بامدادجنوب- جوادشکریان: سرانه كنونی مصرف شیر در ایران 70 تا 80 كیلوگرم است كه این میزان در كشورهای توسعه یافته 350 تا 500 كیلوگرم است. مصرف پائین این فرآورده در ایران، باعث به‌وجود آمدن مشکلاتی در تغذیه ایرانی‌ها شده است، به‌گونه‌ای که سالمندان ایران 20 تا 25 سال زودتر از موعد زمین‌گیر می‌شوند. کارشناسان تغذیه برای رفع این مشكلات، استفاده از شیر در سبد خانوارها را امری ضروری عنوان کرده‌اند. این در حالی است که مصرف سرانه لبنیات در بوشهر حتی از میانگین مصرف سرانه کشور نیز پائین‌تر است.

اگر در این زمینه سری به بازارهای شهرستان‌ها بزنید و از خود مردم و فروشنده‌ها سوال بگیرید، با مشکلات فراوانی برخورد می‌کنید که ماحصل آنها نشان می‌دهد، بیشتر مردم بوشهر به مصرف لبنیات علاقه زیادی دارند و دوست دارند که لبنیات را به سبد غذایی خود اضافه کنند اما این سوال مطرح می‌شود که چرا با وجود علاقه مردم به استفاده از لبنیات، مصرف این مجموعه غذایی در استان بسیار پائین است؟

کارشناسان یکی از دلایل مصرف پائین لبنیات در استان بوشهر را کمبود نقدینگی می‌دانند که این موضوع باعث شده لبنیات از سفره بوشهری‌ها خالی شود.

در این حال و احوال که بسیاری از مردم کشور به‌دلیل کمبود نقدینگی و درآمد پائین مجبورند لبنیات را از سبد غذایی خود حذف کنند، سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، دستور گرانی سه فرآورده لبنی پر مصرف شامل شیر، ماست و پنیر تا سقف شش درصد را صادر کرد. به این ترتیب امیدها برای فرهنگ‌سازی و ترغیب مردم به استفاده از لبنیات کم‌رنگ‌تر از گذشته شد.

در همین زمینه، مصیب محمدیان‌شمالی، معاون نظارت بر کالاهای مصرفی و شبکه‌های توزیعی و اقتصادی سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، تصمیمات جدید این سازمان درباره قیمت شیر خام و لبنیات را به دبیر انجمن صنایع لبنی ایران و مدیرعامل اتحادیه تولیدکنندگان فرآورده‌های لبنی ایران ابلاغ کرده است.

در این ابلاغیه آمده است: کلیه کارخانجات لبنی موظفند از تاریخ اول دی‌ماه ۹۴ نسبت به افزایش هزار ریال (۱۰۰ تومان) به قیمت خرید فعلی هر کیلوگرم شیرخام از دامداران اقدام کرده و متقابلا قیمت فرآورده‌های لبنی پرمصرف (شیر، ماست و پنیر) را با افزایش حداکثر شش درصد نسبت به قیمت مصوب سال ۱۳۹۳ اعمال کنند.

همچنین در این ابلاغیه می‌خوانیم: بدیهی است قیمت سایر محصولات لبنی بر اساس مفاد بند (د) مصوبات هجدهمین جلسه ستاد هدفمندسازی یارانه‌ها تابع شرایط عرضه و تقاضا بوده و با رعایت ضوابط قیمت‌گذاری هیات تعیین و تثبیت قیمت‌ها و درصدهای سود مصوب، راسا از سوی واحدهای تولیدی، توزیعی و خدماتی صورت می‌گیرد و در صورت دریافت شکایت و افزایش غیرمتعارف، این سازمان مسوول رسیدگی خواهد بود.»

مطابق این ابلاغیه، تولیدکنندگان فرآورده‌های لبنی از تا چند روز دیگر موظف هستند شیر را گران‌تر خریده و مجوز دارند تا محصولات خود را با قیمت بالاتری به فروش برسانند. 

این در حالی است که دولتی‌ها ظاهرا در حال فرهنگ‌سازی برای ترغیب مردم به استفاده از فرآورده‌های لبنی هستند و مدام در تبلیغات خود، مردم را به‌سمت استفاده از این محصولات سوق می‌دهند اما در واقع هیچ تلاشی در این زمینه انجام نمی‌دهند و کوچک‌ترین یارانه‌ای را برای تسهیل این امر انجام نمی‌دهند و حاضر نیستند بودجه‌ای برای این منظور در نظر بگیرند.

رئیس اتحادیه صنف خواروبار و لبنیات بوشهر در این زمینه به بامداد جنوب گفت: خرید و فروش محصولات لبنی در بوشهر مدت‌هاست که دچار رکود است و به‌علت کمبود نقدینگی و درآمد کم خانوارهای بوشهری، خیلی چیزها از سبد خانوار بوشهری‌ها کم شده که لبنیات هم یکی از آنهاست.

عباس نامدارزاده با بیان این‌که هم‌اکنون مصرف سرانه لبنیات در استان بوشهر از استاندارد کشوری و جهانی پائین‌تر است، تصریح کرد: سوپرمارکت‌ها قشری هستند که باید رابط بین مردم و کارخانه‌های لبنی باشند اما با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو هستند.

وی یکی از مشکلات توزیع‌کننده‌های استان را برق گران عنوان کرد و افزود: بیشترین قشری که از گرانی برق لطمه می‌خورند فروشندگان محصولات لبنی و سوپرمارکت‌ها هستند زیرا مصرف بالای برق یخچال‌ها باعث شده که در ماه بیش از دو میلیون تومان هزینه برق پرداخت کنند. این مشکل باعث شده که بسیاری از سوپری‌ها شب‌ها یخچال‌های خود را خاموش کنند و چون محصولات لبنی در آنها فاسد می‌شوند، مجبورند که از خیر توزیع این محصولات دست بکشند.

نامدارزاده با اشاره به این‌که یکی دیگر از مشکلات توزیع‌کننده‌ها این است که محصولات لبنی را با قیمت بیشتری از واسطه‌ها دریافت می‌کنند، بیان کرد: بوشهر به این دلیل که کارخانه تولیدی ندارد و همچنین این‌که بسیاری از تولیدکنندگان کشوری در بوشهر نمایندگی ندارند، محصولات لبنی با چند واسطه به دست سوپرمارکت‌ها می‌رسد. این قضیه باعث شده است که برای توزیع‌کنندگان به‌صرفه نباشد که محصول را با قیمت درج‌شده روی کالا به‌ فروش رسانند در حالی که سازمان بازرسی آنها را موظف می‌کند که محصولات را با قیمت درج‌شده روی محصول به فروش رسانند.

رئیس اتحادیه صنف خواربار و لبنیات بوشهر با تاکید بر این‌که افزایش قیمت محصولات لبنی، کاهش شدید مصرف این محصولات را در استان به‌همراه دارد، خاطرنشان کرد: هم‌اکنون در استان بوشهر، قیمت بالای فرآورده‌های لبنی باعث کاهش قدرت خرید مردم شده و مصرف پایین است. در صورتی که این افزایش قیمت اعمال شود، همین اندک خرید محصولات لبنی هم کاهش مجدد پیدا می‌کند و در عمل محصولات لبنی از سفره بوشهری‌ها رخت برمی‌بندد.

یک تولیدکننده محصولات لبنی سنتی در بوشهر نیز در گفت‌وگو با بامداد جنوب، با اشاره به وضعیت نامطلوب مصرف لبنیات بوشهری‌ها، گفت: در زمینه محصولات لبنی سنتی، عرضه مستقیم این فرآورده‌ها باعث حذف یک سری هزینه‌های تولید می‌شود که قیمت تمام‌شده پایین‌تری را برای ما به ارمغان می‌آورد. این موضوع، باعث شده که ما محصولات خودمان را به قیمت پائین‌تری به مشتریان عرضه کنیم. 

وی گفت: البته تولید محصولات لبنی در کارخانه‌ها نیز دارای مزیت‌های به‌خصوصی است. به‌عنوان مثال در کارخانه‌ها به‌علت تولید در حجم بالا، هزینه‌های تولید سرشکن می‌شود و این عرضه زیاد باعث سودآوری بیشتر می‌شود. از طرفی کارخانه‌های تولید فرآورده‌های لبنی از یارانه‌های دولتی و کسری مالیات هم بهره می‌برند. همچنین در کارخانه‌های تولیدی، تمامی فرآورده‌ها بر طبق فرمول‌هایی است که میزان چربی شیر را تعیین می‌کند و آنها می‌توانند از کم کردن این چربی‌ها، محصولات دیگری نیز تولید کنند. با وجود این مزایا، برخی از این کارخانه‌ها، در تولید محصولات خود از محصولات غیراستانداردی نیز استفاده می‌کنند که از این محصولات می‌توان به روغن پالم و نشاسته نامرغوب اشاره کرد.

به گفته این تولیدکننده بوشهری، یکی از مواردی که مصرف فرآورده‌های لبنی در استان بوشهر را کاهش داده، نبود فرهنگ مصرف این محصولات است. 

وی با بیان این‌که در استان بوشهر از دیرباز دامداری از جایگاه مناسبی برخوردار نبوده است، خاطرنشان کرد: در گذشته مردم برای خرید محصولات لبنی مانند شیر یارانه‌ای در صف‌های توزیع قرار گرفته و محصولات لبنی را تهیه می‌کردند. این موضوع باعث شده که مردم ما استفاده از شیر و محصولات لبنی را در سبد مصرف خانوار خود قرار ندهند. به‌طور مثال بوشهری‌ها به‌دلیل این‌که خرما از محصولات سنتی این استان است، مصرف بسیار بالایی نسبت به سرانه کشوری دارند اما از آنجایی که لبنیات در استان بوشهر تولید نمی‌شده است، مصرف آن نیز به نسبت کشور پائین است.

این تولیدکننده بوشهری، نبود فرهنگ مصرف را حلقه گم شده در مصرف این محصولات عنوان کرد و افزود: وظیفه مسوولان استانی است که برای رواج مصرف لبنیات در بوشهر دست به کار شوند. ما هزینه‌های زیادی برای این منظور انجام داده‌ایم اما این کافی نیست و رغبت برای استفاده از محصولات سنتی پایین است. 

وی در پایان عنوان کرد: در کل نسبت سرمایه‌گذاری انجام‌شده و تلاشی که انجام می‌دهیم فروش محصولات لبنی سنتی در استان بوشهر از رغبت پائینی برخوردار است و فروش محصول و مصرف مردم جوابگو نیست.

مصرف پائین سرانه محصولات لبنی در استان بوشهر بر کسی پوشیده نیست و همه مسوولان با نگاهی اجمالی به آمارها می‌توانند از صحت و سقم آن اطلاع یابند اما این‌که چرا هیچ تلاشی در این زمینه انجام نمی‌شود و مصرف شیر در استان تنها در مدارس -که آن هم مقطعی شده و گاهی هست و گاهی نیست- انجام می‌شود، خود چالش بزرگی برای مسوولان استانی است.

نبود فرهنگ مصرف لبنیات در استان بوشهر، معضلی است که باعث شده بوشهری‌ها در سنین پایین‌تری نسبت به کشور و جهان دچار بیماری‌هایی چون پوکی استخوان شوند. اختصاص یارانه به تولیدکنندگان در سطح کشوری یک مساله کلان اقتصادی است اما در استان نیز می‌توان به تولیدکنندگان محلی و استانی تسهیلاتی ارائه کرد یا با دادن یارانه تولید به آنها، باعث کاهش هزینه‌ها و ترغیب مردم به استفاده از محصولات لبنی ارزان‌قیمت در استان شد که یک همت کلی را خواستار است.