الهام بهروزی

انتخابات ریاست‌جمهوری یکی از مهم‌ترین اتفاقات سیاسی کشور است که رسانه‌ها با افزایش آگاهی سیاسی مردم نقش موثری در بسیج کردن آن‌ها برای آمدن به پای صندوق رای دارند. به عقیده کارشناسان حوزه رسانه، رسانه‌های سنتی نظیر رادیو، تلویزیون و روزنامه‌ها با افزایش بصیرت و آگاهی‌بخشی و رسانه‌های گروهی و شبکه‌های مجازی هم با فراهم کردن بستر بحث و گفت‌وگو و تعامل، شهروندان را به تامل درباره نامزدهای انتخاباتی و گروه‌های سیاسی و جناح‌‌های فکری حاضر در عرصه انتخابات سوق می‌دهند.

بدیهی است این دوره از انتخابات ریاست‌جمهوری با توجه به شرایط ویژه کشور از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و رسانه‌های جهانی به ویژه استکباری فرایند این رخداد بزرگ سیاسی ایران را زیر ذره‌بین قرار داده و با محتواسازی و بازی با افکار عمومی همه تلاش خود را به کار گرفته تا میزان مشارکت مردمی را در این دوره انتخاباتی نیز تحت شعاع قرار بدهند زهی خیال باطل! چون مردم ایران به درجه‌ای از آگاهی و رشد فکری رسیده‌اند که در انتخاب رئیس‌جمهور آینده پای صندوق‌های رای بیایند و خزعبلات و کارشکنی‌های دشمنان را ناشنیده و نادیده بگیرند.

در این میان، رسانه‌های داخلی با رفتار هوشمندانه‌تری به‌دنبال تبیین رفتار انتخاباتی و دلایل حضور مردم در این کارزار انتخاباتی هستند. آن‌ها با مطالعه این رفتار سیاسی و افکار عمومی، در پی انگیزه‌بخشی و امیدافزایی در جامعه برای مشارکت حداکثری مردم در یکی از سرنوشت‌سازترین انتخابات کشور در برهه‌ای حساس هستند. بدیهی است نظام جمهوری اسلامی ایران که بر مبنای مردم‌سالاری دینی استوار است، حضور قاطبه مردم را در انتخابات ریاست‌جمهوری بسیار لازم و ضروری می‌داند تا این تصمیم‌گیری مهم سیاسی با آرای حداکثری مردم به سرانجام خوبی برسد.

از این رو، نامزدهای نهایی برای چهاردهمین دوره ریاست‌جمهوری از جناح‌های اصلاح‌طلب تا اصولگرا و پایدارچی انتخاب شده‌اند تا تنور انتخابات گرم‌تر شود و حتی طیف‌هایی هم که با صندوق قهر کرده، برای رای دادن بیایند. در این میان، رسانه‌ها برای زنده‌شدن رای‌های خاکستری بسیار می‌توانند اثرگذار ظاهر شوند. بنابراین انتظار می‌رود که آن‌ها با برنامه‌ها و تولید محتوای واقع‌گرا فرصت معرفی نامزدهای این دوره را که شامل مسعود پزشکیان، مصطفی پورمحمدی، سعید جلیلی، علیرضا زاکانی، امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی و محمد باقر قالیباف می‌شوند، با نگاهی عادلانه و برابر فراهم کنند.

بی‌شک در این برهه‌ای که شبکه‌های آن ور آبی و ماهواره‌ای تمام ابزارها و قدرت خود را به کار گرفته‌اند تا مردم را نسبت به رای‌دهی که یک رفتار و کنش سیاسی سرنوشت‌ساز است، بازدارند، روزنامه‌ها و رادیو و تلویزیون و شبکه‌های داخلی باید تلاش کنند تا ضمن تبیین جهاد انتخابات، با معرفی صحیح نامزدها و اهداف و برنامه‌های آن‌ها مردم را به اهمیت حضورشان در انتخابات و تعیین سرنوشت کشور آگاه‌تر و بیدارتر کنند. خوشبختانه در این دوره شور و شوق خاصی میان مردم برای آمدن پای صندوق رای و انتخاب چهاردهمین رئیس‌جمهور کشور ایجاد شده است که رسانه‌ها می‌توانند این اشتیاق را بیشتر و امیدبخش‌تر کنند.

رسانه‌ها در معرفی نامزدها جبهه‌گیری نکنند

یک شهروند بوشهری در این باره به بامداد جنوب گفت: انتخابات این دوره که در پی شهادت آیت‌الله رئیسی زودتر از موعد مقرر برگزار می‌شود، بی‌شک یکی از خاص‌ترین انتخابات ریاست‌جمهوری کشور است؛ چراکه فردی که در آینده قرار است این مسوولیت سترگ را عهده‌دار شود، قطعا با توجه به گرانی‌ها و تحریم‌های پی در پی، باید طرحی نو دراندازد و مردم را از شرایط سخت اقتصادی که به دلایل مذکور (تورم و گرانی و تحریم) بدان دچار شده‌اند؛ برهاند.

وی با تاکید بر اینکه مردم امروز بیش از هر چیزی به امید و جریانی معتدل و نشاط‌آفرین نیاز دارند، افزود: رسانه‌ها اعم از رادیو، تلویزیون، روزنامه و... که در ایام انتخابات به معرفی نامزدها همت می‌ورزند، باید در حین گفت‌وگو و معرفی این افراد، برنامه‌ها و سواد و تخصص آن‌ها را بازنمایی کنند. قطعا مردم به‌دنبال انتخاب فردی هستند که بدون شعار و با توجه به ماهیت و واقعیت جامعه کنونی در پی رفع و مدیریت مشکلات مردم است و نگاه ویژه‌ای به بازپروری اقتصاد و حفظ قدرت ایران در منطقه و جهان دارد.

این شهروند با تاکید بر اینکه همه خواسته ما از رسانه‌ها این است که با نگاهی مستقل و به‌دور از جبهه‌گیری به معرفی نامزدها و برنامه‌هایشان بپردازند، تصریح کرد: خوشبختانه مردم امروز به درجه مطلوبی از سواد سیاسی و آگاهی رسیده‌اند. از این‌رو، هر گونه شعار یا بی‌اخلاقی را از سوی نامزدها تاب نمی‌آورند. همچنین آن‌ها روزنامه‌ها، خبرگزاری‌ها یا برنامه‌های سیاست‌زده را نمی‌پسندند؛ چون دنبال شناخت صحیح هستند نه شناختی احساسی و تبلیغاتی!

وی با اشاره به مسوولیت سنگین رسانه ملی در جذب مردم برای رای دادن، توضیح داد: در جوامع دموکراتیک و مردم‌سالار، حضور و مشارکت مردم امری باید و ضروری است. از این‌رو، رسانه ملی در این زمینه با تولید محتوای مناسب، تبلیغات و تحلیل‌های کارشناسی‌شده می‌تواند جهت‌گیری و طرز نگاه و نگرش مردم را نسبت به انتخابات متحول کند. البته این اتفاق زمانی می‌افتد که این رسانه با نگاهی برابر و به‌دور از هر گونه تبعیض یا امتیازی به معرفی نامزدها بپردازد و بینش و شناخت مردم را نسبت به نامزدهای و جناح‌های فکری حاضر در عرصه انتخابات ارتقا ببخشد. با توجه به شرایطی که اکنون بر کشور حاکم شده، مردم حتی آن دسته که چندان به رای دادن رغبتی نداشتند، در این دوره مصمم هستند که پای صندوق بیایند و به نامزدی که به جناح فکری‌شان نزدیک‌تر است و برنامه‌ها و طرح‌هایش را بیشتر قبول دارند، رای بدهند. بی‌شک این مشارکت با کنش‌های به موقع و صحیح رسانه می‌‌تواند پررنگ‌تر شود.

رای دادن، یک وظیفه شهروندی است

شهروند دیگری هم با اشاره به اینکه رای دادن، یک وظیفه شهروندی است، به بامداد جنوب گفت: تحریم صندوق رای و قهر با صندوق در این دوره معنایی ندارد؛ چراکه در میان نامزدهای این دوره نمایندگان طیف‌های مختلف سیاسی و جناحی وجود دارد. این‌جا دیگر مردم با مشارکت‌شان مشخص می‌کنند که خواهان سپردن دولت به دست کدام طیف فکری و جناحی هستند.

وی در ادامه با انتقاد از تبیلغات زیرپوستی و تحمیل برخی از گزینه‌ها به مردم از سوی برخی از روزنامه‌های دولتی تاکید کرد: رسانه‌ای که در دست دولت و به نام دولت است کارش تبلیغات یا هدایت افکار عمومی به سمت نامزد یا نامردهای خاص نیست، بلکه این رسانه‌ها بایستی با آگاهی‌بخشی و نگاهی برابر و فراجناحی به معرفی نامزدها و برنامه‌های آن‌ها بپردازند و زمینه مشارکت حداکثری مردم را در انتخابات فراهم کنند. هرچند امروزه مردم به یمن فناوری و توسعه رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی بسیار هوشیار و آگاه شده‌اند و به راحتی تحت تاثیر رفتارهای انتخاباتی پوپولیستی و پروگاندای هر رسانه‌ای قرار نمی‌گیرند. آن‌ها قطعا در این انتخابات درگیر احساسات نخواهند بود.

این شهروند با تحسین برخی از برنامه‌های تلویزیون در روزهای ابتدایی انتخابات گفت: یکی از برنامه‌های مفیدی که از رسانه ملی پخش می‌شود، گفت‌وگو با نامزدهاست که سوالات نسبتا خوبی از آن‌ها پرسیده می‌شود. البته زمان برنامه باید بیشتر باشد، چون کاندیدا فرصت بیشتری برای ارائه طرح‌ها و برنامه‌های خود دارند. همچنین اگر سوالات در برخی از حوزه‌ها با جزئیات بیشتری پرسیده شود بهتر است، چون بدین شکل جلوی کلی‌گویی و پاسخ‌های سطحی و شعاری نامزدها گرفته می‌شود.

وی که کارمند بازنشسته است، افزود: رسانه ملی که به نسبت رسانه‌های مکتوب در ایام انتخابات مخاطبان بیشتری پیدا می‌کند، با تولید برنامه‌های کارشناسی‌شده، ضمن اینکه در کمیت و کیفیت مشارکت مردم در انتخابات تاثیرگذار است، می‌تواند به انتخاب آگاهانه و هوشیارانه مردم نیز کمک شایانی کند البته به شرطی که فضا و امکانات خود را به شکل مساوی در اختیار نامزدها بگذارد و با نگاهی عادلانه در این زمینه به تولید محتوا بپردازد.

آشتی مردم با صندوق رای

شهروند دیگری هم این دوره از انتخابات ریاست‌جمهوری را فرصتی برای آشتی گروه‌های قهرکرده با صندوق رای دانست و به بامداد جنوب گفت: رسانه‌ها در این زمینه با جریان‌سازی و احترام به افکار عمومی می‌توانند در این برهه حساس شمار بیشتری از شهروندان را به پای صندوق رای بیاورند. همچنین رسانه‌ها می‌توانند با هدایت نامزدها به واقع‌گویی و دوری‌گزینی از شعارگویی در انتخابات کنشگری کنند و صدای مردم باشند.

وی از رسانه‌ها خواست تا با احترام به حریم نامزدها و جناح‌های فکری و سیاسی‌شان به تولید محتوا بپردازند، یادآور شد: رفتارهای ضداخلاقی و دور از شأنی که در دوره‌های قبل از سوی برخی افراد در مناظرات انتخاباتی در تلویزیون نسبت به برخی دیگر از نامزدها دیدیم، امیدوارم در برنامه‌های این رسانه در این دوره نبینیم. روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها هم از رفتار حرفه‌های و رسالت حقیقی خود که همان شفافیت و صداقت است، در معرفی نامزدها فاصله نگیرند. دیگر زمان آزمون و خطا گذشته است و همه نگاه‌ها به این انتخابات دوخته شده است. قطعا ما راهی جز انتخاب فردی میانه‌رو، وفادار به نظام، مردمی و با دانش و واقع‌گو و بابرنامه نداریم.

مردم هشتم تیرماه با حضورشان شگفتی می‌آفرینند

یک شهروند بوشهری دیگر هم با تاکید بر اینکه قطعا مردم هشتم تیرماه با حضورشان در پای صندوق رای شگفتی و حماسه‌ای به نام «مردم» می‌آفرینند و تصویر گویایی از ایران قوی را به جهان ارائه خواهند کرد، به بامداد جنوب گفت: این دوره انتخابات با همه حساسیت‌ها و رقابت‌های نزدیکی که دارد، با استقبال خوب مردم به یک حماسه بزرگ مبدل می‌شود. بخش مهمی از این مشارکت هم مدیون نقش‌آفرینی رسانه خواهد بود.

وی با تاکید بر اینکه رسانه‌ها در ایام انتخابات نسبت به سایر بخش‌های جامعه رسالت خیلی سنگین‌تری برعهده دارند، افزود: آن‌ها با جریان‌سازی و شگردهای رسانه‌ای در هدایت افکار عمومی و مشارکت مردم در انتخابات نقش مهمی را بازی خواهند کرد. بی‌شک در این زمانی که رسانه‌های غربی و شبکه‌های ماهواره‌ای از هر ترفندی برای شست‌وشوی مغزی و پس راندن مردم از صندوق رای و بی‌انگیزه کردن آن‌ها برای حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری استفاده می‌کنند، رسانه‌های داخلی اعم از رادیو و تلویزیون و روزنامه‌ها و سایت‌های خبری برخط همه و همه بایستی با رفتارشناسی سیاسی شهروندان، چرایی و چگونگی رای‌دهی مردم را تبیین کنند. همین امر به خودی خود مشارکت مردمی را در انتخابات تقویت خواهد کرد.

این شهروند یادآور شد: رسانه‌ها به ویژه رسانه ملی با مطالعه رفتارهای سیاسی شهروندان، با تولید برنامه‌های ویژه در باب رای‌دهی، ضمن ارتقای نگرش اجتماعی مردم، می‌توانند مشارکت‌شان را به شکل مطلوب و باکیفیتی در انتخابات افزایش دهند.