‌ها را از بین برد.

یزدانی با تاکید بر لزوم متمرکز شدن پراکندگی مدیریت در حوزه صنایع دستی، تصریح کرد: در حال حاضر حوزه فرش زیر نظر وزارت صنعت، بخشی از مشاغل خانگی در وزارت کار و بخشی به‌عنوان صنایع دستی زیر نظر وزارت میراث فرهنگی است؛ اما هم‌اکنون که وزارتخانه‌ای برای این امر در نظر گرفته شده، بهتر است این پراکندگی برطرف شود و همگی زیرمجموعه وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی قرار بگیرند.

مدیر اسبق سازمان صنایع دستی کشور در پایان با اشاره به اینکه بنابراین در صورتی می‌توان به هدف صادارت دو میلیارد دلاری رسید که با شرایط آن نیز فراهم شود، یادآور شد: برای مثال مواردی همچون حمایت مجموعه‌های غیردولتی همانند حمایت شهرداری‌ها که نقش تعیین‌کننده‌ای در تخصیص مکان‌ برای عرضه محصولات صنایع دستی دارند، تخصیص وجود مستقل برای صنایع دستی، حمایت بانک‌ها، اصلاح سیاست‌های دولت در راستای فراهم کردن تسهیلات لازم و تسهیل حضور گردشگران در کشور از جمله مواردی است که در کنار هم می‌توانند به رسیدن به این میزان صادرات صنایع دستی کمک کنند.

در پایان این نوشتار به وضعیت صنایع دستی استان بوشهر می‎پردازیم که از تنوع و تعدد چشمگیری برخوردار است و در این سال‎ها تلاش شده تا با احیای کارگاه‎های صنعتگران در روستاها و شهرهای دور و نزدیک استان بستر مناسب برای خلق صنایع بومی ایجاد شود.

به گفته معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر، توجه دولت تدبیر و امید به بخش صنایع دستی باعث شده امروز دست بافته‌های فعالان این بخش در استان جایگاه خود را در سطح ملی بیابد.

به گزارش ایرنا، لیلا رحیمی در ادامه با اشاره به اینکه امروز به‌واسطه سیاست‌ها و توجه دولت تدبیر و امید حال صنایع دستی استان خوب است و فعالان این بخش توانستند خود را در سطح ملی اثبات کنند، گفته بود: محصولات صنایع دستی استان بوشهر به‌ویژه در عرصه محصولات دریایی، بافته‌های داری و حصیربافی از جایگاه بالایی در ایران و بازارهای جهانی برخوردار است.

به گفته وی، براساس پایش ۲۴ روستای گردشگری استان بوشهر سال گذشته ۶۱۲ نفر بر اساس ظرفیت‌ها، آموزش‌های لازم صنایع دستی را فرا گرفتند. همچنین در سال گذشته همزمان با برگزاری نمایشگاه صنایع دستی در استان بوشهر پنج میلیارد و ۷۵۰ میلیون ریال در مدت پنج روز به فروش رفت و ۳۵ صنعتگر صنایع دستی استان در ۱۶ نمایشگاه در استان‌های مختلف شرکت کردند.

رحیمی در ادامه با اشاره به اینکه سال گذشته ۴۸ میلیارد و ۱۶۱ میلیون و ۱۳۵ هزار ریال از طریق گمرک و ۳۵۰ میلیون ریال از محصولات صنایع دستی به‌صورت چمدانی به کشورهای مختلف صادر شد، تصریح کرده بود: پارسال ۲۲۷ صنعت‌ر صنایع دستی به مجموعه تولیدکنندگان این صنعت اضافه شدند و در راستای حمایت از تولیدکنندگان این بخش ۳۳۰ کارت شناسایی معتبر صادر شد.

در پایان یادآوری می‏شود، صنایع دستی نظیر محصولات حصیری، گلیم‎بافی، عبابافی، گبه بافی، خوس‎دوزی و... از جمله صنایع شاخصی است که در استان بوشهر به همت هنرمندان و صنعتگران تولید می‏شود که نیاز به توجه و تعریف بازاری برای عرضه دارند؛ چراکه عمده این محصولات امروز به‎دلیل تحریم‏های اقتصادی، بازار خارجی خود را از دست داده‎اند و می‎طلبد که با بازنگری و اجرائی شدن یک‎سری سیاست‎های جدید حیات دوباره آنها را شاهد باشیم تا شاهد بیکاری صنعتگران بومی و هنرهای شاخص اجدادی سرزمین‎مان نباشیم.