بامدادجنوب- عبدالله محمدعلی‌پور: اقتصاد در دنیای امروز بر پایه زنجیره ارزش می‌چرخد. بدین معنا که هر منطقه یا کشوری که در تولید کالایی مزیت دارد، باید تا آنجا که می‌تواند، صنایع وابسته به آن مزیت را توسعه دهد و بیشترین سرمایه‌گذاری را در تکمیل زنجیره مزیت‌هایش انجام دهد.

به‌عنوان مثال، استان بوشهر در زمینه شیلات دارای مزیت‌های زیادی است و در این بخش می‌توان صنایع مختلفی را ایجاد کرد و توسعه داد که از تولید غذا برای پرورش ماهی و میگو تا ساخت لنج‌ها و قایق‌های صیادی را در بر می‌گیرد.

در گذشته‌های دور، به‌صورت سنتی این اتفاق می‌افتاده است و صنعت صیادی در کنار توربافی و لنج‌سازی توسعه می‌یافته‌اند و این امر در بنادر بااهمیت استان از گذشته تا به‌حال وجود داشته است اما در سال‌های اخیر، تحریم‌های خارجی باعث شده است که زنجیره ارزش بخش صیادی استان دچار مشکل شود و حلقه‌های این زنجیر نسبت به هم بدبین شوند.

یکی از این مشکلات، در روزهای اخیر سر باز کرده و نزدیک است کار به پاره شدن زنجیره بینجامد. ماجرا از این قرار است که بخش مهمی از صیادان شهر بوشهر از کیفیت تورهای تولید شده در یکی از شرکت‌های بزرگ و با سابقه توربافی استان ناراضی هستند و عقیده دارند در دوران تحریم این شرکت به مواد باکیفیت دسترسی نداشته و بدون اطلاع به آنها، تورهای بی‌کیفیتی را به آنها تحویل داده است و باعث ضرر و زیان آنها شده است.

در مقابل اما مدیرعامل شرکت توربافی می‌گوید که تورهای تولیدی شرکتش هیچ‌گاه دچار کاهش کیفیت نشده است و این ادعای صیادان برای فرار از بدهی‌های گذشته و گرفتن مجوز برای واردات تور خارجی مطرح شده است.

برای روشن شدن موضوع، گفت‌وگوهای جداگانه‌ای با مدیرعامل شرکت توربافی و یکی از صیادان که به نمایندگی از بخشی از همکارانش، به‌صورت قانونی موضوع را پیگیری می‌کند، انجام شد.

صیادان چه می‌گویند؟

یکی از صیادان اسکله بندرگاه بوشهر، در گفت‌وگو با بامداد جنوب در این مورد گفت: حدود دو سال است که همه صیادان با مشکل کیفیت پایین تورهای صیادی تولید شده در این شرکت بوشهری روبه‌رو هستند. این تورها پس از شش ماه کار کردن با زور دست یک انسان معمولی پاره می‌شود و قدرت مقاومت در مقابل صیدهای بزرگ را ندارد و به‌راحتی از کار می‌افتند. این در حالی است که تورهای خارجی (کره‌ای) به این راحتی پاره نمی‌شوند و عمر آنها حتی تا سه سال هم می‌رسد.

این صیاد با بیان این‌که در گذشته کیفیت تولیدات این شرکت قابل قبول بوده و همه از آن راضی بوده‌اند، افزود: پس از تحریم کیفیت تورها به‌شدت پایین آمد و پس از مدتی که در آب قرار می‌گرفت، نرم می‌شد و به آسانی پاره می‌شد. این شرکت حدود سه ماه است که مواد اولیه تولیداتش را تغییر داده و مدتی است تورها را به‌صورت تضمینی به صیادان می‌فروشد که ممکن است مواد اولیه جدید باعث شود که کیفیت تولیدات شرکت دوباره بهتر شده باشد.

وی با اشاره به استقبال پایین صیادان از تورهای جدید شرکت، به‌دلیل سابقه بدی که از در این دو سال از شرکت دارند، ادامه داد: شرکت به تعدادی از لنج‌ها تورهای جدیدش را به‌صورت تضمینی داده است و به آنها گفته است که در صورتی که راضی بودید در یک‌سال آینده وجه آن را بپردازید که به نظر من این نشان می‌دهد که کیفیت تورهای قبلی مناسب نبوده است.

این فعال بخش صیادی بوشهر با بیان این‌که ضعیف بودن تورهای شرکت در مقابل صید ماهی‌های سنتی مانند شیر، باعث ضرر و زیان زیادی به صیادان شده است، تصریح کرد: به‌دلیل این‌که در این مدت صیادان نتوانسته‌اند ماهی باارزش صید کنند، درآمدشان پایین آمده و توان پرداخت اقساط و بدهی‌های خود را ندارند و همگی بدهکار بانک کشاورزی و گزاف‌ها (خریداران عمده ماهی) شده‌اند.

صاحب لنج و صیاد با سابقه بوشهری با بیان این‌که در حال حاضر به‌دلیل مشکلات پیش آمده، مجبور به خرید تورهای کره‌ای شده‌اند و هزینه‌ گزافی بر آنها تحمیل شده است، گفت: در گذشته که کیفیت محصولات شرکت خوب بود، صیادان همه راضی بودند و شرایط مناسبی داشتند، چراکه در شهر و استان خودشان می‌توانستند تور صیادی را با قیمت و شرایط فروش مناسب‌تر خرید کنند. در حال حاضر، صیاد مجبور است هر طاقه تور کره‌ای را از کشور امارات متحده عربی و بندر دبی به قیمت حدود دو میلیون تومان خرید کند، این در حالی است که در بوشهر می‌توانستند جنس با کیفیتی را به نصف این قیمت و شرایط فروش چکی چند ماهه خرید کند.

وی در پاسخ به این سوال که چرا این مشکل تنها در بوشهر رخ داده و در شهرهای دیگری که از این تورها استفاده می‌کنند، گزارشی از اعتراض و نارضایتی به شرکت نرسیده است، بیان کرد: این شهرها از استان بوشهر دور هستند و احتمال دارد که صدای آنها به گوش کسی نرسد اما در استان بوشهر و اسکله بندرگاه و رستمی، صیادان ناراضی هستند و اعتراض کرده‌اند و صدای ما را مسوولان شنیده‌اند.

این صیاد اسکله بندرگاه با بیان این‌که در گذشته عده‌ای از صیادان از این شرکت شکایت کرده‌اند اما پس از مدتی آن را رها کرده‌اند، تصریح کرد: به‌تازگی شکایتی علیه شرکت توربافی تنظیم کرده‌ایم و خواهان دریافت خسارت از این شرکت هستیم، چراکه در این مدت دو سال بسیاری از صیادان به‌دلیل کیفیت پایین تورهای صیادی متحمل ضرر و زیان شده‌اند و مجبور شده‌اند برای خرید تور از خارج، وام‌های کلانی بگیرند.

این فرد مطلع با پذیرش میزان بدهی بیش از  500 میلیون تومانی صیادان به شرکت توربافی، در مورد دلایل پرداخت نشدن این بدهی‌ها طی این مدت، گفت: صیادان معتقدند که تورهایی که صیادان از شرکت خریده‌اند، معیوب بوده و به‌ این دلیل، آنها دچار ضرر و زیان شده‌ و مجبور به گرفتن وام‌های با بهره بالا و پذیرفتن ریسک‌های خرید از خارج شده‌اند. واردات تور برای صیادان حدود 600 هزار تومان در هر طاقه گران‌تر می‌شود و این منطقی نیست که بگوییم صیاد به‌دنبال واردات است. 

مدیرعامل شرکت قدیمی توربافی با بیان این‌که بیشترین فروش ما در استان سیستان و بلوچستان و شهرهای بندری این استان است، گفت: تمرکز فروش شرکت ما روی استان بوشهر نیست و میزان فروش شرکت در استان به نسبت استان‌های دیگر، بسیار ناچیز است اما ما در این مناطق هیچ‌گونه اعتراضی نداشتیم. 

وی با اشاره به بدهی صیادان به شرکت افزود: در حال حاضر، صیادان بوشهر و به‌خصوص اسکله بندرگاه بیش از 500 میلیون تومان بدهی به شرکت دارند و هر زمان که شرکت می‌خواهد طلبش را وصول کند، برخی از صیادان کیفیت محصولات ما در دو سال پیش را مطرح می‌کنند. اعتقاد من این است که به‌دلیل رکودی که بر بازار حاکم است و به صیادی هم سرایت کرده است، توان پرداخت بدهی‌ها را ندارند و کیفیت تورها را مستمسک قرار داده‌‌اند. بازار که راکد شد، صیادان آمدند و گفتند که تورها کیفیت ندارد، در حالی که هیچ جای دیگر اعتراض و یا تماسی مبنی بر این موضوع صورت نگرفته بود.

این فعال صنعتی استان ادامه داد: شکایتی هم علیه ما در شورای حل اختلاف صورت گرفت و یک کارشناس هم برای بررسی انتخاب شد و بررسی‌های خود را انجام داد اما روند دادرسی متوقف شد و شکایت از سوی شاکیان ادامه نیافت.

وی ادامه داد: طوماری از سوی صیادان تهیه شد که نسبت به کیفیت محصول ما اعتراض داشتند. ما هم طومار را برای شرکت تامین‌کننده مواد اولیه‌مان ارسال کردیم، چراکه 95 درصد از کیفیت تورهای شرکت ما بستگی به مواد اولیه دارد. این شرکت نیز تاییدیه استاندارد ملی خود به همراه تائیدیه استاندارد محصولات شرکت آلمانی تامین‌کننده مواد اولیه‌اش را برای ما ارسال کرد که نشان می‌داد محصولات آنها دارای استاندارد است.

مدیرعامل شرکت توربافی با بیان این‌که در روزهای اخیر تماس‌هایی از صدا و سیمای استان و شیلات با شرکت برقرار شده و خواستار توضیحاتی درباره کیفیت تورهای ساخت شرکت شده‌اند، تصریح کرد: ما به شیلات پیشنهاد داده‌ایم تیم متخصصی را در این زمینه برای بررسی کیفیت محصولات تولیدی شرکت در هر زمان که صلاح می‌دانند به شرکت بفرستند و آن را با محصولات مشابهی که صیادان خریده‌اند و معلوم نیست در کجا تولید شده‌ و چه کیفیتی دارند مقایسه کنند.

وی خاطرنشان کرد: دوستی که اعتراض داشت، علاوه بر این‌که پول خرید خود را در سال 92 و 93 پرداخت کرده است، به‌تازگی به شرکت مراجعه کرده و تقاضای خرید دوباره دارد. اگر تورهای ما کیفیت مناسبی نداشت، به چه دلیل دوباره از ما خرید می‌کنند؟ مدیر فروش شرکت به ایشان گفته است که شما باید چک ضمانت یا یک ضامن معتبر داشته باشید تا بتوانیم به شما تور را به‌صورت غیر نقد بفروشیم. ایشان هم گفته است که شما به ما تور بی‌کیفیت فروخته‌اید و می‌خواهم به‌جای آنها تور جدید بگیرم. آیا چنین چیزی منطقی است؟

این فعال اقتصادی با سابقه با بیان این‌که دوستان می‌خواهند بهانه‌ای پیدا کنند که به آنها مجوز واردات تور داده شود اما آنها ممکن است پولی برای خرید خارجی هم نداشته باشند، تصریح کرد: من کیفیت تولید هیچ کارخانه‌ای را مادام‌العمر تضمین نمی‌کنم و ممکن است کیفیت محصول کارخانه از روزی به روز دیگر تفاوت داشته باشد، با این‌حال، زمانی که صیادان آمده‌اند و خرید کرده‌اند، تور را دیده‌اند و آن‌ را با دست لمس کرده‌اند و اگر کیفیت کار با گذشته تفاوت داشته است، باید در ابتدا متوجه آن می‌شدند و آن را نمی‌خریدند. در طول مدتی که دوستان مدعی کم شدن کیفیت هستند، در دوسال گذشته سه بار از شرکت ما خرید کرده‌اند.

گذشته از این‌که کدام‌یک از طرفین حق را می‌گوید، مهم‌ترین موضوع این است که برای خاتمه دادن به این ماجرا، نیاز  است که فرد یا سازمانی پادرمیانی کند و پیش از آن‌که یک شرکت صنعتی باسابقه که تعداد زیادی کارگر و کارمند هم دارد به ورطه تعطیلی یا تعدیل نیرو کشیده شود، چاره‌ای اندیشید.

ممکن است کیفیت محصولات شرکت به دلایل مختلف، کاهش یافته باشد که در این صورت، به‌طور قطع صیادان دچار ضرر و زیان شده‌اند. باید این موضوع بررسی شود و در صورتی که تولیدات شرکت به وضع مطلوب رسیده باشد، باید به هر طریقی زمینه آشتی صیادان با شرکت و منتفع شدن هر دو طرف ماجرا از مزایای تولید در استان فراهم شود.