
هشتمین جلسه کمیسیون مشترک برجام روز گذشته در سطح معاونان وزیران خارجه ایران و 1+5 در هتل کوبوبرگ وین پایتخت اتریش به ریاست سیدعباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه و هلگا اشمید معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و با شرکت نمایندگانی از کشورهای 5+1 برگزار شد. گفتنی است نزدیک به یک سال و نیم از دیماه 94 و روز اجرای برجام میگذرد و در این مدت نمایندگان ایران و گروه 1+5 نشستهایی را به منظور بررسی اجرای این توافق برگزار کردهاند. تا آخرین تحولات در این زمینه مرور و راه حلهایی برای رفع موانع اجرای برجام اتخاذ شود.
در این میان در جریان هر دور از نشستهایی که تاکنون در ارتباط با بررسی و نظارت بر اجرای برجام برگزار شده، موضوعی خاص برجسته بوده است. در نشست اوایل اردیبهشتماه امسال این کمیسیون یکی از مهمترین مسائل مورد بحث به خرید اورانیوم از قزاقستان مربوط میشد. روز گذشته نیز به بدعهدی امریکا و سنگاندازی این کشور پرداخته شد و به مسیر اجرای توافق پرداخته و راهکارهایی اتخاذ شد.
عراقچی پیش از آغاز این نشست در گفتوگو با رسانههای داخلی در خصوص پاسخ ایران به بدعهدیهای امریکا گفت: جمهوری اسلامی ایران خودش در خصوص اینکه بدعهدی امریکا و در نهایت نقض برجام از سوی امریکا با چه عکسالعملی مواجه شود، تصمیم میگیرد و برجام چنین اختیاری به ایران داده است.
وی تاکید کرد: اگر از مکانیزمهای حل اختلاف در برجام نتیجه نگیریم، گزینههایی در مقابل خود داریم که درباره ابعاد آنها بررسیهای لازم را کردهایم و با توجه به شرایط تصمیم میگیریم. نقض برجام و پایبند نبودن امریکا به برخی از تعهدات خودش در برجام روشن است درمورد اینکه این عدم پایبندی با چه عکسالعملی باید مواجه شود و اینکه اولا نقض صورت گرفته یا نه و چه درجهای داشته و آیا نقض فاحش بوده است یا نه مواردی است که هیات نظارت بر برجام درباره آن تصمیمگیری میکند.
به گفته عراقچی در حال حاضر مساله مهم این است که جمهوری اسلامی ایران به تعهدات برجامی خود پایبند بوده و این در گزارشهای مختلف آژانس هم بهخوبی منعکس شده است و این نقطه قوت جمهوری اسلامی ایران است که در مقابل همه بدعهدیهایی که امریکا و دیگرانی ممکن است کرده باشند، در عرصه بینالمللی بنا به گواهی آژانس کاملا به تعهدات خود پایبند است و این تا حدی هم نتیجه همکاری خوبی است که میان ما و آژانس وجود دارد.
فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز روز گذشته در خصوص توافق هستهای و برجام گفت: پس از توافق هستهای، ما جوی تازه را در روابط جهانی میبینم. اینکه بتوان یک توافقی را با مسوولیت مشترک که برجام را حاصل کرد به دست بیاوریم همیشه کار سادهای نیست.
به گفته موگرینی برجام تنها به طرفهای مذاکرهکنندهای که بر روی آن کار کردند و آن را امضا کردند تعلق ندارد. به طور قطع این توافق مربوط به یک یا دو کشور نیست، بلکه متعلق به جامعه جهانی است. این توافق باعث امنتر شدن منطقه و جهان شده است.
موگرینی در ادامه شرایط کنونی در امور جهانی را به زمان گمراهی تشبیه کرد و گفت: موانع را نمیتوان به تنهایی از میان برداشت.
مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ضمن تاکید بر رویکرد همکاری مشترک اتحادیه اروپا در حل مسائل بینالمللی، یادآور شد: چنین عاملی از دلایل به دست آمدن برجام بوده است.
وی با اشاره به اینکه برجام توافق قوی است که در طول زمان خودش را ثابت میکند افزود: در طول 2 سال گذشته آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA) نه تنها یک بار بلکه 6 بار اجرای همه مفاد و جوانب برجام را تایید کرده است.
گفتنی است هشتمین جلسه کمیسیون مشترک برجام که برای دومینبار در زمان دولت دونالد ترامپ است، در حالی برگزار میشود که امریکا به مواضع ضد و نقیض و بازی رسانهای خود، برای سرپوش گذاشتن بر نقض برجام ادامه میدهد و این مهم توجه ویژه کمیسیون مشترک را میطلبد.
یادآوری میشود برجام بهعنوان یکی از توافقات مهم و معتبر جهانی همچنان مورد شک و تردید جمهوریخواهان امریکا قرار دارد. دونالد ترامپ، رئیسجمهوری امریکا در ماههای منتهی به انتخابات، توافق هستهای میان 1+5 و ایران را بدترین توافق تاریخ ایالات متحده میدانست و وعده پاره کردن آن را در صورت موفقیت در انتخابات میداد.
پس از مدتی ترامپ با تغییر ملایم رویکرد، به جای پاره کردن برجام از تجدیدنظر در توافق هستهای صحبت به میان آورد. به باور تحلیلگران، ناتوانی از اجماعسازی علیه ایران و فشارهای خارجی نقش بسزایی در تغییر نگاه رئیسجمهوری امریکا داشت. این موضوع تا جایی پیش رفت که مقامات کاخ سفید از جمله شخص ترامپ ناگزیر شدند پایبندی ایران به برجام را مورد تائید قرار داده و خود را در ظاهر هم که شده متعهد به توافق نشان دهند.
اواخر فروردینماه امسال، ترامپ در نامهای خطاب به نمایندگان مجلس این کشور بر پایبندی ایران به اجرای برجام مهر تائید زد و سپس تعلیق تحریمهای علیه ایران را برای سه ماه دیگر تمدید کرد. هر چند که در این نامه، وی مدعی حمایت دولت ایران از تروریسم شد.
بر پایه برجام، رئیسجمهوری امریکا باید هر سه ماه (90 روز) گزارشی از پایبندی ایران به اجرای توافق در اختیار مجلس نمایندگان ایالات متحده قرار دهد. بنابراین، فروردینماه نخستین گزارش ترامپ به این مجلس ارسال شد و در روزهای آتی نیز رئیسجمهوری امریکا گزارش دیگری را در اینباره تقدیم کنگره میکند.