کریم جعفری: این روزها اوضاع عراق چندان مناسب نیست و حتی آگاهان کشور ما هم که اشراف خوبی بر تحولات این کشور داشته و دارند، تا اندازهای درمانده شدهاند. واقعیتهایی که در این کشور وجود دارد و بهنظر میرسد کسی نمیخواهد ببیند، باعث شده تا امروز عراق دچار بحرانی شود، که در آیندهای نه چندان دور شاهد یک انفجار درونی در میان نیروهای سیاسی و مردم این کشور خواهیم بود.
در این میان البته، نکات متعددی وجود دارد که نشان میدهد عراق امروز، تنها با حضور قدرتهای منطقهای و بینالمللی یک هویت یکپارچه دارد و این هویت در صورت بیرون رفتن هر یک از این قدرتها نابود خواهد شد. فساد افسارگسیخته و تعدد نیروهای سیاسی که هر کدام از آنها به یک سمت متوجه هستند، نیروی گریز از مرکز و خودبرزگبینی مانند کردها که باز هم دچار اختلافات اساسی هستند، عامل بحرانزایی مانند داعش که این روزها با کمک نیروهای مردمی بیشتر متصرفات خود را از دست داده و به استان موصل و شهر فلوجه محدود شده است و در نهایت عامل مهم و تاثیرگذار دخالت سعودی، ترکیه و آمریکا، عامل اصلی این بحران بهشمار میرود.
حرکت اعتراضی مقتدا صدر که در آن بازماندههای بعثی رسوب کردهاند و حمله آنها به ساختمان پارلمان، تنها باعث شد تا وی در عرصه سیاسی عراق روز به روز تنهاتر شود. هر چند بهنظر میرسد وی به آمریکاییها نزدیک شده و حتی شایع شده که با حیدر العبادی نخستوزیر در یک جبهه قرار دارند، اما نوع سهمخواهی وی از دولت و پارلمان، باعث شده تا او ریزش بسیاری در میان حامیان خود داشته باشد.
صدر روزگاری به دلیل مخالفت با آمریکاییها و همچنین وجود جیشالمهدی بهعنوان بازوی نظامی جریان خود و البته مهمتر از همه داشتن نام فرد بزرگی در شناسامهاش که افراد گوناگونی را گرد او جمع کرد، باعث شد تا او بتواند طیف وسیعی از نمایندگان را راهی پارلمان کند، اما این روزها همه مسائل دست به دست هم داده تا نیرو و توان صدر ریزش کند. سرایا السلام بهعنوان شاخه نظامی جریان صدر، هر چند آموزشدیده است، اما نقش بسیار کمی در نبرد علیه داعش دارد و برای هر حضور خود هم شرایطی را تعیین میکند که خوشایند فرماندهان حشدالشعبی نیست.
بهنظر میرسد باجخواهی صدر از پارلمان و مردم عراق و به همان میزان بیکفایتی العبادی برای پایان دادن به بحران باعث شده تا مرجعیت عالی شیعیان هم در این زمینه سکوت کند و حاضر به مداخله در دعوای قدرت نشود. این سکوت معنادار بدون شک برای همه گروههای سیاسی شیعه عراقی گران تمام خواهد شد و اگر آنها بخواهند بر همین منوال حرکت کنند، به دست خود آینده سیاسیای را که با خون میلیونها نفر بهدست آمده، از دست خواهند داد.
عرصه سیاسی عراق، عرصه شطرنج هوشیارانهای است که هر یک بازیگران آن بهنوبه خود حرفهای و کارکشته هستند و هر اشتباهی میتواند باعث کیش و مات شدن حریف شود و راهی هم برای بازگشت وی متصور نیست، درست مانند مقتدا صدر که تا دیروز هوادارانش که همان نفوذیهای بعثی باشند سردار سلیمانی را هدف حمله قرار میدادند و گفته شده او امروز به تهران آمده تا شاید بتواند دیوار شکسته را تعمیر کند.