الهام بهروزی
فعالیت‌های فرهنگی- هنری با آمدن کرونا به محاق رفته است؛ فعالیت‌هایی که نقش بسیار کارآمدی را در پویایی و روحیه‌افزایی مردم بازی می‌کنند ولی این ویروس بی‌رحم با آغاز بازی مرگبار و غم‌انگیز، انگیزه و شوق فعالان فرهنگی و هنرمندان را به قهقهرا برده است و آن اندک فعالیتی هم که در این برهه بحرانی در حال اجراست یا در قاب شیشه‌ای فضای مجازی نفس می‌کشد یا آنقدر با محدودیت همراه است که وقتی در این برنامه‌ها حضور دارید، ترسی گنگ اطرافت را احاطه کرده است که مانع از لذت بردن از آن می‌شود!
بدیهی است، هنرمندان و فعالان فرهنگی یکی از زیان‌دیده‌ترین قشرهای جامعه در بحران کرونا به‌شمار می‌روند؛ این قشر نه امنیت جانی دارند و نه چندان برای ادامه کار حمایت می‌شوند، بنابراین ناگریز به پستوی خلوت خویش پناه جسته‌اند و تقریبا بخش زیادی از درآمد خود را از دست داده‌اند؛ چون کسب و کار آن‌ها از یک سو تحت تاثیر تعطیلی‌های پی‌در پی ستاد مبارزه با کرونا و از سوی دیگر، به‌دلیل گرانی و تورم، با تقاضای کمتری از سوی مردم مواجه شده است، در نتیجه رکود بی‌سابقه‌ای را تجربه کرده است. حمایت‌های دولت هم در این میان نتوانسته راهگشا باشد؛ چراکه تسهیلاتی که برای صنایع و مشاغل و هنرهای آسیب‌دیده از سوی دولت مصوب شده است به‌دلیل رقم پایین این تسهیلات و سود بالای آن، مورد استقبال هنرمندان و فعالان فرهنگی واقع نشده است. در این میان، اما دستگاه‌های فرهنگی می‌توانستند برای کاهش فشارهای مالی و کاری جامعه هنری و فرهنگی راهکارهای کاربردی‌تر و موثرتری را برای حمایت از این قشر در نظر بگیرند.
درست است که کرونا امکان فعالیت‌های فیزیکی را برای فعالیت‌های فرهنگی و هنر مانند سایر فعالیت‌های دیگر با محدودیت‌هایی همراه کرده است؛ اما متولیان و مدیران فرهنگی با همکاری جامعه هنری با استفاده از بستر فضای مجازی توان این را دارند که با راه‌اندازی تماشاخانه‌های مجازی، بازارچه‌های مجازی هنرهای تجسمی، نمایشگاه مجازی و... فضای مناسبی را برای حمایت از این قشر آسیب‌دیده ایجاد کنند. برای مثال، در این ۱۹ ماهی که کرونا بر جهان و ایران حاکم شده است، ضربه مهلکی بر پیکره هنری مثل تئاتر وارد شده است و تا این لحظه حمایت جدی و اصولی هم از هنرمندان و فعالان این حوزه صورت نگرفته است، این در حالی است که این قشر تا پیش از این با تولید آثار متعدد و متنوعی نقش بسیار موثری در ایجاد شادابی و امیدبخشی و همچنین فرهنگسازی در جامعه ایفا می‌کردند.
استان بوشهر یکی از استان‌هایی است که با شیوع کرونا در حوزه فعالیت‌های فرهنگی هنری محدودیت‌های شدیدی اعمال و باعث شد فعالان این حوزه با کاهش چشمگیر فعالیت و درآمد خود مواجه شوند. بدیهی است دستگاه‌های فرهنگی و فرهنگ‌ساز در هر استان شامل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، حوزه هنری، سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری، اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی و... می‌شود که این دستگاه‌ها با ایجاد هم‌افزایی و هماهنگی‌های بین‌بخشی این امکان را داشته و دارند با برنامه‌ریزی و همکاری همه‌جانبه نقش موثری را در پویایی جامعه فرهنگی و تحرک جامعه هدف خود ایفا کنند؛ مثلا سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری بندر بوشهر می‌توانست با انعقاد قرارداد با هنرمندان تئاتری هم‌استانی آثاری کوتاه، شاد و روحیه‌بخش مبتنی بر چگونگی رویارو شدن با ویروس کرونا یا موضوع اجتماعی دیگری تولید کند تا از یک سو در قالب این اثر به مردم اطلاعات کافی را در خصوص ویروس کرونا بدهد و از سوی دیگر، امید و انگیزه را در جامعه هدف خود زنده نگه دارد و از فراگیری استرس، اضطراب و یاس در میان شهروندان جلوگیری به‌عمل بیاورد یا این سازمان می‌تواند با برگزاری کنسرت‌های آنلاین با اجرای گروه‌های محلی در فضای مجازی هم شادی را به مردم تزریق کند و هم یکی از وظایف ذاتی خود را که همان حمایت از فعالیت‌های فرهنگی هنری است در این برهه بحرانی محقق سازد.
یک شهروند بوشهری در این باره به بامداد جنوب گفت: کرونا با هر بار موج جدیدی که به راه می‌اندازد به همان اندازه که سلامت جسمانی و جان انسان را نشانه می‌گیرد، به همان مقدار هم زمینه‌ساز بروز اختلالات روانی نظیر اضطراب، استرس، افسردگی و... در افراد می‌شود؛ قطعا برای جلوگیری از حاد شدن وضعیت و خودداری از اشاعه اختلالات روانی و حفظ سلامت مردم در ایام پاندمی کرونا، تولید و پخش برنامه‌های انرژی‌بخش و بامحتوا می‌تواند خیلی اثربخش باشد. چون مردم امروز تحت تاثیر کرونا و از دست دادن تعدادی از عزیزانشان در اثر این ویروس غمگین و هراسناک هستند، متاسفانه صدا و سیما در این زمینه نتوانسته با توجه به نیاز مخاطب امروز به تولید محتوا بپردازد، برای مثال، شما به سریال‌هایی که اغلب از شبکه‌های سراسری پخش می‌شود نگاه کنید، متوجه می‌شوید که این رسانه بدون نگاه جامعه‌شناختی و روانشناسی مخاطب فعلی خود اثری را سفارش داده و به تولید رسانده و به روی آنتن برده است که چاشنی بسیاری از این سریال‌ها مفاهیمی چون «خشونت»، «طلاق»، «خیانت»، «تجمل‌گرایی» و... است و پخش آن در برهه کنونی نمی‌تواند موثر یا سرگرم‌کننده باشد.
فاطمه آبادی در ادامه با تاکید بر اینکه متولیان فرهنگی شهر هم نتوانسته‌اند برای خروج از بحران روحی که کرونا بر جامعه حاکم کرده، با استفاده از ظرفیت فرهنگی و هنری بسترسازی کنند، افزود: بدون شک در این برهه حساس گوش دادن به موسیقی یا تولید برنامه‌های موسیقی‌محور می‌تواند نقش موثری در تزریق شادابی به جامعه خموده و غمگین امروز بازی کند. خوشبختانه بوشهر در زمینه موسیقی و سایر هنرهای دیگر بسیار مستعد است و موسیقی این منطقه با تار و پود زندگی مردم در هم تنیده شده است؛ ولی در این بازه زمانی حساس دستگاه‌های فرهنگی مثل سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری بندر بوشهر می‌توانست با اختصاص اعتباری از محل اعتبارات فرهنگی و هنری خود، به جای روی آوردن به جشنواره‌ها، به تولید نماهنگ‌ها و قطعات موسیقی محلی و شاد همت بورزد و با بازپخش آن‌ها از طریق فضای مجازی یا صفحات خود در شبکه‌های اجتماعی شادابی را به جامعه هدیه کند. قطعا هنر همیشه در بحران‌ها می‌تواند از عمق اندوه، اضطراب و استرس مردم بکاهد و میل زندگی را در آن‌ها افزایش بدهد.
وی در پایان یادآور شد: همچنین تهیه فیلم‌های کوتاه از جاذبه‌های گردشگری و زیبایی‌های معماری منحصربه‌فرد بافت تاریخی به همت فیلمسازان بوشهری با مشارکت دستگاه‌های فرهنگی می‌تواند نقطه قوتی برای تحرک جامعه فیلمسازان هم‌استانی به‌ویژه فیلمسازان حرفه‌ای و باتجربه باشد، چون بالاخره کرونا نیز مانند سایر بحران‌های دیگر سایه‌اش را از سر جهان برمی‌دارد و دوباره مردم به زندگی عادی خود برمی‌گردند اما آنچه در این میان بسیار حائز اهمیت است، این است که با برنامه‌ریزی نباید اجازه داد که فعالیت‌های فرهنگی هنری تحت تاثیر بحران‌ها به محاق بروند و عملا فعالان این حوزه در بی‌مهری مطلق و بی‌توجهی هنر خود را در گوشه ذهن بدون استفاده مفید زندانی کنن؛د بلکه آن‌ها با حمایت دستگاه‌های فرهنگ‌محور باید از تهدید کرونا فرصت‌سازی کنند و با تولید آثار فاخر، میراث باارزش و پرمحتوایی برای آیندگان به یادگار بگذارند؛ آثاری که بعدها بتواند پرتره کاملی از وضعیت جامعه کرونازده امروز ارائه کند و اهمیت هنر و فرهنگ را در ایجاد روحیه‌بخشی در این جامعه بحران‌زده نمایان سازد.
