الهام بهروزی

هفته میراث فرهنگی از مناسبت‌های مهم اردیبهشت‌ماه است که متذکر جایگاه و نقش بنیادی این میراث ارزنده در بازیاتی هویت و اصالت فرهنگی ماست. نخستین روز این هفته که به نام «موزه» نامگذاری شده، به خودی خود ما را به سمت جست‌وجوی هویت و فرهنگ خود در موزه‌ها و اشیای تاریخ و باستانی موجود در آن سوق می‌دهد.

خوشبختانه استان بوشهر که تا 10 سال پیش در زمینه موزه‌داری چندان پیش‌رو نبود، در سال‌های کنونی با راه‌اندازی موزه‌های استاندارد و شکیل نظیر موزه منطقه‌ای خلیج فارس در این حوزه جزء استان‌های پیشتاز شده است. در این موزه‌ها، اشیاء و اسنادی به نمایش گذاشته‌شده که جلوه‌هایی از تاریخ، فرهنگ، رسوم، پوشش و معیشت مردمان این دیار را به بهترین شکل بازتاب می‌دهند و هویتمندی آن‌ها را یادآوری می‌کنند.

موزه‌های موجود در کمترین زمان و با بهترین قاب‌های تاریخی و باستانی اطلاعات شگرفی را در اختیار بازدیدکنندگان مشتاق خود قرار می‌دهند که پیش از آن به این داده‌ها دسترسی نداشته‌اند یا به‌صورت جزئی از آن‌ها می‌دانستند. از همین روی است که موزه‌ها نقش مهمی در زیست انسان‌های امروزی ایفا می‌کنند؛ چراکه بسان کتاب‌های مصور و منقشی تاریخ و گذشته این سرزمین و ملت را از روزگاران دور تا اکنون روایت می‌کنند.

در سال جاری، روز موزه مصادف بود با روز شنبه، 29 اردیبهشت‌ماه که از سوی شورای بین‌المللی موزه‌ها، شعار «موزه‌ها برای آموزش و پژوهش» برای آن انتخاب شده بود. این شعار به تنهایی برای نمایاندن جایگاه موزه‌ها در حوزه آموزش و پژوهش جامعه امروزی کفایت می‌کند، زیرا این مراکز مهم تاریخی در خود اسناد و اشیائی را جای داده‌اند که نه تنها مردم عادی، بلکه هر پژوهشگری برای رسیدن به سوالات و مجهولیات ذهنی خود درباره جغرافیا، تاریخ، فرهنگ، معیشت و هویت ملت خود به شناخت آن‌ها نیاز دارند.

مدیر موزه منطقه‌ای خلیج فارس با تبریک روز جهانی موزه، در خصوص نقش و اهمیت آن در زندگی مردم جامعه به بامداد جنوب گفت: یکی از مهم‌ترین نقش‌های موزه‎‏ها توانایی آنها در برانگیختن کنجکاوی و خلاقیت در افراد است. با قرار دادن مردم در معرض ایده‌ها و دیدگاه‌های جدید، موزه‌ها می‏توانند به آنها الهام ببخشند تا خارج از چارچوب فکر کرده و امکانات جدید را کشف کنند؛ چراکه موزه‌ها چه از طریق یک نمایشگاه فکری و چه از طریق یک اثر هنری، این قدرت را دارند که تخیلات ما را بیدار کنند و دید ما را گسترش دهند.

موزه‌ها مرکز دانش و آموزش هستند

گالیا حق‌پرست در ادامه روز جهانی موزه را فرصتی برای برجسته کردن ارزش موزه‌ها و تشویق مردم به بازدید و حمایت از این موسسات دانست و افزود: این روز یادآوری می‌کند که موزه‌ها فقط مکان‌‎هایی برای تماشای آثار و نمایشگاه‌ها نیستند، بلکه مرکز دانش و آموزش هستند. در واقع با تعیین روزی برای پاسداشت روز موزه‌ها، ما اهمیت این مراکز مهم را در حفظ و به اشتراک‌گذاری میراث جمعی خود تصدیق می‌کنیم.

وی در خصوص شعار امسال که برای روز موزه انتخاب شده، توضیح داد: آموزش نقش مهمی در شکل‏گیری هویت فردی و هویت جمعی دارد. از این‌رو، اگر در نظام آموزشی مبنا را بر آموزش در حوزه تاریخ، میراث فرهنگی و مبحث موزه‌شناسی و آشنایی با موزه‌ها قرار دهیم، می‌توانیم با آموزش صحیح تاریخ در مقاطع تحصیلی مختلف و همچنین آشناکردن سایر قشرهای جامعه با موزه، خرد جمعی و هویت ملی را در میان نسل حاضر و نسل‌های بعدی تقویت کنیم. همان‏طور که می‏دانید در بخشی از موزه منطقه‌ای که به کودکان اختصاص دارد، طی مسیر یک شی از کاوش باستان‌شناسان تا قرارگرفتن در موزه به آنها آموزش داده می‌شود.

به عقیده مدیر موزه منطقه‌ای خلیج فارس، یکی از مهم‌ترین مزایای موزه‌ها توانایی آنها در آموزش و اطلاع‎رسانی به مردم است. موزه‌ها از طریق نمایشگاه‌ها و مجموعه‌های‌شان به ما اجازه می‌دهند در فرهنگ‌ها، دیدگاه‌ها و دوره‌های مختلف تاریخی پرسه بزنیم. موزه‌ها در یادگیری بیشتر درباره تمدن‌های باستانی، کاوش در هنر معاصر یا درک پیشرفت‌های علمی به‌عنوان منابع ارزشمندی برای گسترش دانش و درک ما از دنیای اطرافمان عمل می‌کنند.

حق‌پرست در ادامه یکی از راه‌های موثر برای ترویج فرهنگ موزه‌گردی در میان جوانان را مشارکت مدارس، سازمان‌های جوانان یا گروه‌های اجتماعی معرفی کرد و گفت: خوشبختانه موزه منطقه‌ای خلیج فارس با تعامل‌هایی خوبی که در یکی دو سال اخیر با این نهادها داشته است تا کنون مخاطب‌های بسیاری را جذب کرده است. اداره‌کل آموزش و پرورش استان یکی از نهادهای فعال در حوزه موزه‌گردی و بازدید‌های میدانی است.

وی استقبال مردم از موزه منطقه‌ای خلیج فارس را در دوماهه ابتدایی سال جاری در استان کم‌نظیر دانست و تصریح کرد: خوشبختانه در یک سال اخیر به‌خصوص در سال جاری در زمینه بازشناسی موزه منطقه‌ای خلیج فارس مجموعه اقداماتی صورت گرفت که خروجی آن ایجاد و برقراری تعامل با نهادهای علمی، دانشگاهی و اجرایی در استان و سایر استان‌های کشور بوده است. به‌دنبال اقدامات صورت گرفته، موزه منطقه‌ای توانسته است در مجامع علمی و در میان سایر موزه‌های کشور شناخته‌تر از پیش شود و استقبال از آن افزایش چشمگیری پیدا کند، به طوری که در دو ماه گذشته این موزه میزبان بیش از چهار هزار نفر بوده که این خود نشان از استقبال مردم از این موزه و موزه‌دوستی دارد.

اولویت موزه منطقه‌ای خلیج فارس، بازنمایی فرهنگ، تاریخ و تمدن است

حق‌پرست در پاسخ به این سوال مبنی بر اینکه به نظر می‌رسد برگزاری کارگاه‌های آموزشی و فرهنگی که در این موزه در چند ماه اخیر برگزار شده، در این استقبال بی‌تاثیر نبوده است، گفت: بله؛ موزه منطقه‌ای خلیج فارس در مناسبت‌های مختلف مجری برنامه‌های فرهنگی بوده است که شرکت‎کننده‌ها از هر قشر و با هر نگرشی در این برنامه‌ها که شامل‌ کارگاه‏های آموزشی و نشست‌های ادبی، علمی و تاریخی می‌شوند، حاضر می‌شوند و بعد از هر برنامه به بازدید از موزه می‌پردازند. اولویت این موزه بازنمایی فرهنگ، تاریخ و تمدن است. بنابراین از هر تلاشی برای آشناسازی مردم با این مباحث کلیدی و هویت‌ساز کوتاهی نمی‌کند و با برگزاری ایونت‌ها، نشست‌ها و کارگاه‌های آموزشی در این زمینه نقش‌آفرینی می‌کند.

مدیر موزه منطقه‌ای خلیج فارس در پایان از رسانه‌هایی که بازتاب دهنده نقش و نگرش موزه‌ها در راستای اهداف ملی و سرزمینی هستند، قدردانی کرد و گفت: موزه‌ها حلقه واسط و پیونده‌دهنده گذشته تاریخی ایران با زمان حاضر هستند. هر اثر موزه‌ای نمادی از سیر اندیشه، فرهنگ، هنر و تمدن ایران است که به نسل امروز این امر را القاء می‌کند مبنای هویت ملی در طول سالیان شکل گرفته و تا به امروز دارد.