کریم جعفری

مقامات امریکا از حمله روسیه به اوکراین ابتدا خوشحال بودند، اما هر چه زمان می‌گذرد عصبانی می‌شوند. آن‌ها ابتدا خوشحال بودند؛ چراکه فکر می‌کردند روسیه را وارد یک باتلاق کرده‌ و آن را نابود می‌کنند(آروزیی که هنوز هم دارند و به‌شدت آن را تبلیغ می‌کنند)؛ اما با گذشت زمان به این نتیجه می‌رسند که به‌جای روسیه، اوکراین دارد نابود می‌شود.

رئیس‌جمهوری امریکا که می‌داند فردای جنگ به چه شکل است و باوجود کمک‌های بسیار، طرف اوکراینی را شکست‌خورده خواهد دید در مصاحبه‌ای با براین تیلر کوهن که ویدئوی آن روز شنبه در صفحه یوتیوب او منتشر شد، گفت: «شما دو گزینه دارید؛ اینکه جنگ جهانی سوم را شروع کنید و به جنگ فیزیکی با روسیه بروید، یا راه دوم، اینکه مطمئن شوید کشوری که برخلاف قوانین بین‌المللی عمل می‌کند، در نهایت بهای انجام این کار را می‌پردازد».

رئیس‌جمهوری امریکا تاکید کرد که هیچکدام از تحریم‌ها فوری نیست. بایدن گفت: «اما من گمان می‌کنم که این تحریم‌ها، گسترده‌ترین تحریم‌های تاریخ، تحریم‌های اقتصادی و تحریم‌های سیاسی هستند. روسیه بابت این کار در کوتاه‌مدت و بلند‌مدت و به‌ویژه در بلندمدت هزینه جدی پرداخت خواهد کرد».

در حالی که غربی‌ها به‌شدت از وضعیت اوکراین نگران بوده و تلاش می‌کنند تا آنچه دارد اتفاق می‌افتد را به شکل دیگری تفسیر کرده و با آن برخورد کنند، اما حقیقت چنان عینی است و آشکار که آن‌ها نزدیک به دو ماه پس از شروع جنگ دیگر نمی‌توانند حقیقت را پنهان کنند. انگلیسی‌ها به‌عنوان آتش‌بیار معرکه و جنگ در این حوزه باید بیشترین نگرانی را داشته باشند.

از نخست‌وزیر انگلیس در جریان کنفرانس خبری روز جمعه در هند درباره اظهارات مقام‌های غربی که با وجود «اشتباهات استراتژیک» می‌گویند پوتین «هنوز در موقعیت برد است» و اینکه آیا این جنگ ممکن است تا پایان ۲۰۲۳ به طول بینجامد، سوالاتی پرسیده شد، سوالاتی که جانسون نمی‌توانست به سادگی از کنار آن‌ها بگذرد؛ چراکه روند عملیات میدانی و شکست‌ ارتش اوکراین، به‌ویژه تصرف 98درصدی شهر ماریئوپل که در آن دو درصد بیش از دو هزار شبه‌نظامی فاشیستِ نازی در کنار صدها عنصر خارجی از جمله افسران اروپایی و امریکایی محاصره شده‌اند، بر خلاف انتظار و باور ابتدایی آن‌ها بوده است.

جانسون با اعتراف به اینکه «مساله غم‌انگیز اینجاست که این یک امکان واقع‌بینانه است»، گفت: «پوتین ارتش عظیمی دارد. او در یک موقعیت سیاسی بسیار دشوار است زیر او مرتکب اشتباه فاجعه‌باری شده است. تنها گزینه‌ای که او اکنون در اختیار دارد، واقعا این است که برای استفاده از رویکرد وحشتناک و فرسایشی خودش –با هدایت آتشبار- به منظور خرد کردن اوکراینی‌ها استفاده کند. و او به گرفتن ماریوپل بسیار نزدیک است.

نخست‌وزیر انگلیس با هشدار به «غیرقابل پیش‌بینی» بودن وضعیت، از «قهرمانی باورنکردنی اوکراینی‌ها» و تمایل آنها برای جنگیدن تمجید کرد!! این همان سیاستی است که غربی‌ها از ابتدا فکر می‌کردند می‌توانند با آن اوکراینی‌ها را وادار به مقاومتی سخت در برابر روس‌ها کنند. اما سیاست قهرمان‌سازی از آن‌ها نیز راه به جایی نبرده است. این قهرمان‌سازی‌ نمی‌تواند مانعی در برابر شکست باشد، بعد از دو ماه از شروع نبرد، حالا همه چیز دارد بیش از پیش خودش را نشان می‌دهد، اراده اوکراینی‌ها با محاصره نخبه‌ترین و بهترین نیروهایشان در ماریئوپل و انهدام زیرساخت‌های اقتصادی و ارتباطی در حالی خورد می‌شود که در طرف مقابل روس‌ها دارند با روحیه بالاتری جنگ را مدیریت می‌کنند.

جانسون به شکل دیگری هم اعتراف به شکست می‌کند، اما آن را به گونه‌ای در لفافه جملات می‌پیچید که کسی متوجه آن نیست. او می‌گوید: «مهم نیست که ولادیمیر پوتین در چند ماه آینده چه برتری نظامی‌ای را به ارمغان بیاورد - و من موافقم که ممکن است یک دوره طولانی باشد – اما او «نمی‌تواند روح مردم اوکراین را تسخیر» کند!! این فقط یک واقعیت قابل مشاهده است. برعکس، کاری که او هر روز انجام می‌دهد، این است که در حال تقویت اراده برای مقاومت در مردم اوکراین است.» البته نخست‌وزیر انگلیس در این مورد توضیح نمی‌دهد که این «تقویت اراده» دقیقا به چه شکل است؟

در حالی که میلیون‌ها اوکراینی از این کشور فرار کرده‌اند، بخش بزرگی از نیروهای ورزیده و آموزش دیده این کشور کشته شده‌اند، نیروی هوایی اوکراین نابود شده و خبر چندانی هم از سامانه‌های پدافندی قدرتمند در میان نیست – شلیک چند موشک دوش‌پرتاب و زدن چند بالگرد هیچ تغییری در واقعیت میدان نبرد نخواهد داد – و روس‌ها تقریبا همه پدافند طرف اوکراینی را نابود کرده‌اند، اقتصاد اوکراین به شدت از هم گسسته شده، مهمترین شهرهای آن هدف حملات ویرانگر قرار گرفته و زیرساخت‌های اقتصادی آن‌ها نابود شده و هر چه زمان می‌گذرد با تغییر در شیوه نبرد روس‌ها شاهد تغییر قواعد نبرد هستیم.... مشخص نیست این «تقویت اراده» به چه شکل باید صورت بگیرد.

از سوی دیگر، در حالی که در ابتدای جنگ وضعیت محبوبیت فردی مانند جانسون نزدیک به 50درصد بود، اما پس از دو ماه و با مشخص شدن حقیقت جنگ و فشارهای اقتصادی ناشی از آن، بر اساس آمارهای منتشر شده محبوبیت او به 36درصد کاهش پیدا کرده است. این عدد نسبت مشخص و معینی با هر روز اضافه در جنگ دارد و او به خوبی می‌داند که این وضعیت در درازمدت نمی‌تواند ادامه پیدا کند. به همین دلیل جانسون می‌گوید: انگلیس و متحدانش بررسی خواهند کرد که چه کارهای بیشتری به لحاظ نظامی می‌توان انجام داد و در ادامه به انتقال خودروهای زرهی به این منطقه و برنامه‌هایی برای کمک به جایگزین کردن تانک‌ها در اوکراین و همچنین تحریم‌های اقتصادی اشاره کرده و درباره «تشدید فشار یکی پس از دیگری بر پوتین» صحبت کرد.

بنابراین تنها راه در پیش پای غربی‌ها، تحریم اقتصادی است؛ اما این تحریم هم یک تیغ دو لبه است. تحریم‌ها باعث بر هم خوردن ثبات بازار خواهد شد و این برای اروپایی که در حوزه مواد اولیه به‌شدت فقیر است و در حوزه انرژی کاملا وابسته، نابودکننده است. کمک‌های نظامی فقط برای رفع تکلیف است و هیچ اثر واقعی و نهایی در عرصه نبرد نخواهد داشت.