
عراق در فاصله زمانی میان رفتن داعش تا برگزاری انتخابات در سال 2018 با مسائل بسیاری روبه رو است، از تاثیرات برگزاری رفراندوم و شرایط پیچیده بغداد – اربیل تا وضعیت احزاب و افراد سیاسی مساله قانونگذاری و سیر مبارزه با فساد و غیره، شرایط کنونی عراق را با یک ناپایداری روبهرو کرده است.
عراق اکنون در پس جنگ تقریبا سه ساله با داعش در پی بازسازی خود است. در این میان آرایش احزاب سیاسی عراق در آستانه انتخابات نقش مهمی در جهتدهی به این اتفاق مهم دموکراتیک عراق دارد. به گفته جاسم محمدجعفر، نماینده پارلمان از ائتلاف دولت عراق، نوری المالکی (ائتلاف دولت قانون)، سیدعمار حکیم (جریان حکمت) و سلیم الجبوری (حزب اسلامی اهل سنت) به علاوه اتحادیه میهنی کردستان عراق و حزب تغییر(گوران) که با اما و اگرهای تنش اقلیم و حضور نیم بند احزاب کردی در هالهای از ابهام است در یک جبهه سیاسی قرار خواهند گرفت. در مقابل مقتدی صدر (جریان صدر)، اسامه النجیفی (متحدون اهل سنت) و مسعود بارزانی (حزب دمکرات کردستان عراق) البته در صورت حضور و حل و فصل مساله اقلیم کردستان تا آن زمان در صف مقابل خواهند بود. این دو جبهه مهم سیاسی، مهمترین ائتلافهای پیشبینی شده برای انتخابات آینده هستند و احزاب کوچکتر بر حسب نزدیکی دیدگاه به هر یک از این دو جریان، به یکی از آنها خواهند پیوست یا ائتلافهای ثانوی ایجاد خواهند کرد.
در این میان وجود اختلافات بین نوری المالکی و حیدر العبادی را در حزب الدعوه باید جدی دانست که میتواند تاثیر مهمی در انتخابات 2018 داشته باشد. از سوی دیگر این گمانه که ایاد علاوی، رهبر جریان العراقیه الوطنیه نیز به ائتلاف احتمالی صدریها – بارزانیها ملحق شود، وجود دارد. بنابراین آرایش کلی سیاسی عراق در آستانه انتخابات از هماکنون در حال پیریزی است. در این میان به واسطه تاثیرات جنگ با داعش، حضور احتمالی حشدالشعبی در جرگه انتخابات در لوای احزاب سیاسی و واکنشهای مثبت و منفی نسبت به آن را نیز نباید نادیده گرفت.
شرایط سیاسی احزاب عراق پس از دوران داعش، که در حال افول است پس از جنگ کلیدی تلعفر روزنههای امید پررنگی به وجود آمده و این پیروزیها قدرت جدید و بیشتری را برای عراق ایجاد کرده است که نیروهای سیاسی این کشور هم از این تجدید قوا و نیرو بیبهره نخواهند بود، چرا که جایگاه عراق در منطقه بالا خواهد رفت. افزون بر این مساله این پیروزیها و در نهایت از میان رفتن داعش در خاک عراق، نه یک پیروزی برای خود عراقیها که پیروزی دوستداران و حامیان عراق به ویژه جمهوری اسلامی ایران بهشمار میآید، چراکه فداکاریها و حمایتهای بیدریغ تهران از بغداد در بحبوحه مبارزه با داعش سهم بهسزایی در کسب این پیروزیها داشته است. با نگاهی به همین نکات اکنون عراق به واسطه کسب این پیروزیها کشوری قوی در منطقه محسوب میشود، چراکه قدرت نظامی ارتش عراق و همراهی نیروهای حشدالشعبی و همچنین نیروی معنوی که پس از فتوای آیتالله سیستانی به وجود آمد در کنار همراهی حامیان بغداد مانند ایران و موضعگیریهای قاطع مقام معظم رهبری باعث شد، قدرتی بسیار قوی متشکل از نیروی نظامی و معنوی در عراق برای جنگ با تروریسم شکل گیرد. لذا تک تک این عوامل باعث شد کل نیروهای نظامی و انتظامی در عراق به یک نیروی فزاینده دست یابند و در سایه همین نیرو پیروزیهای خود را در مقابل داعش کسب کنند. پس این مساله قطعا تاثیر خود را در حوزه سیاسی گذاشته است. از جهاتی کسانی که مخلصانه برای اعتلای نام عراق کار میکنند نیروی بسیاری را از این فضای نبرد با داعش کسب کردهاند و از این طریق برای اصلاح برخی از نابسامانیهای این کشور مانند فسادهای بیشمار موجود دست به اقداماتی زدهاند. البته در این راستا آقای عبادی در جایگاه نخستوزیر عراق برای اصلاح این فسادها که متاسفانه در دستگاههای سیاسی، مالی و اداری رخنه کرده گامهایی برداشته است. در موازات با این رفتارهای اصلاحی سیاسی نوع همدلی و همراهی احزاب هم برای پیگیری و از میان بردن این فسادها شکل گرفته است. نکته دوم در خصوص تاثیر شرایط جنگ با داعش بر فضای سیاسی عراق به کشمکشها و اختلافات فضای سیاسی این کشور در دوران پساداعش باز میگردد.
بسیاری از رسانهها و کارشناسان از جهات و ابعاد گوناگون آینده سیاسی این کشور را پس از پایان جنگ با داعش بررسی کردهاند باید اما در این راستا بپذیریم که برخی از پیروزیهای ارتش عراق و حامیان آنها علیه داعش ناراحت هستند و این شرایط موجود باب میل آنها نیست. پس سعی میکنند که تمام دستاوردها و پیروزیهای جبهه مقاومت عراق را یا اساسا نادیده بگیرند یا کمرنگ نشان دهند، چراکه نیروی اصلی پیروزی علیه داعش به نیروهای نظامی حشدالشعبی باز میگردد که بسیجی بسیار قوی از نیروهای مردمی عراق است. در عراق هماکنون به واسطه اقدامات حشدالشعبی این نیرو به یک نماد در عراق بدل شده است. لذا مخالفان این نیرو سعی در بدنام کردن آن دارند. البته در پس تمام تبلیغات و هیاهوی منفی و سوء برای بدنام کردن حشدالشعبی برخی نیروهای منطقهای و فرامنطقهای حضور دارند که در نهایت هم ناکام ماندند.
هرچند که هنوز هم این خطر اتهامزنیها وجود دارد. در آینده هم مطمئنا برخی با بزرگنمایی و زدن اتهامات گوناگون، سعی میکنند برخی اقدامات دیگران را بهعنوان جنایات منتسب به حشدالشعبی جلوه دهند، هدف آنها تنها این است که حشدالشعبی را در کنار داعش قرار دهند تا هر دو را مجرم قلمداد کنند اما همانطور این توطئه خوشبختانه تاکنون بیاثر بوده است چراکه آگاهی بسیار خوبی که نیروهای امنیتی حشدالشعبی پیدا کردهاند و در موازات آن وجود مرجعیت هوشمند دینی در عراق و استفاده از تجربیات با ارزش سیاسی – نظامی حامیان بغداد و مشخصا ایران و تبیینگری دولت مرکزی بغداد و برخی از نیروهای سیاسی عراقی تا حد بسیار زیادی مانع از بهثمر نشستن این دسیسهها علیه حشدالشعبی شده است.
پیشبینی شرایط و اقتضائات مجلس عراق از هماکنون برای هفت ماه دیگر بسیار سخت است، چراکه عراق در فاصله زمانی مابین از میان رفتن داعش تا برگزاری انتخابات در سال 2018 با مسائل بسیار زیادی روبهرو است. از تاثیرات برگزاری رفراندوم و شرایط پیچیده بغداد – اربیل تا وضعیت احزاب و افراد سیاسی مساله قانونگذاری و سیر مبارزه با فساد و غیره، شرایط کنونی عراق را با یک عدم انسجام و پایداری روبهرو کرده است. لذا این بیثباتی هرگونه تحلیلی را با شک و تردید روبهرو میکند. البته مهمترین مساله در انتخابات عراق مسلما به عملکرد احزاب و اشخاص باز میگردد. هرگونه اظهارنظر و عملکردی که در مخالفت با باور ملت عراق باشد یقینا میتواند در موفقیت نبودن احزاب تاثیرگذار باشد.