داود علیزاده- الهام بهروزی

نخستین دوره جایزه ملی دکتر حسین جلال‌پور (جایزه مستقل غزل) به همت دوستان و همراهان این شاعر فقید پی‌ریزی و اجرائی شد. این جایزه که به‌صورت انحصاری به قالب غزل می‌پردازد، در نخستین دوره خود با توجه به محدودیت سنی که برای شرکت‌کنندگان تعیین شده بود؛ اما با استقبال چشمگیری روبه‌رو شد و دبیرخانه جایزه 700 اثر را در سه بخش غزل‌های ارسالی، مجموعه‌غزل‌های چاپ‌شده و مقاله و پژوهش (صرفا آثار پژوهشی با محوریت غزل) دریافت کرد که این مهم نشان از اعتبار ادبی این رویداد ملی دارد.

جایزه ملی دکتر حسین جلال‌پور یکی از اقدامات فرهنگی و ادبی ماندگار در عرصه شعر امروز به‌ویژه غزل معاصر خواهد بود و نقش شگرفی را در جریان‌شناسی و واکاوی دگردیسی غزل امروز ایفا خواهد کرد؛ مساله‌ای که یکی از دغدغه‌های دکتر جلال‌پور را تشکیل می‌داد. از این رو، شورای سیاست‌گذاری این رویداد متشکل از ندا ابن‌علی، عزت‌الله بهمنی، ابراهیم اسماعیلی‌اراضی، حسن فرهادی و مهدی بیات‌نسب تلاش کردند با راه‌اندازی این رویداد ملی با محوریت «غزل» هم نام و یاد دکتر حسین جلال‌پور را در سپهر شعر معاصر زنده نگه دارند و هم این دغدغه جدی وی را که همان هدایت غزل به مسیر درست و رهاندن آن از بیراهه است، به‌صورت جدی دنبال کنند. این رویداد با هدف یادکرد و پاسداشت سه دهه حضور تاثیرگذار حسین جلال‌پور در عرصه غزل پیشرو ایران، شناسایی و معرفی جوانانی که حضور جدی در عرصه غزل پیشرو دارند و پژوهشگرانی که درخصوص غزل، تحقیق و مقاله عرضه می‌کنند، پی‌ریزی شد.

آیین پایانی نخستین جایزه ملی دکتر حسین جلال‌پور (جایزه مستقل غزل) با حضور شاعران و پژوهشگران مطرح کشوری و با معرفی برگزیدگان در بندر گناوه برگزار شد. این آیین با حضور خانواده مرحوم حسین‌جلال‌پور و حسین منزوی، ابوتراب خسروی، صمد طاهری، محمد کشاورز، هرمز علی‌پور، حسن صادقی‌پناه، محمدسعید میرزایی، حمیدرضا وطن‌خواه، ابراهیم اسماعیلی‌اراضی، غلامرضا طریقی، احمد فریدمند، سیامک بهرام‌پور، صالح دوروند،‌ هادی خوانساری، ارمغان بهداروند، علی هوشمند، رضا معتمد، مجید اجرائی، عبدالله رئیسی، برگزیدگان جایزه ملی حسین جلال‌پور، برخی از مسوولان استانی و جمع زیادی از ادب‌دوستان گناوه‌ای برگزار شد.

گناوه مهد غزل پیشرو خواهد شد

در بخش نخست این آیین دبیر نخستین جایزه ملی حسین جلال‌پور ضمن خوشامد به مهمانان ویژه و حاضران در برنامه گفت: شهرداری و شورای اسلامی شهر گناوه از این جایزه ادبی به‌صورت ویژه حمایت کردند تا جایزه دکتر جلال‌پور که دین بزرگی بر گردن غزل امروز دارد به شکل باشکوهی برگزار شود.

حسن فرهادی سپس با خوانش یک غزل به یاد زنده‌یاد حسین جلال‌پور افزود: برگزاری این‌جایزه بازنمای مصراعی از غزل جلال‌پور است آنجا که گفته «این شعر یک ادامه بعد از توست».

وی در پایان تصریح کرد که در مجموع قریب به ۷۰۰ اثر به نخستین جایزه ملی حسین جلال‌پور ارسال شد که همه آثار از بعد فنی و زیباشناختی حائز اهمیت بودند و نوید روزهای خوبی برای غزل امروز را می‌دهد، امیدواریم بتوانیم این رویداد را با تکیه بر دغدغه‌های دکتر جلال‌پور در سال‌های آینده نیز برگزار کنیم و گناوه را به‌عنوان مهد غزل امروز در کشور مطرح کنیم.

قرائت بیانیه هیات داوران

هرمز علی‌پور، غزلسرای مطرح کشوری نیز در ادامه این آیین به نمایندگی از هیات داوران نخستین جایزه ملی دکتر حسین جلال‌پور (جایزه مستقل غزل) بیانه هیات داوران را به این شرح قرائت کرد: «هیات داوران بخش پژوهش جایزه ملی دکتر حسین جلال‌پور ضمن تشکر صمیمانه از تمامی شرکت‌کنندگانی که با ارسال مقالات و پژوهش‌های خود موجب غنای محتوایی جایزه شدند نکاتی کوتاه را درباره آثار ارسالی داوری شده به استحضار می‌رساند:

1) بخشی از آثار ارسالی در مجموع از لحاظ بعد و ساختار در خور یک اثر پژوهشی وضعیت چندان مناسبی نداشتند و به‌گونه‌ای در موارد متعدد آثار ارسالی در حد یادداشت‌های ژورنالیستی متوقف مانده است و گاهی نیز الزامات خشک و بیش‌ازحد به مقدمات و کلیشه نویسنده را از خلاقیت و نوآوری کیفی باز داشته است.

2) در برخی از آثار ارسالی، عدم توجه به جوانب و اطراف مختلف یک موضوع به چشم می‌خورد. به نظر می‌رسد جزئی‌تر کردن موضوع و پرداخت عمیق‌تر بحث می‌تواند به ارتقا کیفی محتوای پژوهش بینجامد.

3) به‌نظر می‌رسد در برخی مواقع آشنایی کافی با مبانی و نظریات تخصصی در حوزه نظریات ادبی وجود ندارد و گاه مقالات بدون ذکر منابع و نظریات علمی و با تکیه ‌بر اساس دغدغه‌های شخصی تدوین ‌شده است. ضمن احترام به نویسندگان به‌هیچ ‌عنوان امکان و عرضه آن‌ها در محافل تخصصی وجود ندارد. در پایان لازم می‌دانیم قدرشناسی تقدیر و تکریم خود را از برگزارکنندگان این جایزه ابراز نماییم. به امید آینده‌ای درخشان در افق پژوهش‌های غزل معاصر.

داوران بخش کتاب جایزه ملی دکتر حسین جلال‌پور باید به یک سوال پاسخ داده و به یک نکته مهم توجه می‌کردند. سوال این بود که آیا باید در این جایزه سطحی برخورد کرده و به نوع خاصی از غزل به شیوه حسین توجه گردد و یا باید همه جریان‌های پویای غزل پرداخته شود. در صورت پذیرش گزینه اول باید می‌پذیرفتیم که هفتاد درصد مجموعه دریافت شده در این جایزه و منتشرشده در سال‌های اخیر از گردونه بررسی حذف کنیم و این بیش و پیش از هر چیز ستم در حق خود جایزه بوده است. پس از پاسخ دادن به این پرسش به این نتیجه رسیدیم که تمامی مجموعه منتشرشده را در گونه و ژانر خودشان و مطابق با همان استاندارها بسنجیم و در نهایت مجموعه‌های منتخب را با توجه به امتیازها با همان استاندارهای گونه خودشان بسنجیم و درنهایت مجموعه‌های منتخب را با توجه به امتیازهایشان طبقه‌بندی کنیم. با وجود سلیقه‌هایی که طبیعی نیز به‌نظر می‌رسد داورهای بخش کتاب تصمیم گرفته است بعد از مراسم اختتامیه، آرای سه داور این بخش را در اولین فرصت به تفکیک برای عموم منتشر کند.

در بخش غزل‌های ارسالی؛ درود بر تو حسین عزیز، حسین جلال‌پور. به یاد تو که نامت تا همیشه با غزل گره‌ خورده است. گرد هم آمدیم بپردازیم به آنچه با تمام جان در پاسداشتش قلم زدی و غزل را که دوست داشتی دوست بداریم. در دوران معاصر با ظهور قالب نیمایی و پسانیمایی به گمان برخی عمر این قالب رو به افول می‌نماید؛ اما غزل با رقصی شگرفت توانست خود را با زیست انسان معاصر همراه کند.

هیات داوران جایزه ملی دکتر حسین جلال‌پور(جایزه مستقل غزل) با نگاه ویژه به دیدگاه زنده‌یاد حسین جلال‌پور با تاکید بر پویایی به‌روز بودن زبان غزل و نوآوری در تکنیک‌های سرایش و روایت‌سازی و پرهیز از تکرار گذشته و ضمن ارج نهادن به‌تمامی سلیقه‌های گزینش‌های خود را بر همین دایره معطوف کرد به غزلی که جسورانه برآمده از عناصر زیست انسان معاصر. از آثاری که پس‌زمینه سبک‌های کهن در غزل داشتند به فهرست برگزیده این جایزه راه نیافتند و هیات داوران ضمن سپاس از استقبال بی‌نظیر غزل‌سرایان جوان کشور به‌تمامی نامزدهای این جایزه تبریک می‌گوید. با توجه به سطح بسیار نزدیک همه آثار هر 10 شاعر برگزیده می‌توانستند حائز رتبه شوند و تنها با بر اساس تجمیع آرای امتیاز داوران برخی از کسب عنوان بازمانده‌اند که هیات داوران همگی آن‌ها را شایسته تقدیر می‌داند.»

رونمایی از کتاب «غزل برای غزل»

در بخش بعدی برنامه از کتاب «غزل برای غزل» به سعی عبدالله رئیسی (شاعر، منتقد و پژوهشگر ادبی) با همکاری داود علیزاده و الهام بهروزی رونمایی شد. مولف کتاب «غزل برای غزل» در این باره گفت: بعد از درگذشت دکتر جلال‌پور ایده نوشتن این کتاب شکل گرفت و اجرائی شد. این اثر شامل دو مقدمه است که مقدمه اول مربوط به درگذشت حسین می‌شود و عنوان آن «مرگ شاعر؛ مرگ امکان‌ها» است و مقدمه دیگر هم در حقیقت مقدمه‌ای است که در دوره حیات دکتر جلال‌پور به درخواست خود وی نوشته شد و قرار بود که در مجموعه‌غزل «کلاغ بعد از باغ» چاپ شود که به‌دلیل تاخیر من در ارسال، به چاپ کتاب نرسید. بنابراین این مقدمه را که بسیار مورد پسند دکتر جلال‌پور بود با عنوان «در تولد غزل هجو» در کتاب گنجاندم.

رئیسی در ادامه با بیان اینکه دکتر جلال‌پور مایل بود که اسم این مقدمه «غزل برای غزل» نام داشته باشد بر این اساس من این نام را برای کتاب انتخاب کردم، افزود: بخشی از این کتاب دربردارنده مقالات علمی و تخصصی است که منحصرا به ویژگی‌ها، مولفه‌ها و ظرفیت‌های غزل دکتر جلال‌پور پرداخته‌اند که از نظر محتوایی بسیار دقیق است و بعدهای زیبایی‌شناختی، فرمی و ساختاری غزل دکتر جلال‌پور را به خوبی نمایان کرده‌اند.

وی در پایان یادآور شد که بخش پایانی کتاب شامل پنج گفت‌وگو با رضا معتمد، حسن صادقی‌پناه، ابراهیم اسماعیلی‌پناه، محمدسعید میرزایی و ندا ابن‌علی است که با تلاش و همکاری داود علیزاده و الهام بهروزی انجام شد. این کتاب در قطع وزیری در 92 صفحه به همت انتشارات «زمزمه‌های روشن» منتشر شده است.

معرفی برگزیدگان نخستین جایزه ملی دکتر حسین جلال‌پور

در ادامه برنامه، برگزیدگان نهایی نخستین جایزه ملی دکتر حسین جلال‌پور (جایزه مستقل غزل) به این شرح اعلام شد: بخش پژوهش: مقام اول: سیده‌کبری موسوی‌قهفرخی با مقاله «تحلیل انواع دگردیسی‌های زبانی در مجموعه‌غزل‌های منتشر شده مریم جعفری‌آذرمانی، طاهره خنیا، پانته‌آ صفایی»، مقام دوم: اصغر کرمشاهی‌روداب با اثر پژوهشی «جریان‌شناسی غزل معاصر در دهه هفتاد و هشتاد» و مقام‌ سوم: عبدالرضا کوهمال‌جهرمی با مقاله «واقع‌گرایی و جزئی‌نگری در غزل جوان معاصر». بخش غزل‌های ارسال‌شده: مقام اول: به‌صورت مشترک فاطمه صادقی و ریحانه رسول‌زاده، مقام دوم: سیدمحمدرضا طباطبایی و مقام سوم: به‌صورت مشترک سجاد ریاحی‌فارسانی و آرزو سبزوار قهفرخی. بخش مجموعه‌غزل‌های چاپ‌ شده: مقام اول: رحمت‌الله رسولی‌مقدم با اثر «بر انگشت‌

همسر مرحوم دکتر حسین جلال‌پور در حاشیه این آیین در خصوص تاثیر جایزه ملی کتر حسین جلال‌پور بر بافت فرهنگی بندر تجاری گناوه به بامداد جنوب گفت: گناوه شهری تجاری است و پیش از این به‌واسطه بازارش توانسته خود را در سطح کشور معرفی کند؛ اما در این میان این شهر از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های فرهنگی و ادبی بالقوه‌ای برخوردار است که می‌طلبید در این زمینه بستری فراهم شود که این ظرفیت‌ها پرورش داده شود و بازشناسی شود. بنابراین ضرورت داشت که برای معرفی چهره فرهنگی گناوه چنین رویدادی رقم بخورد تا بتوانیم آن را به‌عنوان یک شهر فرهنگی معرفی کنیم.

ندا ابن‌علی در ادامه درباره ویژگی‌های فردی مرحوم جلال‌پور توضیح داد که حسین بسیار اهل کتاب بود و آن را به‌شدت دوست داشت. به گونه‌ای که بخش قابل توجهی از سبد خرید ما را کتاب تشکیل می‌داد. بنابراین من هم به تبعیت از وی مجذوب کتاب شده بودم؛ چون حسین کتاب‌شناس خیلی خوبی بود و همیشه در مطالعه کردن مشوق من بود.

وی در ادامه با تاکید بر اینکه مرحوم جلال‌پور به‌شدت به ویراستاری علاقه و توجه داشت و این مهارت و فن را به من آموخت، تصریح کرد: اکنون به‌عنوان ویراستار با همان موسسه‌ای که حسین کار می‌کرد، همکاری دارم. البته سخن گفتن در خصوص وی مبحث گسترده‌ای است چون از دید من حسین دنیای خاص خودش را داشت؛ او همیشه مشغول پژوهش، تصحیح و ویراستاری بود و از عالم شعر هیچ وقت فاصله نمی‌گرفت.

همسر مرحوم حسین جلال‌پور با تاکید بر اینکه اکنون حسین در وجود دخترم (آنیما) برایم نمود یافته است، گفت: سرزندگی، شور و شادی حسین به‌عینه در وجود آنیما خودش را نشان می‌دهد؛ البته حسین با آموزش ویراستاری به من، مرا وارد دنیای خودش کرد و اکنون با این شغل با حسین زندگی می‌کنم و در همه حال حضورش را حس می‌کنم. در حقیقت با خواندن داستان‌ها و شعرهای متنوع دنیای او را بهتر لمس می‌کنم.

وی با اشاره به اینکه البته خلأ نبود حسین با هیچ‌چیزی پر نمی‌شود و ویراستاری تنها سرگرمم می‌کند که نبودش کمتر مرا آزار بدهد، تصریح کرد: دکتر جلال‌پور به‌شدت به گناوه علاقه داشت؛ در هیچ صورتی ارتباط خود را با زادگاهش قطع نکرد و تاکید ویژه‌ای داشت که استعدادهای بکر و بی‌نظیری که در زمینه داستان و شعر گناوه وجود دارد، به دیگران بشناساند و در شکوفایی آنها تلاش می‌کرد، از همین روی بود که از شاعران و نویسندگان مطرح دعوت و با حضور آنها در گناوه نشست و کارگاه برگزار می‌کرد. این موجب دلگرمی نویسندگان و شاعران جوان گناوه‌ای شده بود، از این نظر حضورش موثر بود. از این‌رو من و دوستانش تلاش کردیم با راه‌اندازی جایزه ملی حسین جلال‌پور هدفش را در این زمینه دنبال کنیم.

ابن‌علی در ادامه با اشاره به اینکه پیش از این غزل و ترانه می‌سرودم ولی مدتی است که دست از سرودن برداشته‌ام و تنها به ویراستاری مشغول هستم، گفت: اما حسین در سرایش غزل بسیار جدی بود و البته او بیش از اینکه شاعر باشد، یک چهره علمی بود و کاملا شعر را می‌شناخت؛ چه شعر کلاسیک و چه شعر معاصر. بدون اغراق می‌گویم که او کاملا بر شعرش مسلط بود و بدون واهمه به راهش ادامه می‌داد؛ چون به هدفش ایمان داشت. البته در مواقعی می‌شد که من به او می‌گفتم که چرا مثل بقیه شاعران شعر نمی‌گویی؟ چرا شعری نمی‌گویی که همه از خواندنش لذت ببرند! اما او در جوابم می‌گفت که برای قضاوت در مورد شعر ما زود است و در زمان حال کسی نمی‌تواند سروده ما را قضاوت کند و این آیندگان هستند که باید قضاوت کنند همان‌طور که ما الان داریم شعر گذشتگان را قضاوت می‌کنیم؛ برای مثال خواجوی کرمانی با حافظ هم‌عصر بودند اما او نتوانست شهرتی که حافظ به دست آورد، کسب کند؛ در حال که حافظ بسیاری از مضامین و ابیات وی را در شعرش عینا به کار برد و توانست خود را سر زبان‌ها بیندازد.

وی در خصوص اصرار جلال‌پور در تصحیح دیوان شاعرانی چون خواجوی کرمانی و... که کمتر مجال معرفی هنر شعری‌شان یافتند، توضیح داد: شاید حسین به این دلیل تصحیح دیوان این شاعران را در دست گرفت چون فکر می‌کرد در حق آنها اجحاف شده؛ زیرا آنها شاعران بزرگ و مضمون‌آفرینی بودند اما فرصتی برای معرفی خودشان به جامعه نیافتند.

ابن‌علی در پایان یادآور شد: جایزه ملی دکتر حسین جلال‌پور به همت دوستان خوش‌قلبش مثل حسن فرهادی، مهدی بیاتی‌نسب و اعضای هیات موسس و دیگر دوستان شاعرش و همچنین با همدلی فاطمه اسماعیلی رئیس شورای اسلامی شهر گناوه و شهرداری برگزار شد و با توجه به استقبالی که از جایزه شد من آینده روشنی برای این جایزه می‌بینم. دوستان حسین با راه‌اندازی این جایزه چراغ راه او را پرفروغ‌تر کردند...

جایزه ملی حسین جلال‌پور حامی غزل آوانگارد

یکی از داوران بخش غزل‌های ارسال‌شده نیز در حاشیه آیین پایانی نخستین جایزه ملی دکتر حسین جلال‌پور در خصوص کیفیت آثار ارسالی به بامداد جنوب گفت: شعرهایی که به این بخش ارسال شد، با توجه به نگاهی که دکتر جلال‌پور به غزل داشت، خیلی امیدوارکننده بودند و بیشتر این غزل‌ها خلاصه می‌شدند در غزل پیشرو و مدرن. در حقیقت این غزل‌ها متناسب با هدف و اندیشه برگزارکنندگان این رویداد بود و شاعرانی که به مرحله نهایی رسیدند همگی ایجاد فرم‌های نوین را در غزل دنبال می‌کنند. برخی از آنها توانسته بودند در این مسیر به پختگی و انسجام بیشتری برسند و برخی دیگر در ابتدای راهند و تا مقصد مسیر طولانی در پیش دارند؛ اما همین که می‌بینیم که در کشور شاعران جوانی هستند که با نوگرایی در غزل گام برمی‌دارند، به خودی خود امیدوارکننده است و بر این باور هستم که در آینده‌ای نه‌چندان دور شاهد شکوفایی برگزیدگان این رویداد خواهیم بود و باید منتظر یک جریان تازه در غزل فارسی باشیم.

صالح دروند در ادامه با بیان اینکه با توجه به محدودیت سنی شرکت‌کنندگان استقبال از جایزه خوب بود، افزود: در حقیقت جوان‌بودن شاعران با نوپا بودن غزلی که گرایش آوانگاردتری دارد، می‌تواند در کنار هم معنای فراوانی برای غزل معاصر داشته باشد. این در حالی است که عمده جایزه‌های ادبی، غزل نوکلاسیک را که بیشتر دیدگاه‌های سنتی را منعکس می‌کند، بیشتر حمایت می‌کنند. بنابراین وجود جایزه ملی مثل جایزه مستقل غزل دکتر جلال‌پور که نحله خاصی از غزل را حمایت می‌کند، می‌تواند در صورت تداوم جریان‌ساز ظاهر شود و آینده‌نگرانه‌تر پیش برود.

وی در ادامه در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه آیا جایزه ملی دکتر حسین جلال‌پور در دوره‌های بعدی هم فقط به غزل می‌پردازد، گفت: بله، این جایزه در ادامه هم فقط با محوریت غزل برگزار می‌شود؛ چراکه همه دغدغه حسین جلال‌پور غزل بود و تمام همتش را برای کمک به جریان‌های غزل به کار بسته بود. بنابراین برگزارکنندگان هم اصرار دارند که جایزه فقط منحصر به قالب غزل باشد؛ چراکه غزل تنها قالب کلاسیکی است که به‌صورت جدی در شعر معاصر حضور دارد؛ البته به‌صورت پراکنده در کنار آن قالب‌های دوبیتی و چهارپاره هم می‌بینیم. در حقیقت غزل توانسته به‌صورت تام و تمام جایگزین کلیت شعر کلاسیک فارسی شود.

دروند در خصوص حضور پررنگ شاعران بانو در جایزه‌ ملی دکتر حسین جلال‌پور گفت: شرکت‌‌کنندگان شاعران بانو در این جایزه بسیار چشمگیر بود به‌گونه‌ای که کفه به سمت شاعران بانو سنگینی می‌کرد و البته موفقیت‌های بانوان در عرصه‌های فرهنگی و ادبی در کشور در سال‌های اخیر نمود پررنگی داشته است.

وی در پاسخ به این پرسش که شاعران بانو در سروده‎‌های خود چقدر دنیای زنانه‌شان منعکس کرده‌اند، توضیح داد: وجوه زنانگی و شعر فمینستی از نکات بارز و برجسته شاعران بانوی شرکت‌کننده در این رویداد بود. هیات داوران با خوانش این غزلیات به‌وضوح این وجوه را لمس کردند که طبیعی است که این امر در شعر آنها اتفاق بیفتد و از دید داوران این یکی از امتیازهای سروده‌های شاعران بانو بود.

دروند همچنین در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه در نشست‌های تخصصی جوایز ادبی بیشتر نگاه‎ها به سمت تعریف و تمجید است تا انتقاد، حال باید چکار کرد که این نگاه‎های تمجیدگرایانه در این رویدادها به تقدس تبدیل نشود، بیان کرد: طبیعتا جوایزی که به نام شخصی نامگذاری می‌شود، بیشتر تمایل دارند که وجوه مثبت آن دیده شود؛ اما باید این نکته هم در نظر داشته باشیم که نگاه و افقی که جایزه پیش رو دارد، در جهت تقویت نوع نگاهی است که حسین جلال‌پور تمام فعالیت‌های ادبی و شعری خودش را وقف آن کرده است؛ پس به‌طبع کسانی که در این رویداد شرکت کردند با نگاهی همسو با نگاه جلال‌پور انتخاب شدند. هرچند نگاه‌های دیگری وجود دارد که ممکن است این نگاه را نقد کند که قابل احترام هستند.

این غزلسرای مطرح در پایان یادآور شد: این جایزه که به صورت مستقل برگزار شد، با توجه به نگاه متفاوتی که به مقوله غزل دارد، می‌تواند به پایگاه خوبی برای شاعرانی تبدیل شود که نگاه پیشرویی به غزل دارند و به آنها برای ادامه مسیر انگیزه بدهد. در حقیقت گناوه این پتانسیل را دارد که به مرکزی برای حمایت از غزل به‌ویژه غزل پیشرو تبدیل شود.

حسین جلال‌پور درک عمیقی از غزل داشت

جلال‌پور یکی از شاعران جدی در عرصه غزل پیشرو یا آوانگارد بود که در این باره حسن صادقی‌پناه، شاعر و مترجم و از دوستان مرحوم جلال‌پور در حاشیه این آیین به بامداد جنوب گفت: پرداختن به این موضوع در مجال این مصاحبه نیست و خود بحث مفصلی را می‌طلبد؛ اما به اختصار باید گفت که سه ویژگی عمده در غزل‌های حسین جلالپور عبارتند از: 1) هنجارشکنی و نوهنجارسازی در زبان به ویژه با تشخیص‌های منحصربه‌فرد و شخصیت‌پردازی عبارت‌ها و کلمات غیراسمی که پیش‌تر در آثار محمدسعید میرزایی دیده می‌شد و در آثار حسین جلال‌پور به‌طور پربسامدتری به‌کار گرفته شد و تبدیل به یکی از ظرفیت‌های تثبیت شده در غزل شد. 2) ساختارشکنی در فرم بیرونی در حدی که آسیبی به ماهیت و کلیت غزل نرساند. حسین جلال‌پور با درک عمیقی که از قالب غزل داشت، هرجا که لازم می‌دید و فرم درونی شعر ایجاب می‌کرد با ظرافت و هوشمندی تغییری در فرم بیرونی ایجاد می‌کرد که درنهایت شما باز با خواندن اثر کاملا احساس می‌کردید که دارید غزل می‌خوانید. برای مثال، در آخرین غزلش که متاسفانه مرگ سرود شگفت‌آور وی است، جایی که ماشین تعادل خود را از دست می‌دهد و شروع به غلتیدن می‌کند، تقارن بیت‌ها را به هم می‌ریزد و با ارکان اضافه در آن بیت این عدم تعادل را نشان می‌دهد. به‌عبارتی فرم درونی کاملا تغییر و شکست در فرم بیرونی را توجیه می‌کند. یا اعمال تغییراتی که در قافیه و ردیف دارد یا حذف مصرع آخر و غیره نیز به همین صورت با دلیل و پشتوانه هستند. 3) فضاهای سوررئالیستی خاص حسین جلال‌پور در غزل که اثرات و قدرت جریان‌سازی آن را در همین آثار رسیده به همایش مشاهده کردم. همین ویژگی‌ها به تنهایی برای تاثیرگذاری حسین جلال‌پور بر غزل معاصر کافی است. البته اخلاق و مهمان‌نوازی خاص جنوبی و معاشرت و بحث پیرامون غزل و نیز تربیت غزلسرایان نسل بعد به‌ویژه در جنوب هم به آن اضافه کنید که حسین جلالپور به زعم من یگانه غزل جنوب در سال‌های اخیر محسوب می‌شد.

زنده‌یاد حسین جلال‌پور در سال ۱۳۵۵ در گناوه به دنیا آمد و از شاعران غزل‌سرای جریان موسوم به غزل دهه ۷۰ بود که مجموعه «کلاغ بعد از کلاغ » یکی از کتاب‌های نمونه این جریان به‌شمار می‌رود. این شاعر فقید در سال‌های اخیر مدرک دکتری ادبیات خود را از دانشگاه چمران اهواز گرفت و سال‌ها به‌عنوان رئیس گروه ادبیات دانشگاه آزاد بهبهان فعالیت داشت. تصحیح «دیوان محمدخان دشتی» (انتشارات بامداد نو)، تصحیح «دیوان خواجوی‌کرمانی»، تصحیح مثنوی «همای و همایون» خواجوی‌کرمانی، تصحیح مثنوی «گل و نوروز» خواجوی‌کرمانی، تصحیح مثنوی «گوهرنامه» خواجوی‌کرمانی، تصحیح مثنوی «کمال‌نامه» خواجوی‌کرمانی و تصحیح مثنوی «روضه‌الانوار» خواجوی‌کرمانی به یادگار مانده است. علاوه بر آن نقدها و مقاله‌های علمی پژوهشی بسیاری از او برجای مانده‌است. دکترحسین جلال‌پور در سن 43 سالگی دهم فروردین 98 در حادثه رانندگی در حوالی کوه‌های نمکی خورموج از این دنیا رفت و در قطعه هنرمندان گناوه به خاک سپرده شد.

یادآوری می‌شود، اجرای آیین پایانی نخستین جایزه ملی دکتر حسین جلال‌پور بر عهده علیرضا بهرامی مجری صدا و سیمای مرکز استان بوشهر بود. از دیگر بخش‌های این رویداد می‌توان به پخش نماهنگ با موضوع حسین‌ جلال‌پور، معرفی شهر گناوه به کارگردانی مهدی تنگستانی، شعرخوانی بهروز منزوی (برادر مرحوم حسین منزوی)، اجرای گروه موسیقی، جشن تولد دکتر حسین‌ جلال‌پور و... اشاره کرد. آیین پایانی نخستین جایزه ملی دکتر حسین جلال‌پور شامگاه ۱۲ دی‌ماه با همکاری شهرداری و شورای اسلامی شهر گناوه در تالار بهزاد برگزار شد.