الهام بهروزی:
هفته کتاب و
کتابخوانی از روز گذشته آغاز شد. در این هفته برنامههای کوچک و بزرگ کنار هم چیده
شده تا اهمیت کتاب برای جامعه بیش از هر زمان دیگری یادآوری شود؛ این در حالی است
که شاید بتوان در طول این یک هفته کارهای نمادین و دهانپرکنی انجام داد؛ ولی
اینکه آیا این طرحها میتواند مردم بهویژه نسل امروز را با کتاب آشتی بدهد،
مسالهای است که باید دغدغه متولیان حوزه کتاب قرار بگیرد.
استان بوشهر
یکی از استانهای فقیر در زمینه زیرساختهای فرهنگی و کتابخوانی است؛ اما این
محدودیت نتوانسته مردمانش را از کتاب و فرهنگ دور بدارد؛ چراکه ماهیت اقلیم جنوب
با ادبیات و شعر و افسانه گره خورده است و از این روست که نویسندگان و داستاننویسان
صاحبسبک و مطرحی را به ادبیات معاصر معرفی کرده است. با همه اینها اما قشر
کتابخوان این خطه معدود است و برای فراگیری فرهنگ کتاب و کتابخوانی در بوشهر باید طرحهای
خلاقهای اجرائی شود و زیرساختهای کتابخوانی افزایش یابد تا بتوان شاهد اتفاقات
خوبی در حوزه کتابخوانی استان باشیم.
طبق آماری که
بهدست آمده است، بوشهریها مردمانی داستاندوست هستند که همین شناسه میتواند راهی
برای ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی در این خطه شود. یعنی با برگزاری نشستهای
تخصصی با حضور نویسندگان و دستاندرکاران حوزه کتاب میتوان بستر مناسب را برای
آشنایی و مانوس کردن نسل امروز با کتاب بیش از پیش فراهم آورد؛ هرچند کمبود
زیرساختهای کتابخوانی نقش پررنگی را در بیمیلی افراد به کتاب ایفا میکند اما
بدون شک اگر شهروندانی کتابخوان و مطالبهگر پرورش بدهیم، مسوولان ناچارند که به
مطالبات و نیازهای آنها به بهترین نحو پاسخ بدهند و در جهت مرتفع کردن کمبودها و
کاستیها مصممتر گام بردارند.
ادارهکل
کتابخانههای عمومی استان بوشهر یکی از نهادهایی است که در زمینه تامین زیرساختهای
سختافزاری و نرمافزاری نقش اساسی دارد؛ اما این نهاد تاکنون تنها توانسته چیزی حدود
50 درصد فضای کتابخوانی را در استان فراهم کند که میطلبد در این زمینه بازنگری
شود؛ زیرا تا زمانی که کمبودهای زیرساختی احساس میشود و منابع کافی برای جذب
افراد به حوزه کتاب وجود نداشته باشد، نمیتوان به نهادینه کردن فرهنگ کتابخوانی
در استان امیدوار شد. از سوی دیگر بسیاری از طرحهای خلاقانه نیز با گذر زمان در
نتیجه کمبود امکانات و منابع از حرکت میایستند. شاید یکی از دلایل از حرکت
ایستادن پارهای از طرحهای پایتخت کتاب ایران همین کمبود امکانات بود.
با این اصاف،
زمانی میتوان به ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی در استان امیدوار شد که همافزایی
کافی میان دستگاههای فرهنگی در زمینه رفع کمبودها صورت بگیرد و بستر مناسب برای
کتابخوان کردن مردم با ایجاد طرحهایی متکی بر ذائقه مخاطب و نیاز جامعه تدبیر شود
تا بتوان سرانه پایین مطالعه را در استان ارتقا داد. البته در این میان، اجرائی
کردن ویژهبرنامههایی با محوریت کتاب در طول سال و در مناسبتهای مختلف میتواند
در جذب مردم به کتاب بیتاثیر نباشد؛ چراکه بسیاری از ارزشها و فرهنگها در نتیجه
تکرار و اجرای صحیح و اصولی در جامعه نهادینه میشوند. هفته کتاب و کتابخوانی
معمولا فرصتی خوبی را برای به هیجان درآوردن مخاطب و ایجاد انگیزه در مردم برای
کتابخوانی است. در این زمینه ادارهکل کتابخانههای عمومی استان بوشهر با اجرای
ویژهبرنامههای به موازات اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و دیگر دستگاههای فرهنگی
در تلاش است تا فرهنگ کتاب و کتابخوانی را در استان ترویج دهد.
مدیرکل
کتابخانههای عمومی استان بوشهر روز گذشته در نشست خبری خود بهمناسبت هفته کتاب و
کتابخوانی از اجرای 440 ویژهبرنامه در هفته کتاب و کتابخوانی در استان بوشهر خبر
داد.
سیدعلی هاشمی
با اعلام این خبر گفت: هفته کتاب و کتابخوانی فرصتی مغتنم برای فرهنگ ترویج کتاب و
کتابخوانی در جامعه است؛ از اینرو سعی کردیم با برنامهریزی ویژهبرنامههایی
کتابهای مفید معرفی شوند. مسوولان را به همکاری در حوزه کتاب ترغیب کنیم. همچنین
در جریان این هفته، نویسندههای مطرح و مخاطبپسند، کتابدارها و کتابخوانهای برتر
معرفی میشوند.
وی در ادامه
با اشاره به اجرای 440 ویژهبرنامه در هفته کتاب و کتابخوانی در استان، تصریح کرد:
این هفته با نواختن زنگ مطالعه و کتاب در مدرسه تاریخی سعادت با حضور مسوولان
استانی آغاز شد. دیگر برنامههای این هفته عبارتند از: تجدید عهد و پیمان با شهدا
با حضور کتابداران استان، دیدار با خانواده شهید احمدیجوان شهید مدافع حرم، نشست
تخصصی مصطفی رحماندوست در روستای چهارروستایی، برگزاری بیش از 80 نشست تخصصی
کتابخوان، عضویت رایگان در کتابخانههای عمومی (25 آبانماه)، بخشودگی جرائم
دیرکرد کتابخانهها، دیدار کتابداران با ائمه جماعت، مسابقه کتابخوانی و نقاشی،
کارگاههای آموزش قصهگویی، برگزاری نشست کتابخوان با موضوع ولایت و مهدویت و...
مدیرکل
کتابخانههای عمومی استان بوشهر در ادامه با بیان اینکه سال گذشته 11 هزار جلد
کتاب در موضوعات مختلف از سوی خیّرین به کتابخانههای عمومی استان اهدا شد، تصریح
کرد: در حال حاضر تعداد کتابهای کتابخانههای عمومی استان بالغ بر نهصد هزار جلد
است که این رقم با توجه به جمعیت استان بسیار ناچیز است؛ چون طبق شاخصهای
کتابخوانی باید بهازای هر نفر، چهار هزار جلد کتاب موجود باشد، این در حالی است
که استان بوشهر در حال حاضر به ازای 100 نفر 77 کتاب دارد یعنی در واقع ما حتی بهازای
هر نفر یک کتاب هم نداریم!!!
هاشمی در خصوص
سرانه مطالعه استان نیز توضیح داد: متاسفانه در این زمینه آمار دقیقی نداریم؛
چراکه در شیوههای ارزیابی سرانه اختلاف نظر است؛ از یک سو، برخی مطالعات فضای
مجازی یا حتی خواندن زیرنویس تلویزیون را جزء مطالعه حساب میکنند و از سوی دیگر،
برخی هم فقط مطالعه آثار مکتوب را معیاری برای سنجش میزان مطالعه افراد قرار میدهند.
افزون بر این، عدهای هم بر این عقیده هستند که مطالعه هدفمند و غیر هدفمند هر دو
معیاری برای سنجش سرانه مطالعه قرار گیرد. از اینرو، ما هنوز به روش مشخصی برای
سنجش سرانه مطالعه استان دست نیافتهایم و اظهار نظر در این باره، حساس و چالشبرانگیز
است.
وی با اشاره
به اینکه 66 کتابخانه عمومی نهادی در استان بوشهر وجود دارد و 10 کتابخانه عمومی
استان هم مشارکتی است، افزود: هفت کتابخانه مشارکتی در بوشهر، 2 کتابخانه در
برازجان و یکی هم در خورموج فعالیت میکند. 44 کتابخانه در شهرهای استان قرار
دارند و 22 کتابخانه هم در روستاها. تنها شهرهای بدون کتابخانه استان، شهرهای
بوشکان و بادوله است که البته در این دو شهرستان بهزودی پس از جانمایی زمین و
تخصیص اعتبار ساخت کتابخانه آغاز خواهد شد.
مدیرکل
کتابخانههای عمومی استان بوشهر با بیان اینکه 39847 نفر در حال حاضر در کتابخانههای
عمومی استان عضویت دارند که از این شمار، 55 درصد اعضا خانم و 45 درصد را آقا
تشکیل میدهد، تصریح کرد: طبق پایشی که امسال صورت گرفت از میان 10 رده موضوعی که
کتاب به امانت داده میشود، کتابهای رمان و داستان رتبه اول را کسب کرد، سپس کتابهای
دینی، روانشناسی و تاریخی بهترتیب موضوعات دیگری بودند که در استان بوشهر از
آنها استقبال شده است.
هاشمی با
اشاره به افتتاح بزرگترین کتابخانه عمومی استان بوشهر در فضایی بالغ بر 2200 متر
مربع در نیمه دوم سال جاری گفت: در حال حاضر 24000 متر مربع فضای کتابخانهای در
استان داریم که طبق شاخصهای تعریف شده، به ازای هر 100 نفر باید چهار متر مربع
فضا وجود داشته باشد که از این رقم ما تنها 4/2 فضا فقط برای مطالعه عمومی افراد
در اختیار داریم؛ یعنی بیش از 50 درصد این فضا در استان مهیا است که با اضافه شدن
کتابخانههای در حال ساخت این فضا افزایش مییابد.
مدیرکل
کتابخانههای استان بوشهر در خصوص راهبرد این نهاد در زمینه ترویج فرهنگ کتاب و
کتابخوانی یادآور شد: باید بپذیریم که سرانه مطالعه در استان ما پایین است و برای
ارتقای سرانه هم باید از خانوادهها آغاز کنیم؛ چون خانواده نقش موثری را در ترویج
فرهنگ کتاب و کتابخوانی ایفا میکند. از این رو ما کارگاههای متنوعی را نظیر
آموزش قصهگویی برای والدین و... در طول سال اجرائی میکنیم تا بتوانیم تاثیرگذار
ظاهر شویم؛ اما والدین هم باید در زمینه کتابخوانی خلاقیت به خرج بدهند و به
راهکارهای کارشناسان حوزه کتاب گوش بدهند و آنها را به کار بندند تا بتوانیم نسلی
کتابخوان را پرورش بدهیم.
وی با اشاره
به پرداخت حق نیمدرصدی شهرداریها به کتابخانهها توضیح داد: تنها در دو شهر
بوشهر و خورموج سهم نیمدرصد کتابخانه بهصورت منظم پرداخت میشود که این مساله
موجب پویایی برنامههای کتابخوانی در این شهرها شده است. در برخی از شهرهای دیگر
هم پرداخت میشود؛ اما بهصورت جزئی در حدی که پول آب، برق و تلفن آنها تامین شود.
از اینرو، از شهرداریهایی که سهم نیمدرصد کتابخانهها پرداخت نمیکنند، انتظار
داریم که در این زمینه مسوولتر ظاهر شوند تا برنامههای کتابخوانی در استان زندهتر
شود. در روستاها ما دهیاران نمونهای داریم که توجه جدی به حوزه کتابخوانی دارند
که نمونه بارز آن در استان بوشهر روستای چهارروستایی است که در بسیاری از طرحهای
کتابخوانی کتابدار ما را حمایت و همراهی میکنند، بدون شک در این روستا در آینده
نه چندان دور از نظر فرهنگی شاهد اتفاقات بسیار خوبی خواهیم بود.
هاشمی در
پایان در خصوص سرنوشت کتابخانه عمومی شهید عاشوری نیز گفت: این کتابخانه عمومی
نهادی متاسفانه بهدلیل استفاده از مصالح بیکیفیت در ساخت آن از حیث انتفاع خارج
شده است. البته مطالعات و بررسی کافی برای بازسازی آن صورت گرفته است اما الان
منتظر تامین اعتبار برای ساخت این کتابخانه هستیم تا با تکمیل آن به ظرفیت فضای
کتابخوانی استان بیفزاییم.
یادآوری میشود،
هفته کتاب و کتابخوانی با شعار «حال خوش خواندن» از 23 تا 30 آبانماه با اجرای
بیش از 440 برنامه در بوشهر برگزار میشود.