
حسین عباسی نسب
پایان رای اعتماد به دولت دوازدهم هر چند در کشور با انتقادات بسیاری مواجه شد و حسن روحانی بر خلاف وعدهای که به مردم داده بود به سراغ افرادی رفت که شاید در یک دولت اصولگرا به وزارت انتخاب میشدند، اما به هر حال در ناچاری مردم، بهویژه اصلاحطلبان که به شدت تحت فشار بوده و هستند، او فعلا رئیسجمهور است. با این حال، آنچه در روند شروع شده به وسیله وی مشاهده میگردد، این است که روحانی در سال 1400 به جای جهانگیری، علی لاریجانی را ترجیح خواهد داد و شاید هم رئیس فعلی مجلس بهعنوان گزینه اصلح اصلاحطلبان با رنگی دیگر، وارد عرصه انتخابات گردد.
با این حال، آنچه واضح است، نگاه خارجی به داخل کشور بسیار متفاوت است. این تفاوت را میتوان در تحلیل رسانهای این کشورها مشاهده کرد. بهباور آنها حسن روحانی یک اصلاحطلب است که نقطه مقابل رئیس جمهور نهم و دهم قرار دارد و این تقابل میتواند وجه تفاوت دو طرف باشد. این رسانهها از اواخر هفته گذشته و همزمان با بررسی صلاحیت وزرا به آن واکنش نشان دادند که برخی از این واکنشها را در این گزارش میخوانیم.
پس از انتخاب «حسن روحانی» به ریاست جمهوری دولت دوازدهم، گمانهزنیهای زیادی در زمینه کابینه دوازدهم، اهداف کلان و تغییرات احتمالی دولتمردان ارائه شد. چندی بعد روحانی افراد مورد نظر خود را معرفی کرد و به مجلس فرستاد. سرانجام از مجموع وزرای پیشنهادی رییس جمهوری برای 17 وزارتخانه مجلس تنها به یک فرد رای اعتماد نداد. در واقع به جز وزارت نیرو، نمایندگان مجلس به همه وزیران پیشنهادی برای کابینه اعتماد کردند.
رای اعتماد قاطع مجلس شورای اسلامی به وزرای پیشنهادی روحانی چه از نظر تعداد وزیران تایید شده و از نگاه میزان حمایت حداکثری نمایندگان در مجلس در چند دوره اخیر کم سابقه بوده است.
بیشترین اعتماد ممکن؛
این امر کم سابقه بوده است که به طور تقریبی همه وزیران مورد نظر یک رئیس جمهوری رای اعتماد بگیرند. وزیر نیرو تنها فردی بود که قادر نشد رای اعتماد را کسب کند. ضمن اینکه روحانی فرد مورد نظر برای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری را در آینده معرفی میکند. خبرگزاری چینی «شینهوا» در این زمینه نوشت: مجلس ایران به 16 تن از وزیران پیشنهادی روحانی در کابینه 18 نفره رای اعتماد داد. روحانی برای 17 وزارتخانه وزیرانی را به مجلس معرفی کرده بود.
خبرگزاری «اسوشیتدپرس» با برجستهسازی این نکته که مجلس ایران همه اعضای کابینه به جز یک نفر را تایید کرد در نخستین بخش گزارش خود آورد: نمایندگان مجلس به 16 نفر از اعضای پیشنهادی روحانی برای کابینه رای دادند؛ از جمله این که پس از 25 سال مجلس برای وزارت دفاع به وزیری رای اعتماد داد که متعلق به ارتش است.
از دیگر وزیران تایید شده مجلس که مورد توجه این خبرگزاری قرار گرفت «محمدجواد ظریف» بود که توانست توافق هستهای را در سال 2015 با قدرتهای جهانی به نتیجه برساند. وی توانست 236 رای مجلس را کسب کند. بیشترین رای مجلس به ژنرال «امیر حاتمی» برای وزارت دفاع بود که توانست261 رای کسب کند. حاتمی 51 ساله در مجلس اعلام کرد که به دنبال توسعه برنامه موشکی است. روحانی نیز تاکید داشت حاتمی رابطه میان ارتش و سپاه را توسعه میدهد و از فنارویهای نوین برای گسترش توان تسلیحاتی ایران استفاده میکند.
تمرکز بر وزیران نفت و امورخارجه
تحلیلگران و رسانههای خارجی به وزیران نفت و امور خارجه بیشتر از دیگران توجه داشتند. در این راستا تعاملات بینالمللی «بیژن نامدار زنگنه» و «محمدجواد ظریف» و دستاوردهای آن ها بیشتر از بقیه مورد توجه قرار گرفت. خبرگزاری «رویترز» در این زمینه نوشت: مجلس ایران وزیران نفت و امور خارجه ایران را در کابینه جدید تایید کرد. این دو فرد از وزیران عملگرا (پراگماتیک) و از اعضای کلیدی کابینه روحانی هستند.
این گزارش در مورد موفقیتهای زنگنه در وزارت نفت کشورمان نوشت: وی از زمان برداشته شدن تحریمها، ظرفیت تولید نفت خام ایران را به شدت افزایش داد و توانست قراردادی چند میلیارد دلاری را با شرکت توتال فرانسه جهت توسعه میدان گازی پارس جنوبی منعقد کند.
گزارش در مورد ظریف نیز آورده است: وزیر امور خارجه ایران مسوول مذاکرات هستهای با قدرتهای غربی بود. روحانی در مورد ظریف گفت مهمترین وظیفه وزیر امور خارجه حفظ توافق هستهای و جلوگیری از موفقیت آمریکا و دشمنان ایران است. رویترز نوشت 14 وزیر دیگر روحانی هم از مجلس رای اعتماد گرفتند و تنها نامزد وزارت نیرو نتوانست به اندازه کافی رای کسب کند.
این گزارش به حاشیههای کابینه مورد نظر روحانی پرداخت و نوشت: در هفتههای گذشته اصلاحطلبها از روحانی به انتقاد پرداختند. همچنین فهرست وزیران بهطور کامل مردانه بود. وی دوتن از زنان را به عنوان معاون خود اعلام کرد. در ایران معاون رئیس جمهوری مسوولیت یک وزیر را ندارد و نیازمند تایید مجلس نیست. به نوشته رویترز؛ رای اعتماد به بیشتر وزیران پیشنهادی روحانی یک موفقیت بزرگ برای رئیس جمهوری ایران است.
تارنمای شبکه خبری «بلومبرگ» در این زمینه آورد قانونگذاران ایران کابینه دوم روحانی را تایید کردند. روحانی توانست رای اعتماد مجلس را برای همه وزیران پیشنهادی به جز یک نفر دریافت کند. مجلس حمایت کامل خود را از برنامههای روحانی نشان داد حال آنکه این برنامهها مورد انتقاد برخی محافظهکاران قرار گرفته و در نتیجه احتمال تقابل با آمریکا را افزایش داده است.
این گزارش هم رای اعتماد به ظریف و زنگنه را مهم ارزیابی کرد و آنها را از متحدان مهم روحانی در دور نخست ریاست جمهوری دانست. بلومبرگ عنوان کرد: زنگنه به علت توافق با توتال فرانسه در زمینه سرمایه گذاری در حوزه انرژی هدف انتقاد محافظه کاران قرار داشت. از طرف دیگر رویکرد آشتیجویانه ظریف و توافق با آمریکا نیز مورد نقد برخی مخالفان قرار گرفته است. روحانی 68 ساله چند ماه قبل در انتخابات ریاست جمهوری پیروز شد و اکنون تلاش میکند سیاست خود در زمینه مقابله با انزوای ایران و رفع بیشتر تحریمها را دنبال میکند.
این گزارش با اشاره به تنها گزینه روحانی که از مجلس ایران رای اعتماد نگرفت آورد: قانونگذاران در مجلس شورای اسلامی از «حبیب الله بیطرف» وزیر پیشنهادی نیرو به این دلیل ناراضی بودند که در سخنان خود در مجلس برنامه کارآمد و موثری را برای مقابله با کمبود آب ارائه نکرده بود. به همین دلیل وی تنها از سوی 133 نفر از 288 نماینده رای مثبت دریافت کرد.
تارنمای نشریه «گالف تایمز» نیز رای اعتماد به وزیران نفت و امورخارجه را برجسته کرد و نوشت: مجلس ایران به وزیران عملگرای نفت و امورخارجه در کابینه روحانی رای اعتماد داد. زنگنه قراردادی چند میلیارد دلای را برای سرمایه گذاری در صنعت نفت ایران به امضا رساند. ظریف نیز با توافق هستهای سال 2015 تحریمها علیه ایران را متوقف و رفع کرد.
این گزارش نوشت قبل از این، اصلاح طلبان از روحانی انتقاد میکردند که فهرست وزیران کابینه مردانه است. روحانی در دوره رقابتهای انتخاباتی بر حقوق زنان تاکید میکرد.
با این حال بهنظر میرسد که شیخ حسن روحانی در چهار سال آینده کار بسیار سختی را در پیشرو داشته باشد. از یکسو او باید با مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم کند و از سوی دیگر باید تلاش کند تا نیروهای سیاسی و مردمی که به وی رای دادهاند، را راضی نگه دارد. شاید او مسائل مهمتری در سر دارد که فعلا کسی چیزی از آنها نمیداند.