الهام بهروزی

گاه تماشای یک اثر می‌تواند تو را به ناکجاآبادی ببرد که حال دلت را خوب می‌کند، به‌خصوص در این روزهایی که کرونا، فضای رخوت‌انگیزی را بر دنیا حاکم و از هر سو بشر را در تنگنا و انحنای خود محصور کرده است و او را از چیستی خودش دور ساخته است. در گرماگرم روزهایی که خلائی از درون من سر برآورده بود و به‌دنبال نشانه‌ای برای درک بهتر زندگی بودم، خبر از برپایی «رستاخیز» منتشر شد؛ نمایشگاهی از جنس عاشورا!

این بار علی بحرینی، نقاش برجسته و مطرح بوشهری، جلوه‌های حماسی و بی‌مانند کربلا را به تصویر کشیده است تا نقطه اتصال مخاطب بریده از معنویات امروز را به یگانه معبود هستی و اهل بیت (ع) تقویت کند. بدون اغراق باید اعتراف کرد که مجموعه «رستاخیز» یکی از گویاترین و زنده‌ترین مجموعه‌هایی است که صحنه‌های پر سوز و رنج‌آور صحرای کربلا را مقابل دیدگان مخاطب همچون فیلمی به تصویر می‌کشد.

این مجموعه با صحنه نبرد علی‌اکبر (ع) با یزیدیان آغاز می‌شود و با شام غریبان به پایان می‌رسد. رد پای دل و عشق به اهل بیت (ع) در سراسر این مجموعه به‌وضوح دیده می‌شود. این مجموعه نفیس از روز گذشته به مدت دو روز در حسینه ثارالله بوشهر به نمایش گذاشته شده است و علاقه‌مندان می‌توانند در دو نوبت صبح (ساعت 9 تا 12) و بعد از ظهر (ساعت 18 تا 21) به تماشای این آثار بنشینند.

بدون شک ظهور و خلق آثار باکیفیت و پرمحتوا حول محور عاشورا و مصائب امام حسین (ع) و یارانش در رویارویی با بیدادگران حیوان‌صفت، امروز یکی از ضروری‌ترین نیازهای فکری نسل جوان است تا بتوان به سوالات در ذهن مانده آن‌ها به شکلی ملموس و عینی پاسخ داد. بدیهی است علی بحرینی با علم به این مساله، با استفاده از هنر بی‌بدیل و دستان خلاقش تلاش کرده در راستای تبیین و شناسایی فلسفه نهضت عاشورا مجموعه نفیس «رستاخیز» را با الهام از دانسته‌ها، شنیده‌ها و مطالعات خویش تصویرسازی و طراحی کند و به کمک رنگ به اثربخشی آن بیفزاید. این مجموعه با استفاده از تکنیک رنگ و روغن و در قالب 10 اثر با هزینه 40 میلیون تومان آفریده شده است.

علی بحرینی در حاشیه نمایشگاه «رستاخیز» به بامداد جنوب گفت: با توجه به اینکه چند سالی است که سمت و سوی کارهای من به سمت کارهای ارزشی هدایت شده است، در گام نخست مجموعه «مهر و ماه» را در قالب 20 تابلو خلق کردم که زندگی امام علی (ع) و حضرت فاطمه (س) را روایت می‌کرد و به یک مجموعه کم‌نظیر بدل شد. در ادامه برای اینکه هنرم تمام‌قد دینش را به اهل بیت (ع) ادا کند، درصدد برآمدم مجموعه «رستاخیز» را بیافرینم؛ چراکه یکی از دغدغه‌های جدی من یافتن راهی برای ارتباط گرفتن مردم به‌ویژه نسل جوان با واقعه کربلا و درک صحیح از نهضت امام حسین (ع) بود.

وی در ادامه با اشاره به اینکه هرچند تاکنون کارهای انتزاعی و آبستره متعددی در خصوص عاشورا به‌وجود آمده اما اصل واقعه کمتر تصویرنگاری شده است، افزود: اگر می‌بینید که غربی‌های اکنون دارند تصاویری را در خصوص حضرت مسیح می‌آفرینند برای این است که پیش از این در این زمینه به شکل رئال و عینی بسیار کار کردند. این در حالی است واقعه کربلا از پتانسیل بسیار بالایی برای خلق آثار ناب برخوردار است که با تکنیک‌های مختلفی می‌توان آن‌ها را آفرید. با توجه به واکاوی که صورت دادم، متوجه شدم که هنر انقلاب کمتر به اهل بیت (ع) ادای دین کرده است و تنها تعداد محدودی کار به‌وجود آمده است و کار مدون و منظمی در این سال‌ها در این زمینه خلق نشده است. به همین دلیل تصمیم گرفتم مجموعه‌های کاملی را در خصوص اهل بیت و وقایع تاریخی و مذهبی بیافرینم.

این نقاش در ادامه به اشاره به مجموعه «رستاخیز» تاکید کرد: این مجموعه تنها گلچینی از برخی از صحنه‌های عاشوراست که می‌توان آن را با ترسیم صحنه‌های دیگر تکمیل کرد. به همین دلیل مجموعه رستاخیز 2 را به امید حمایت مسوولان و دوستداران اهل بیت (ع) در دستور کار قرار دادم که اتود بسیاری از تابلوهای این مجموعه را هم زده‌ام.

وی در خصوص انتخاب نام «رستاخیز» برای این مجموعه توضیح داد: انتخاب نام برای این مجموعه کار دشواری بود؛ چون دنبال نامی بودم که در عین اینکه وزین است، در شأن و اندازه این واقعه بزرگ تاریخی باشد تا اینکه به شعر محتشم کاشانی رسیدم و با الهام از این بیت «باز اين چه رستخيز عظيم است کز زمين/ بي نفخ صور خاسته تا عرش اعظم است» نام «رستاخیز» را برای این مجموعه برگزیدم.

بحرینی در ادامه در خصوص تاثیر هنر در بازنمایی وقایع تاریخی و مذهبی به نسل امروز تصریح کرد: با توجه به اینکه امروز مطالعه متون و کتاب‌های دینی در میان نسل امروز بسیار کمرنگ شده است با هنر می‌توان با ترسیم موضوعات و رویدادهای مهم دینی به نوجوان تلنگر زد و به آگاهی او افزود و او را ترغیب به دانستن بیشتر در خصوص آن واقعه کرد. با توجه به تجربه‌ای که در خصوص مجموعه «مهر و ماه» داشتم و بازخوردی که گرفتم، متوجه شدم که این مجموعه توانسته تحول‌آفرین باشد. از این‌رو، هنرهای تجسمی و تصویری با پرداختن به واقعه‌های تاریخی و مذهبی می‌توانند تحول‌آفرین ظاهر شوند و مخاطب را تشنه شنیدن واقعیت کنند.

این هنرمند با بیان اینکه تکنیکی که برای خلق مجموعه «رستاخیز» استفاده شده است، تکنیکی همه‌جانبه‌گر است، گفت: چراکه اگر فردی از نگاه دینی به اثر نگاه کند، آن را اثری دینی می‌یابد و اگر فردی بخواهد از دید هنری به آن بنگرد با توجه به هارمونی رنگ، ترکیب‌بندی و... یک اثر هنری است. تکنیک به‌کار رفته در تصاویر این مجموعه تلفیقی است؛ تلفیقی از سبک‌های میناتور، رئال، امپرسیونسیم و... تا بتواند بیشترین ارتباط را با مخاطب برقرار کند.

بحرینی با تاکید بر اینکه تمام مدل‌ها و طرح‌های اولیه این مجموعه الهام‌گرفته از ذهن خودم و مطالعات و شنیده‌هایم است، افزود: این مجموعه بسیار پرهزینه و گران تمام شد. انتظار داشتم که متولیان فرهنگ و هنر استان به‌ویژه حوزه هنری بوشهر که متولی هنر انقلابی است، حمایت جدی از تولید این مجموعه داشته باشند هرچند قول‌هایی در این‌باره دادند اما باید اشاره کنم که چنین مجموعه‌های زمانی که دارند تولید می‌شوند به حمایت مالی نیاز دارند وگرنه بعد از آن دیگر هزینه‌ای برای خالق اثر ندارند! بنابراین حمایت در شروع کار باید صورت بگیرد.

وی با بیان اینکه برخی از آثار مثل آثار مذهبی، کارهای عادی و انتزاعی نیستند که مخاطب خاص دارند، بلکه کارهایی هستند که باید دیده و معرفی شوند، تصریح کرد: برای تولید آثار فاخر دینی مذهبی باید حمایت‌ها جدی‌‎تر شود. در این میان، تنها دستگاهی که از تولید این مجموعه حمایت کرد، سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری بندر بوشهر در زمان مدیریت محمدصادق سعیدی بود که مبلغ 25 میلیون تومان به این پروژه کمک کرد. بدون شک اگر این حمایت نبود، این مجموعه هم به‌وجود نمی‌آمد. البته آقای بارگاهی مدیر فعلی این سازمان هم همراهی و همکاری خوبی با ما در برگزاری نمایشگاه رستاخیز داشته اما در حمایت مالی به‌دلیل کمبود بودجه کاری از دستش برنیامد. هرچند امیدواریم که برای خلق مجموعه رستاخیز 2 مسوولان بیشتر حمایت کنند.

خالق مجموعه «رستاخیز» در خصوص مدت زمانی که طول کشید تا این مجموعه خلق شود، یادآور شد: حدود یک سال زمان برد تا مجموعه رستاخیز به‌وجود آمد و با توجه به طرح و فضای تابلوها برخی از آن‌ها 20 روز زمان برد تا آفریده شوند و برخی دیگر 2 ماه طول کشید تا تمام شوند. نکته‌ای که در اینجا باید به آن اشاره کنم این است که این آثار دلی و بر پایه احساس نقش بستند و اگر جایی از این آثار حسم با آن درگیر نمی‌‎شد، تجدید نظر می‌کردم تا جایی که با توجه به هزینه‌های بالا، یکی از تابلوها را زیر و رو کردم و دوباره از اول طرح را کار کردم؛ چون دیدم آن حسی که می‌خواهم با تماشایش به من دست نداده، بنابراین آن را دوباره بازآفرینی کردم؛ زیرا اگر خالق اثر با آن ارتباط برقرار نکند، مخاطب هم نمی‌تواند با آن ارتباط برقرار کند. بنابراین تمام مراحل آن با وسواس انجام شده است به‌خصوص در رنگ‌بندی؛ چراکه رنگ در تثبیت تصاویر در ذهن مخاطب بسیار تاثیرگذار است.

بحرینی با تاکید بر اینکه اگر به تابلوها دقت کنید، متوجه می‌شوید که در بسیار از آن‌ها فضاهای خالی گذاشته‌ام، گفت: چراکه این فضاها ذهن مخاطب را درگیر خود می‌کند و به او تلنگر می‌زند و او را به واقعه اصلی که در نقطه طلایی اثر جای گرفته است، هدایت می‌کند.

وی با تاکید بر اینکه متاسفانه با وجود اینکه مجموعه‌های «مهر و ماه» و «رستاخیز» از نظر محتوایی و دینی و هنری بسیار باارزش هستند اما متاسفانه مکان مناسبی برای نگهداری آن‌ها در استان وجود ندارد، یادآور شد: این آثار کارهای فرهنگی کلانی هستند که اجرا شده‌اند اما با توجه به پیشنیه غنی استان در آیین‌های عزاداری و مذهبی همچنان از نبود موزه دینی رنج می‌بریم! به‌راستی چرا با وجود ظرفیت بالایی که بوشهر در حوزه آیین‌ها و هنر دارد از وجود موزه بی‌بهره است! آیا وقت آن نرسیده است که چنین زیرساختی برای معرفی میراث فرهنگی و دینی این زادبوم ایجاد شود!

بحرینی در پایان به تاثیر سوء کرونا و کسادی هنر استان در اثر شیوع این ویروس اشاره و تصریح کرد: متاسفانه این ویروس به کار من آسیب جدی وارد کرد و آموزشگاه نقاشی من در برازجان تعطیل شد اما فرصتی شد تا بتوانم مجموعه «رستاخیز» را به پایان برسانم و خوشبختانه نظر اهل بیت (ع) را در تمام این مدت احساس کردم و این مایه دلگرمی من شد. بدون شک این آثار در تاریخ ماندگار می‌شوند و مخاطبان خود را می‌یابند هرچند که خوشبختانه همین الان هم مخاطبان بی‌شماری را در گوشه گوشه دنیا یافته‌اند.