بامداد24: فیلمسازی و سینماگری در عرصه دفاع مقدس و حیطه ایثار و شهادت، علاوه بر دارا بودن وجوه اشتراک با وضعیت کلی سینماگری و فیلمسازی دارای ویژگیهای منحصربهفرد و مضامین گسترده، اما بهخصوصی است که تاکنون فراز و فرودهای مشخصی را بهخود دیده است.
نگاهی به میزان توفیقات این ژانر هنری در برقراری ارتباط با مخاطب اولین و شاید مهمترین دلیل بر ضرورت انجام این آسیبشناسی بهشمار میرود.
یک بازیگر سینما و تلویزیون که عمده مردم او را با بازی در ژانر فیلمهای دفاع مقدس میشناسند، دیدگاههای خود را در خصوص ثبت و ضبط وقایع بهعنوان یکی از دغدغههای امام خمینی(ره)، درخشندگی سینمای جنگ در دهه 60 و افول این ژانر سینمایی از نیمه دوم دهه 70 به بعد، وضعیت تاسفبار اقتصادی در عرصه فیلمسازی در حوزه دفاع مقدس و انتقال نیافتن صحیح بسیاری از مفاهیم به نسل جوان را نبود فرهنگسازی مناسب بیان کرد.
رضا ایرانمنش که خود نیز از جانبازان دوران هشت سال دفاع مقدس است، در گفتوگویی با پایگاه اطلاعرسانی جماران، با اشاره به ثبت و ضبط دفاع مقدس و خاطرات آن دوران بهعنوان یکی از دغدغههای اصلی امام خمینی(ره) بیان کرد: توجه امام در حوزه دفاع مقدس به سینما معطوف بود و پس از آن تا نیمه اول دهه 70 مواردی را مشاهده میکنیم که باعث شد جوان نسل امروز و نسلهای آینده از ایثارگریها و رشادتهای صورتگرفته باخبر شوند که وقوع چنین اتفاقی بهدلیل ثبت و ضبط وقایع دوران دفاع مقدس بود.
ایرانمنش با اشاره به اینکه برخلاف تلاشهای صورتگرفته در سالهای نخست دهه 70، در نیمه دوم این دهه درخششی را در عرصه سینمای دفاع مقدس مشاهده نکردیم، افزود: متاسفانه از نیمه دوم دهه 70 دیگر سینمای جنگ یا سینمای دفاع مقدس نداشتیم و در حال حاضر نیز نداریم و تاسف بنده به خاطر این است که مردم چنین مباحثی را دوست دارند و جوانها تشنه این هستند که بدانند در این هشت سال دفاع مقدس چه گذشت، اما مسوولان نسبت به این امر کملطف هستند و کاری انجام نمیدهند.
این بازیگر سینما و تلویزیون درخصوص عملکرد دولت یازدهم در عرصه فرهنگ و هنر خاطرنشان کرد: تصور میکنم هیچ تفاوتی نسبت به گذشته ایجاد نشده است. بنده بهعنوان هنرمندی که میخواهم در این شرایط کار کنم به هرجایی که مراجعه میکنم، با شنیدن این جمله که پول نداریم، روبهرو میشوم و این موضوع تاسفبرانگیز است. امیدوارم موقعیتی ایجاد شود که بتوانیم سینمای جنگ را از این وضعیت اسفبار خارج کنیم.
ایرانمنش با اشاره به اهمیت بسیار فرهنگ و هنر و لزوم در اولویت قرارگرفتن این محور در صدر برنامههای ششم توسعه، یادآور شد: تصور میکنم فرهنگ و هنر واقعا باید در صدر برنامه ششم توسعه و در جایگاه نخستین اولویت قرار بگیرد. در این راستا، باید توجه داشته باشیم که در بسیاری از موارد بهدلیل اینکه در جامعه فرهنگسازی صورت نگرفته، امکان انتقال مفاهیم را نداشته و نتوانستیم بهدرستی برای جوانهایمان توجیه کنیم.
در این میان، باید به این نکته هم اشاره کرد که بدونشک، سینمای دفاع مقدس نباید در امتداد فیلمهای وسترن باشد. شهید آوینی آنقدر برخی فیلمهای دفاع مقدس را بد میداند که از عنوان «ضدجنگ» نیز استفاده میکند. اما زیاد درباره این موضوع صحبت نشده است و برعکس، فیلمهای دفاع مقدس را از بهترینهای سینمای بعد از انقلاب معرفی کردهایم (درست عکس آن نظری که آوینی دارد)، گویی صلاح بر نشنیدن و کتمانکردن چنین نظری است.
خوشبختانه، امروز دیگر مدیریت فرهنگی و سینمایی حاضر، به اهمیت سینمای دفاع مقدس واقف است، اما موضوع مهم این است که چگونه باید از این سینما حمایت کرد؟
محمدرضا شرفالدین، از فعالان سینمای دفاع مقدس و مدیر انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس در این باره میگوید: باتوجه به اینکه رویکرد معاونت سینمایی به سینمای دفاع مقدس بسیار مطلوب بوده، لازم است در این مسیر دقت بیشتری صورت گیرد تا اتفاقاتی که در سالهای گذشته منجر به حضور برخی فیلمهای بیپایه در این ژانر شد و ضربه جبرانناپذیری بر پیکره سینمای دفاع مقدس و موجب مخاطبگریزی از این ژانر ملی شد، رخ ندهد.
وی همچنین یادآور شده است: موقعیت بسیار خوبی برای تولیدات عرصه دفاع مقدس فراهم شده است تا در آینده شاهد شکوفایی بیش از پیش این ژانر که بهطور قطع نقش بزرگ و بسزایی در سینمای ملی دارد، باشیم.
او مهمترین عنصر برای جامعه را فرهنگ و روحیه دفاعی دانست و گفت: لازم است بخشی از بودجه دفاعی کشور صرف فرهنگ دفاعی شود و از مجلس تقاضا داریم، بودجه مستقلی را به فرهنگ دفاعی اختصاص دهند که بخش عمده آن متعلق به سینمای دفاع مقدس باشد.
بنابراین سینمای دفاع مقدس امروز ایران، اگرچه به یاد رشادتها و دلاوریها و ناگفتههای هشت سال دفاع مقدس محکم و قوی تداوم مییابد، اما باید برمحور دفاع مقدس امروز در عرصه تهاجم فرهنگی و ناتوی فرهنگی و جنگ نرم شکل تازهای بیابد.