بامداد جنوب- جواد شکریان:
بازگشت ایران به بازارهای نفت، بسیاری را به تعجب واداشت، چراکه کسی باور نمی‌کرد کشوری که به مرحله نفت در برابر غذا رسیده است اینگونه به‌ناگهان عرض اندام کرده و همه سهم خود را از این بازار آشفته به دست بیاورد. بازاری که دیگر سهم عمده‌اش در دست اوپک نیست و امریکایی‌ها به‌عنوان یکی از کشورهای بزرگ تولیدکننده به همراه روسیه بخش بسیاری از بازار را در دست دارند. با این حال در دولت یازدهم با یک سیاست هماهنگ، کشور در مسیر بازیابی سهم کشور در بازار نفت برآمد و با وجود خرابکاری‌های بسیار سعودی‌ها و برخی دیگر از کشورها، تهران توانست حتی در مبحث فریز نفتی هم جایگاه از دست رفته کشور را به دست آورد. از سوی دیگر به‌نظر می‌رسد که هنوز در حوزه نفت و صنایع وابسته به آن باید گشایش‌های بیشتری صورت بگیرد، گشایش‌هایی مانند افزایش برداشت از مخازن مشترک، نوسازی پالایشگاه‌ها و توسعه زیرساخت‌های صنایع وابسته.
با این حال، بازگشت ایران به بازار نفت می‌توانست به‌صورت تدریجی انجام شود اما مدیریت صنعت نفت با اتخاذ تمهیدات لازم، بازگشت مقتدرانه و سریع به بازار نفت را از روز اجرای برجام و رفع تحریم‌ها به مرحله اجرا گذاشت. بدین ترتیب، با وجوه محدودیت‌های داخلی و فشارهای سیاسی و اقتصادی گسترده خارجی، تولید و صادرات نفت در کمتر از چهار ماه به سطح قبل از اعمال تحریم‌ها بازگردانده شد. در مقابل برنامه ایران برای بازگشت سریع به بازار نفت، کارشکنی‌هایی از طرف عربستان و متحدانش انجام شد، حتی این کشورها، سعی در ایجاد اخلال در جریان مذاکرات هسته‌ای کردند.
اما، فشارهای سیاسی یکجانبه و چند جانبه برای تغییر سیاست ایران موثر واقع نشد، تهران در مقابل فشارهای وارده، به‌صورت علنی از کشورهایی که با اعمال تحریم‌ها، سهم ایران را از بازار نفت تسخیر کرده بودند، خواست به جای فشار بر ایران برای افزایش ندادن فوری تولید، صادرات و تولید خود را کاهش داده و با ایران برای گرفتن سهم خود از بازار همکاری کنند.
اصرار رقبای نفتی بر سیاست غیرمنصفانه خود در قبال ایران از یک سو و مقاومت منطقی ایران از سوی دیگر، زمینه کاهش بیشتر قیمت نفت را فراهم کرد.
با رفع تحریم‌ها و اجرای سیاست نفتی ایران برای افزایش سریع تولید و صادرات بدون توجه به شرایط بازار، راهبرد فشار کشورهای نفتی به رهبری عربستان برای اعمال فشار بیشتر شد و این فشار به‌صورت هدفمند در قالب فشار جمعی و آن هم در بر مبنای طرح فریز نفتی دنبال شد. ایران با شرکت نکردن در اجلاس فریز نفتی دوحه در اواخر فروردین‌ماه 95، با وجود حمایت کلی، خود را از شمول آن خارج کرد و بدین ترتیب طرح عربستان را ناکام گذاشت.
شکست نشست دوحه اگر چه از سوی عربستان به پای ایران گذاشته شد اما این شکست نه تنها موجب کاهش قیمت نفت نشد، بلکه قیمت نفت از 33 دلار در هر بشکه به 45 دلار در یک دوره یک ماهه افزایش یافت. در واقع این بازار و کشورهای دیگر تولیدکننده بودند که خود را با نفت ایران هماهنگ کردند. بازار از بازگشت ایران استقبال کرد و در مقابل، کشورهایی همچون عربستان در مقابل مواضع منطقی و واقع بینانه ایران عقب‌نشینی کردند.
در پرتو این سیاست بود که ایران توانست با وجود همه مشکلات و فشارها جایگاه و موقعیت خود را در کمترین زمان در بازار جهانی نفت تثبیت کند. با رفع تحریم‌ها و گشایش‌های برجام از بهمن‌ماه 1394، افزایش تولید و صادرات نفت ایران کلید خورد و در یک دوره زمانی چهار ماهه تولید به حدود چهار میلیون بشکه و صادرات نفت نیز از کمتر از یک میلیون بشکه به بیش از 2 میلیون بشکه افزایش یافت.
طولانی شدن فهرست مشتریان نفت ایران در پساتحریم
به گزارش ایرنا، پس از اجرای برجام و گشایش‌های آن، شاهد تغییرات اساسی در فهرست خریداران نفت ایران هستیم. درحالی که در دوران تحریم این فهرست بسیار کوتاه شده بود و به چند کشور آسیایی محدود بود، اکنون و در آغاز زمستان 1395، درکنار خریداران جدید آسیایی، 15 شرکت اروپایی به آن افزوده شده است که روزانه 700 هزار بشکه نفت ازایران خریداری می‌کنند.
هم‌اکنون عمده خریداران اروپایی نفت ایران شامل شرکت‌های توتال فرانسه، ساراس ایتالیا، هلنیک پترولیوم یونان، لوک اویل روسیه، سپسای اسپانیا، انی ایتالیا و تاپراش ترکیه است که قراردادهای بلند مدت با شرکت ملی نفت ایران امضا کرده‌اند.
در یک سال اخیر به‌طور میانگین روزانه 160 هزار بشکه نفت توسط توتال فرانسه، 60 هزار بشکه توسط هلنیک پترولیوم یونان،30 تا 65 هزار بشکه ازسوی ساراس، حدود 80 هزار بشکه توسط لوک اویل روسیه، 60 هزار بشکه از سوی «سپسا» اسپانیا و حدود 150 هزار بشکه نفت توسط «توپراش» ترکیه خریداری شده است که پیش‌بینی می‌شود این روند برای سال 2017 میلادی هم تمدید شود. به‌تازگی شرکت ملی نفت ایران قرارداد ١٠٠هزار بشکه‌ای فروش نفت با شرکت انی ایتالیا در سال ٢٠١٧ میلادی امضا کرده است که از ابتدای ژانویه (دی‌ماه) سال جدید میلادی این قرارداد هم عملیاتی شد.
در کنار قراردادهای بلندمدتی که به آنها اشاره شد، برخی شرکت‌های بزرگ نفتی اروپایی نیز اقدام به واردات نفت خام از ایران به‌صورت تک محموله کرده‌اند که شامل «او‌ام وی» اتریش، «انی» ایتالیا، «لوتوس» لهستان، «پی‌کی‌ان‌اورلن» لهستان، «ام‌او‌ال» مجارستان، «شل» و «بی‌پی» انگلیس، «ویتول» سوییس و «رپسول» اسپانیا است.
افزایش درآمدهای نفتی
در ماه‌های اخیر، صادرات نفت و میعانات گازی ایران از یک میلیون و 200 هزار بشکه به سطح 2 میلیون و 900 هزار بشکه افزایش یافته است که بر اساس آن، مقام‌های رسمی از افزایش ماهانه 3/3 میلیارد دلاری درآمد نفت در ماه‌های اخیر خبر داده‌اند. بر این اساس، درآمد نفتی ماهانه کشور از حدود یک میلیارد دلار در قبل برجام به حدود 3/3 میلیارد دلار رسیده است.
لینک کوتاه:
گزارش خطا
پسندها: ۰
نظرات بینندگان