دلایل ترامپ برای حمله به پایگاه هوایی ارتش سوریه

حمله موشکی اخیر امریکا علیه یک پایگاه هوایی نظام سوریه تنها منحصر به این کشور بود اما مطمئنا این اقدام توجه یک دشمن دیگر امریکا یعنی کره شمالی را به خود جلب کرده است. 

در اولین مذاکرات میان دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا و شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین مساله کره‌شمالی محوری‌ترین و مهم‌ترین مساله امنیتی در میز مذاکره بود. با این حال تصمیم ترامپ برای انجام حملات موشکی علیه سوریه تا حدی دینامیک موجود در قبال مساله پیونگ یانگ را تغییر داده و موشک‌های امریکا فراتر از تهدید به تحریم یا انزوای بیشتر، پیامی را برای کره شمالی داشتند. ترامپ درباره نشستش با رهبر چین لحنی مثبت داشت و درباره این حرف زد که چطور از چین خواسته تا بر کره شمالی اعمال نفوذ کند و یا تهدید کرد که در صورت لزوم به تنهایی در قبال کره شمالی اقدام می‌کند و واشنگتن می‌تواند حتی بدون کمک چین نیز مساله کره شمالی را کاملا حل و فصل کند. 

در عین حال پیونگ یانگ نیز پیش از دیدار اخیر ترامپ با شی جین‌پینگ با آزمایش یک موشک بالستیک تلاش کرد تا موضع خود را اعلام کند. در حالی‌که همه توجهات صرف حمله هوایی امریکا به سوریه شده بود انتظارها درخصوص وقوع یک رویارویی بر سر سیاست مربوط به کره شمالی برآورده نشده و در نشست رهبران امریکا و چین نیز تحول چشمگیری نسبت به کره شمالی اعلام نشد. با این حال رهبران دو کشور متعهد شدند که همکاری نزدیک‌تری برای وادار کردن کره شمالی برای کنار گذاشتن برنامه هسته‌ای‌اش داشته باشند؛ این البته وعده‌ای است که پیونگ یانگ تا به حال چندین‌بار شنیده است. این همکاری نزدیک‌تر می‌تواند شامل اعمال شدیدتر تحریم‌های تجاری بین‌المللی علیه کره شمالی باشد، چرا‌که تقریبا همه تجارت کره شمالی از طریق چین انجام می‌شود. همچنین این امکان وجود دارد که جلوی قابلیت کره شمالی برای استفاده از نظام مالی بین‌المللی گرفته شود و همچنین اعمال مجازات‌های سنگین و تحریم علیه تعامل‌کنندگان با کره شمالی نیز به اجرا در آید. پکن اگرچه همواره از بابت برنامه هسته‌ای کره شمالی به‌عنوان همسایه خود نگرانی عمیق داشته اما بر رویکردی متمرکز بر مذاکرات و شراکت به جای تحریم و انزوا در قبال کره شمالی تاکید داشته است. رئیس‌جمهور چین با وجود آن‌که از مذاکرات اخیرش با ترامپ بدون دستیابی به تعهد خاص و مهمی خارج شد اما ظاهرا در این مذاکرات توانسته به سازش کوچکی دست پیدا کند. در این میان خبر اقدام نظامی ترامپ علیه سوریه برای پیونگ یانگ می‌تواند صدای بلندتری داشته باشد. پیونگ یانگ نیز مثل دیگر کشورهای جهان در حال سنجیدن این است که ترامپ می‌تواند چگونه رهبری باشد. 

حمله موشکی اخیر امریکا به سوریه تصویر ترامپ را به‌عنوان رهبری متمایل به استفاده از نیروی نظامی به روشی سریع و هدفمند تقویت کرد و این دقیقا همان سناریویی است که کره شمالی بیشترین نگرانی را از آن دارد. حملات موشکی امریکا به سوریه که بلافاصله بعد از پایان دیدار ترامپ با شی جین‌پینگ در پنجشنبه شب اعلام شدند به بهانه تلافی حمله شیمیایی نسبت داده شده به بشار اسد در خان شیخون صورت گرفتند. کره شمالی مدت‌ها ادعا کرده که امریکا در تدارک برای یک چنین حملات هدفمند مشابهی علیه خاک خودش و یا حتی تهاجم تمام عیار علیه این کشور است اما در حقیقت کره شمالی با این حرفش برنامه هسته‌ای خود را به عنوان یک عامل بازدارنده لازم در مقابل تهدید نظامی امریکا توجیه کرده است. همچنین کره شمالی طی هفته‌های اخیر هشدار داده که رزمایش مشترک اخیر امریکا و کره جنوبی که هر سال برگزار می‌شود اما امسال بزرگ‌ترین رزمایش بوده و در حال حاضر ادامه دارد سبب افزایش تنش‌ها در شبه جزیره کره شده است. واشنگتن وجود هرگونه تمایلی نزد خود برای حمله به کره شمالی را رد کرده است. اگر امریکا یک چنین حمله‌ای را حتی برای یک‌بار انجام دهد دست به یک اقدام بسیار پرریسک‌تر زده است. 

کره شمالی برخلاف سوریه گزینه‌هایی برای تلافی کردن دارد. کره شمالی علاوه بر برخورداری از قابلیت‌های مربوط به موشک‌های دوربرد و همچنین افزایش قابلیت‌های هسته‌ای‌اش توپخانه و موشک‌های کوتاه بردش را برای حمله به سئول آماده کرده است. سئول پایتخت کره جنوبی به‌عنوان هم‌پیمان مهم امریکا در منطقه و شهری برخوردار از بیش از 10 میلیون جمعیت است. حملات امریکا علیه دولت بشار اسد در سوریه که کره شمالی آن را هم‌پیمان خودش می‌داند توجه پیونگ یانگ را به تهدید اخیر ترامپ به منظور دست زدن به اقدام یکجانبه برای حل برنامه تسلیحاتی کره شمالی بیش از پیش جلب کرده است. در عین حال پاسخ چین به حملات اخیر امریکا به سوریه آرام و ملایم بود و اگر پیونگ یانگ انتظار پشتیبانی اخلاقی پکن را داشته باشد احتمالا حمایتی دریافت نخواهد کرد. در عین حال این حملات به چین نیز پیام می‌دهد که ترامپ آماده عمل به وعده‌اش برای اقدام یکجانبه به منظور حل مساله کره شمالی در صورت خودداری پکن به منظور تحت فشار قرار دادن این همسایه خود است.»

البته برخی از صاحبنظران نیز نظرهای مختلفی دارند و معتقدند، تیم ترامپ به دلایل زیر دست به حمله به سوریه زده است:

١. حادثه مشکوک «خان شیخون» در اوج تنش‌هاى داخلى در امریکا و آغاز تحقیقات در مورد روابط ترامپ و روسیه رخ داد. تحقیقاتى که به گفته یک عضو کنگره اگر ادامه یابد، ممکن است حتى به بازداشت نزدیکان ترامپ منجر شود. ترامپ چه در داخل و چه در خارج از کشور به عنوان بازیچه پوتین شناخته شده و به‌شدت نیاز به اقدامى داشت تا خود را مستقل از روسیه و حامى «منافع ملى ایالات متحده» نشان دهد. 

٢. در سه ماهى که از آغاز به کار ترامپ مى‌گذرد، تقریبا تمام طرح‌هاى پیشنهادى او با شکست روبه‌رو شده است؛ طرح ممنوعیت ورود مهاجرین، طرح لغو و جایگزینى خدمات درمانى اوباما و طرح اصلاحات مالیاتى. اما همانطور که انتظار مى‌رفت، یک اقدام نظامى توانست حتى اغلب سناتورهاى دموکرات را براى اولین بار با او همراه کند. 

٣. محبوبیت ترامپ در نظرسنجى‌ها به پایین‌ترین سطح رسیده و او اکنون جزء نامحبوب‌ترین روساى جمهور تازه وارد به کاخ سفید در تاریخ امریکاست. ترامپ اولین رئیس‌جمهورى نیست که با یک اقدام نظامى ناگهانى و محدود تلاش مى‌کند امریکایى‌ها را پشت سر خود متحد کند. 

٤. بر اساس گزارش رسانه‌هاى وابسته به نومحافظه‌کاران، ترامپ که وعده داده بود سیاست‌هایى متفاوت از اوباما در پیش بگیرد، به‌شدت از سوى گروه‌هاى تندرو نزدیک به اسرائیل تحت فشار است تا دست‌کم در ظاهر سیاست خارجى متفاوتى اتخاذ کند. حمله بامداد امروز با استقبال گسترده این طیف همراه شده است.

 در عین حال نشانه‌هایى هست که مشخص مى‌کند اقدام نظامى ترامپ دست‌کم فعلا ادامه نخواهد یافت: 

١. هرچند یک اقدام نظامى مقطعى مى‌تواند چهره‌اى مقتدر از ترامپ ترسیم کند اما او در عین حال مى‌داند که با شعارهاى ضدجنگ سر کار آمده و یک اقدام نظامى طولانى و احتمالا فرسایشى، اثر معکوس دارد و محبوبیت او را از بین مى‌برد. 

٢. مقامات پنتاگون گفته‌اند از چند ساعت قبل به روسیه اعلام کرده بودند که این پایگاه هدف قرار مى‌گیرد. روسیه هم این مساله را به اطلاع سوریه رسانده است. همین امر موجب شد اغلب تجهیزات مهم از پایگاه خارج شده و خسارات محدود شود. اطلاع‌رسانى ترامپ به پوتین، نشان مى‌دهد که وى از درگیر شدن با روسیه و ورود به جنگ مستقیم در سوریه هراسان است.

 ٣. رکس تیلرسون، وزیر خارجه امریکا چه قبل و چه بعد از حمله بار دیگر از لزوم یافتن راهکار سیاسى در سوریه سخن گفت. یک مقام پنتاگون هم به رسانه‌ها گفت این حمله، به معنى تغییر سیاست امریکا در سوریه نیست.

 ٤. هرچند تمام متحدان امریکا از اقدام نظامى امروز حمایت کردند اما به جز ترکیه و عربستان، همگى تاکید کردند که از این حمله به‌عنوان یک اقدام مقطعى و هدفمند حمایت مى‌کنند و همچنان معتقدند که بحران سوریه راهکار نظامى ندارد. جنگ عراق، افغانستان و لیبى موجب شده تا اقدام نظامى گسترده در سوریه، دست‌کم فعلا از حمایت بین‌المللى برخوردار نباشد. نگاهى به وضعیت داخلى امریکا، مواضع مقامات این کشور و اطلاعاتى که تا الان منتشر شده، نشان مى‌دهد این حمله بیش از هر چیز با هدف کسب پرستیژ، جلب حمایت داخلى و نمایش استقلال از روسیه، انجام گرفته و فعلا به همین حمله محدود مى‌ماند.

به هر روی نگاهى به وضعیت داخلى امریکا، مواضع مقامات این کشور و اطلاعاتى که تا الان منتشر شده، نشان مى‌دهد این حمله بیش از هر چیز با هدف کسب پرستیژ، جلب حمایت داخلى و نمایش استقلال از روسیه، انجام گرفته و فعلا به همین حمله محدود مى‌ماند.