حسین قاسمی

حدود سه هفته پیش که صدای یکی از نمایندگان جنوب شرق کشور درآمد که با صدای بلند در خانه ملت فریاد زد که خارجی‌ها دریا را خالی کرده‌اند. نماینده مردم چابهار، درباره آخرین وضعیت صید ترال در دریای عمان و خلیج فارس گفت: تنها شناوری که در چابهار و دریای عمان در حال فعالیت است، کار تحقیقاتی انجام می‌دهد و چیزی در صید ترال وجود ندارد این درحالی است که این شناور هم دارای مجوز است.

این عضو کمیسیون کشاورزی مجلس در یک افشاگری خاص خاطرنشان کرد که متأسفانه در کارویژه مرز شورایعالی امنیت ملی مصوب شده که یکسری مجوز‌ها به برخی کشتی‌ها برای صید ترال داده شود و آیین نامه اجرایی نحوه عمل برای صید ترال هم تعریف کرده‌اند، اما من کماکان معتقدم بایستی توافق صورت گرفته بین آقای خاوازی وزیر وقت جهاد کشاورزی با مجلس شورای اسلامی مبنی بر توقف ۲ ساله صید ترال اجرایی شود. هر چند که این توافق سال بعد پایان می‌پذیرد.

معین الدین سعیدی در ادامه یادآور شد که اسناد متقنی دارم که برخی شرکت‌هایی که مبادرت به صید ترال می‌کنند، بخش عمده‌ای از سهام آن‌ها متعلق به چینی‌هاست، ولی نمایندگان مجلس اجازه نمی‌دهند که خلیج فارس و دریای عمان آماج هجوم شرکت‌های چینی شود تا آن‌ها به صید ترال بپردازند. طبق آمار‌ها حداقل ۱۰ شناور گروه کشتیرانی کیش و... وجود دارند که چینی‌ها ۴۹ درصد سهام آن‌ها را در اختیار دارند؛ قطعا چینی‌ها برای صید ماهیان عادی به خلیج فارس و دریای عمان نیامده‌اند، نیت آن‌ها صید ترال است. این در حالی است که آن‌ها فعلا در صید ترال مشغول نیستند.

هر چند اظهارنظر سه هفته پیش نماینده چابهار در میان هیاهوی مشکلات ریز و درشت کشور گم شد، اما هستند کارشناسان و مسوولانی که حاضر هستند در این مورد دست به افشاگری بزنند. این افشاگری‌ها در حالی صورت می‌گیرد که در طول دو سال گذشته مسوولان دولتی و حتی فرماندهان نیروی دریایی سپاه پاسداران بارها تاکید کرده بودند که اجازه صیدترال را به هیچ طرفی نخواهند داد.

هر چند طبق قانون صید ترال در کشور ممنوع است اما از آنجایی که سازمان شیلات امکانات لازم در برخورد با این متخلفان را ندارد شاهد انجام این نوع صید هستیم. این را معاون صید و بنادر ماهیگیری شیلات استان بوشهر مورد تایید و تاکید قرار می‌دهد.

بهزاد حیدری در گفت‌وگو با ایلنا، در پاسخ به این پرسش که فیلمی به دست ما رسیده است که نشان می‌دهد این نوع صید در 26 مایلی اسکله خورخان در شکل گسترده‌ای صورت می‌گیرد و کسی هم مانع آنها نمی‌شود چرا برای در برخورد با آنها اقدامی صورت نمی‌گیرد؟ گفت: نیروی انتظامی یک نهاد عریض و طویل است و با امکانات گسترده‌ای که در اختیار دارد نمی‌تواند با قاچاقیان کالا برخورد کند و آمار خود را به نصف برساند.

وی در ادامه بابیان اینکه قاچاق کالا به شکل سازمان دهی شده در کشور صورت می‌گیرد، تصریح کرد: ویژگی‌های دریا با خشکی بسیار متفاوت است در خشکی با مستقر کردن یک ایستگاه کنترل می‌توان تعداد قابل توجهی از خودروهایی که در رفت‌وآمد هستند را کنترل کرد اما وقتی شناورها از بندر خارج می‌شوند می‌توانند در هر جهتی حرکت کند از این‌رو امکان رصد و کنترل آنها دشوار است.

این مقام مسئول امکانات سازمان شیلات را محدود عنوان کرد و افزود: در حال حاضر در فصل صید میگو هستیم صید میگو معمولا با تور ترال صورت می‌گیرد. ما می‌دانیم که با این روش صید انجام می‌شود به همین دلیل این مسئله را با استانداران و فرمانداران شهرستان‌های ساحلی مطرح می‌کنیم تادر نهایت راهی برای مقابله با صید خلاف برسیم. یگان‌های کنترلی سازمان شیلات به لحاظ لجستیکی و نیرو به روز نیست. در استان بوشهر 936 کیلومتر مرز آبی وجود دارد که در طول این نوار ساحلی 8 شهرستان واقع شده است که ارتزاق عموم مردم در این شهرستان‌ها از دریاست بنابراین کنترل این وسعت با این میزان نیرو سخت و دشوار است. در روزهای اخیر یک شناور و قایق که صید خلاف انجام می‌داد را دستگیر کردیم در این قایق 300 کیلو میگو به‌صورت خلاف صید شده بود.

حیدری بابیان اینکه ممنوعیت صید ترال معیشت صیادان سنتی را دشوار کرده است بیان کرد: امکانات، ابزار و سازوکارهای کنترلی ما کافی نیست. از سوی دیگر وقتی با این شناورها برخورد می‌کنیم به ما می‌گویند این افراد شغل ندارند و گرسنه هستند حتی گاهی ما را تهدید می‌کنند که چرا شناورهای بدون هویت را گرفتیم. باید به این نکته اشاره کنم که سال گذشته یکی از همکاران ما در جست و گریخت با یکی از شناورهای بدون هویت جان خود را از دست داد.

به گفته این مقام مسئول، قایق‌های بدون هویت در همه مناطق ساحلی از جمله خوزستان، بوشهر، سیستان و بلوچستان و هرمزگان فعال هستند. با قطعیت می‌توان گفت در هر یک از استان‌ها 2 یا 3 هزار قایق بدون هویت فعال‌اند؛ در جزیره خارک 90 قایق بدون هویت و 45 قایق باهویت فعالیت می‌کند. پس باید واقعیت پذیر باشیم و قبول کنیم که سازمان شیلات توان این را ندارد که این میزان صید خلاف را ساماندهی کند.

معاون صید و بنادر ماهیگیری شیلات استان بوشهر با اشاره به تعداد نیروهای نظارت در سازمان شیلات، افزود: 28 نیرو که بیشتر آنها در آستانه بازنشستگی هستند 936 کیلومتر مرز آبی را کنترل می‌کند پس مشخص است که توان نظارت ما در سازمان کم است. وی در پاسخ به این پرسش که آیا شاهد صید توسط صیادان خارجی در محدوده دریایی شما صورت می‌گیرد؟ گفت: صیادان خارجی بیشتر در حوزه سیستان و بلوچستان و هرمزگان فعال هستند و در بنادر بوشهر ورود نکردند. نظارت بر عملکرد شناورهای فلزی و کشتی‌ها از سوی سازمان مرکزی شیلات صورت می‌گیرد و اگر شاهد صید از سوی کشتی‌‌های خارجی باشیم آنها باید ورود کنند.

گفتنی است که گوفه‌کشی یا ترالینگ نوعی روش ماهیگیری است در این روش تور ماهیگیری بزرگی که به شکل قیف است و از دو طرف به تخته‌هایی متصل است در دریا انداخته می‌شود و این تور به دنبال شناور در بستر دریا کشیده می‌شود در این روش صید هم نوع ماهیان از جمله دلفین، ماهیان ریز و .... در تور می‌روند. این ماهیان قابلیت مصرف انسانی ندارد و عموما دور ریخته می‌شوند. این چنین علاوه بر برهم زدن اکوسیستم دریا معیشت صیادان دیگر که تور انتظاری دارند را دشوار کرده است. به همین دلیل صید ترال از سوی قوه قضاییه و سازمان محیط زیست ممنوع شده است چراکه زیست بوم دریایی را برهم می‌زند.