بامدادجنوب- جواد شکریان: چند هفته‌ای است که از تصویب منطقه آزاد تجاری بوشهر و چندین منطقه آزاد و ویژه اقتصادی در اقصی نقاط کشور در کمیسیون اقتصادی مجلس می‌گذرد. تصویب این لایحه در این کمیسیون، موجی از نگرانی و شادی را در میان مردم و مسوولان استانی سبب شد. عده‌ای از مسوولان، کارشناسان و مردم که از سوابق ایجاد مناطق آزاد در دیگر استان‌ها اطلاع داشتند، از گرانی و تورم کالا و مسکن در استان خبر می‌دادند و عده‌ای دیگر از رونق اقتصادی و توسعه استان.

گزارش‌های پیشین بامداد جنوب از نظرات مردم در مورد منطقه آزاد، دسته سومی از مردم و مسوولان را نیز رونمایی کرد. در این میان، عده‌ای هم بودند که سنگ منطقه آزاد را به سینه می‌زدند، چون با منطقه آزاد شدن بوشهر می‌توانند ماشین‌های خارجی و گران‌قیمت را با قیمتی معقول خریداری کنند و در سطح استان با آن جولان دهند، زیرا در مناطق آزاد دیگر، استاندار تصمیم‌گیرنده بود که دارندگان این خودروها می‌توانند خارج از محدوده منطقه آزاد، خودروهای خود را استفاده کنند یا خیر؟! برای مثال منطقه آزاد اروند؛ مردمی که در این مناطق توانایی خرید خودروهای لوکس و گران‌‌قیمت را داشتند، می‌توانستند در سراسر استان با خودروهای خود تردد کنند. به‌همین دلیل خیلی‌ها امیدوار بودند تا بتوانند با منطقه آزاد شدن بوشهر، خودروهای گران‌قیمت تهیه کنند و به‌راحتی در کل استان تردد کنند. این احتمال روز به روز در حال قوت گرفتن بود تا این‌که دبیر شورای هماهنگی مناطق آزاد در یک برنامه زنده تلویزیونی، تردد با خودروهای خارجی در سطح استان را ژیگول‌بازی خواند و از تلاش‌ها برای لغو این امکان در مناطق آزاد خبر داد.

اکبر ترکان با اشاره به این‌که ژیگول‌بازی با ماشین‌های 500 میلیون تومانی هدف ما در مناطق آزاد نیست، گفت: نمی‌خواهم به وزیر کشور تعرض کنم ولی کار برخی از استاندارها، غیرقانونی است و نباید به خودروهایی که در مناطق آزاد تجاری مجوز می‌گیرند، اجازه تردد در خارج از محدوده معین داده شود.

 دبیر شورای هماهنگی مناطق آزاد با تاکید بر این‌که بدش نمی‌آید که واردات خودرو به مناطق آزاد لغو شود، تصریح کرد: بدمان نمی‌آید که واردات خودرو به این مناطق را ممنوع اعلام کنیم، خودرو به چه دردمان می‌خورد که در این مناطق وارد کنیم؟

اظهارات ترکان در این خصوص، باعث افزایش نگرانی در برخی هم‌استانی‌هایمان شده که تا پیش از این می‌خواستند با منطقه آزاد شدن بوشهر، خودروی لوکس خارجی سوار شوند. باید دید که این صحبت‌های مشاور رئیس‌جمهور تا چه حد می‌تواند رنگ و بوی جدیت بگیرد و آیا واردات این نوع خودروها در مناطق آزاد ممنوع خواهد شد یا خیر؟ البته در اینجا می‌توان سوال بهتری نیز مطرح کرد که آیا با برداشته شدن این امکان، تعداد موافقان منطقه آزاد شدن بوشهر کم خواهد شد یا خیر؟

‌اکبر ترکان در این گفت‌وگو با بیان این‌که هر منطقه آزادی یک نوع کارکرد دارد، خاطرنشان کرد: محور کسب و کار منطقه آزاد کیش گردشگری، محور کسب و کار منطقه آزاد قشم صنایع انرژی، محور کسب و کار چابهار ترانزیت و محور کسب و کار اروند، صنعت نفت است که در قلب صنعت نفت ایران و عراق قرار دارد. حوزه خزر نیز محور کسب و کار انزلی است، ارس محور کسب و کار قفقاز است و محور کسب و کار ماکو کار با ترکیه است. هر یک از این مناطق یک محور کسب و کار دارند ولی در نهایت در سایر حوزه‌ها وارد می‌شوند.

وی با تشریح کارکرد مناطق آزاد جدید، در پاسخ به این سوال که چرا مناطق آزاد را افزایش می‌دهید، تصریح کرد: به‌دنبال کسب و کار با همسایگان هستیم. به جز کالاهایی مثل پتروشیمی، فولاد و سیمان، کالاها و مصنوعات ایرانی در کشورهای صنعتی مشتری ندارد. بازارهای این کالاها همسایگان ما هستند. به‌همین دلیل به‌دنبال ایجاد بازار در کشورهای افغانستان، عراق، ترکمنستان و کشورهای جنوبی هستیم.

دبیر شورای هماهنگی مناطق آزاد در پاسخ به این سوال که مهم‌ترین کارکرد کنونی مناطق آزاد چیست، خاطرنشان کرد: آن چیزی که مردم می‌شناسند کارکرد گردشگری و کالای همراه مسافر در مناطق آزاد است ولی آنچه ما ارزیابی داریم محور صنعتی است، بیشترین سرمایه‌گذاری‌ها در مناطق آزاد در صنعت شده است.

مشاور ارشد رئیس‌جمهور که یکشنبه شب در یک برنامه تلویزیونی سخن می‌گفت، در پاسخ به این‌که وقتی مناطق آزاد به واردات کمک می‌کنند، چه اصراری به افزایش مناطق آزاد است، خاطرنشان کرد: چهار دسته واردات در منطقه آزاد داریم؛ یک دسته از این واردات کالا برای سرزمین اصلی است، دسته دوم کالایی است که مواد اولیه کارخانه‌هاست، دسته سوم کالایی است که برای صادرات مجدد وارد می‌شود. ما اکنون برنج، شکر و روغن را وارد می‌کنیم و بعد از بسته‌بندی دوباره صادر می‌کنیم و دسته چهارم کالای همراه مسافر است و در واقع به‌وسیله گردشگرانی که به این مناطق می‌روند، خریداری می‌شود. طبق قانون، این گردشگران تنها می‌توانند 80 دلار کالا در مناطق آزاد خریداری کنند.

ترکان در واکنش به پخش مستندی از محرومیت‌های منطقه آزاد اروند و خودروهای لوکس در خوزستان گفت: منطقه آزاد اروند به‌دنبال بازار عراق است. اروند بزرگ‌ترین پایگاه فرا‌ساحلی ماست. سال گذشته 2/1 میلیارد دلار از مرز شلمچه صادرات داشتیم و هدف‌گذاری امسال صادرات 5/1 میلیارد دلاری از مرز شلمچه است. این صادرات شامل همه تولیداتی است که می‌تواند در عراق جنوبی مورد مصرف واقع شود.

وی در مورد تردد ماشین‌های پلاک اروند در خوزستان گفت: ماشین‌هایی که اکنون در خوزستان تردد می‌کنند، متعلق به منطقه آزاد اروند است و باید در محدوده منطقه آزاد تردد کنند. این‌که این خودروها در سراسر استان خوزستان تردد می‌کنند، جزء قوانین ما نیست. قوانین ما فقط متعلق به محدوده منطقه آزاد است. من مسوول تصمیمی که استاندار خوزستان گرفته نیستم. ژیگول بازی با ماشین‌های 500 میلیون تومانی هدف ما در منطقه آزاد اروند نیست.

ترکان با بیان این‌که اگر یک سرمایه‌دار در منطقه بخواهد یک ماشین مناسب خودش را بخرد، مشکلی ندارد ولی ما با تردد خودروها در کل استان و سرزمین مادری مخالفیم و قانون هم مخالف این کار است، خاطرنشان کرد: تردد خودروهای اروند در کل استان خوزستان در حوزه من نیست. این ماشین‌ها می‌توانستند در محدوده منطقه آزاد تردد کنند نه در سرزمین اصلی و کل استان. 

مشاور رئیس‌جمهور با تاکید بر این‌که نفع ما در تردد این خودروها در کل محدوده استان نیست، تصریح کرد: من نمی‌خواهم به وزیر کشور تعرض کنم ولی استاندار نباید این تردد را به کل استان تسری می‌داد. من به‌هیچ عنوان بدم نمی‌آید واردات ماشین را در مناطق آزاد لغو کنیم، واردات این خودروها چیزی را در مناطق آزاد حل نمی‌کند.

وی در واکنش به صحبت مجری مبنی بر این‌که واردات خودرو به نفع شما است، گفت: اصلا به نفع ما نیست که این ماشین‌ها به فروش برسد، چون منطقه آزاد اروند خودش ماشین وارد نمی‌کند و ما در هیچ کسب و کاری اجازه ورود مدیران خود را نمی‌دهیم بلکه فقط در مناطق آزاد بستر لازم را برای فعالیت بنگاه‌های خصوصی فراهم می‌کنیم، یعنی آنهایی که در مناطق آزاد، نمایندگی خودرو دارند مدیران ما نبوده و بخش خصوصی هستند. من موافق رفتن این ماشین‌ها به سرزمین اصلی در هیچ‌کدام از مناطق آزاد نیستم.

دبیر شورای هماهنگی مناطق آزاد در واکنش به این سوال مجری که آیا واقعا واردات ماشین را خواهید بست، عنوان کرد: یک‌بار به سمت قطع واردات کالای همراه مسافر رفتیم و نیز واردات برخی کالاها مانند سیگار یا کالاهای حجیم مانند یخچال و فریزر به سرزمین اصلی را قطع کرده‌ایم. اکنون هم به‌دنبال این هستیم که کالاهایی به‌عنوان سوغاتی خریداری شود و این کار به یک تجارت چمدانی یا کالای همراه مسافر تبدیل نشود، چون خیلی از این کالاها تولید داخلی مشابه دارد.

ترکان در مورد وعده رئیس‌جمهور در مورد دیگر مناطق آزاد گفت: در حال حاضر دستور تاسیس هفت منطقه آزاد به مجلس رفته است که مجلسی‌ها نیز در کمسیون اقتصادی، کار کارشناسی را انجام داده‌اند. دولت لایحه را تقدیم مجلس کرده و مجلس می‌تواند آن لایحه را تصویب یا رد بکند.

موضوع دیگری که همواره در مناطق آزاد تجاری مورد بحث واقع می‌شود و حائز اهمیت است، موضوع اشتغال در مناطق آزاد تجاری است. اکبر ترکان در این مورد نیز به اظهارنظر پرداخت و گفت: اگر نیروی متخصصی در خود منطقه آزاد باشد و از غیر بومی استفاده شود، من خواهش می‌کنم مردم و مسوولان به اطلاع ما برسانند. اگر در هرکدام از مناطق آزاد، نیروی بومی وجود داشته و از غیر بومی استخدام کرده‌اند، به دبیرخانه مناطق آزاد کشور و من نامه بنویسند تا این موضوع را پیگیری کنیم.