تیم مذاکرهکننده ایرانی با نیروی تقویت شده بار دیگر راهی وین شد. در روزها و ساعتهای سرنوشتسازی که بهعنوان آخرین ضربالاجلها تعیین شده است، وزرای خارجه و فرستادگان سیاسی کشورهای مختلف در پایتخت اتریش سرگرم رایزنی هستند و باید تا پاسی از امشب صبر کرد و خروجی کار را دید. هر چند برخی از منابع خبری از تمدید احتمالی مذاکرات بهمدت یک هفته خبر میدهند.
محمدجواد ظریف که برای گرفتن مشورتهای بیشتر به تهران آمده بود، روز گذشته بههمراه حسین فریدون، مشاور رئیسجمهور و علیاکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی کشور به وین رفت تا به باور بسیاری از کارشناسان، در دهم تیرماه، همه چیز را نهایی کند. رسانههای داخلی و خارجی هنوز گمانهزنی دقیقی از برنامههای شکل گرفته برای امروز ندارند اما منابع خبری حاضر در وین به بامداد جنوب میگویند، بعید است که در بازه زمانی امروز مذاکرات به نتیجه برسد.
یکی از خبرنگاران حاضر در وین در این مورد میگوید، در حالی که امیدواریها برای رسیدن به نتیجه مثبت طی چند روز آینده وجود دارد، هنوز همه متن، توافق نهایی نشده است و برخی از بندهای حساس آن که برای ایران جنبه حیاتی دارند، باید دوباره بررسی شوند. وی در ادامه تاکید میکند که حضور همه وزرای خارجه و حتی دبیرکل سازمان بینالمللی انرژی اتمی در هتل محل مذاکرات نشاندهنده آن است که اراده لازم وجود دارد اما هر دو طرف نگرانیهایی نیز دارند، بهخصوص آنکه با توجه به فضاسازیهای صورت گرفته از سوی رسانههای غربی به نظر میرسد که آنها بهدنبال گرفتن برخی امتیازات هستند.
از سوی دیگر انتشار ارسال دوباره پیام رئیسجمهور امریکا به رهبر ایران که بهوسیله نخستوزیر عراق در سفر دو هفته پیش وی به تهران تقدیم ایشان شد، بیانگر آن است که طرف امریکایی هم این آمادگی را در سطح سیاسی و پشت پرده دارد تا بهتوافقی که برد–برد باشد، برسد. هر چند از متن و چند و چون این پیام، خبری منتشر نشده است و سخنگوی دولت هم در نشست هفتگی خود از آن اظهار بیاطلاعی کرد اما پرواضح است که در فاصله زمانی باقیمانده و با توجه به موضعگیریهای سریع رهبر انقلاب، سران کاخ سفید بهوضوح دریافته بودند که در این زمینه عقبنشینی وجود ندارد.
دیدارها در وین
همزمان با رسیدن تیم ایرانی به محل مذاکرات، دیدارهای فشرده همه طرفهای حاضر با هم شروع شد. از یکطرف محمدجواد ظریف با همتای روس خود دیداری داشت و از سوی دیگر جان کری با وی دیدار کرد که در میان این دیدار، دیگر اعضای تیمهای مذاکرهکننده دو طرف بههمراه هلگا اشمید از طرف اتحادیه اروپا به مذاکرات اضافه شدند.
حضور در این سطح که از زمان تصمیم گرفته شده در نشست لوزان بیسابقه بوده و نوعی تراکم دیپلماتیک در یکی از پیچیدهترین مذاکرات تاریخ را رقم زده است، باعث بروز حدس و گمانهای بسیاری شده است. در حالی که رئیس تیم مذاکرهکننده ایرانی در گفتوگو با شبکه المیادین تاکید میکند، بازرسی از خطوط قرمز ماست، جان کری پس از دیدار روز گذشته خود با ظریف به خبرنگاران گفت که نسبت به این موضوع بسیار خوشبین است.
وزیر خارجه کشورمان در ادامه دیدارهای روز سهشنبهاش با یوکیا آمانو هم دیدار کرد. این برای سومین روز در هفته جاری است که مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی به محل مذاکرات میآید و با وزیران خارجه حاضر در وین دیدار میکند. موضوع نحوه بازرسیها از فعالیتها و برنامه هستهای ایران، چارچوب راستیآزمایی اقدامات هستهای ایران در چارچوب توافق جامع و نیز چگونگی حل و فصل موضوع ابعاد نظامی احتمالی از مسایلی است که به طور مستقیم پای آژانس را به مذاکرات باز کرده است.
همچنین در ادامه دیدارهای صورت گرفته، جان کری و سرگئی لاوروف هم فرصت را غنیمت شمرده و علاوه بر مساله هستهای ایران در مورد برخی از موارد دیگر از جمله بحرانهای منطقهای و بینالمللی با هم گفتوگو کردند. ارنست مونیز وزیر انرژی آمریکا هم که در مذاکرات حضور یافته است، روز گذشته علاوه بر عیادت از علیاکبر صالحی، با وی برخی از مهمترین موارد فنی مطرحشده را به گفتوگو نشست.
پیشرفهای محسوس، اما اندک
از سوی دیگر، یک دیپلمات نزدیک به تیم مذاکراتی ایران با بیان این که «پیشرفت اندکی» در موضوع تحریمها حاصل شده است از مشخص شدن جدول زمانی لغو تحریمها خبر داد و گفت: جزییات این جدول در حال مذاکره است.
این دیپلمات ایرانی در گفتوگو با ایسنا، در عین حال تاکید کرد که تا همه اجزای توافق روشن نباشد نمیتوانیم بگوییم روی موضوعی توافق صورت گرفته است، کار فشرده و سنگین برای روشن شدن همه ابعاد و جزییات بدون ابهام به شکلی که تضمینهای لازم در آن مشخص شود ادامه دارد.
پیش از این نیز منابع نزدیک به هیات مذاکرهکننده ایران درباره روند دست یافتن به توافق و اجرای آن گفته بودند که توافق و اجرای آن شامل سه مرحله میشود. مرحله اول اعلام توافق است که همزمان با آن یک قطعنامه شورای امنیت که در آن برنامه اقدام و لغو کامل تحریمهای شورای امنیت مرتبط با موضوع هستهای تایید شده است، صادر میشود.
تمدید مذاکرات
بر اساس گزارش رسانههای غربی ایران و 1+5 اعلام کردند که به مذاکرات تا 16 تیر (7 جولای) تمدید شده است. خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از وزارت خارجه آمریکا گزارش داد که ایران و 1+5 مذاکرات را به مدت هفت روز تمدید کردند.
ماری هارف، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا به خبرنگاران گفت: ایران و 1+5 تصمیم گرفتند که با تمدید اجرای برنامه جامع اقدام مشترک تا 7 جولای (16 تیرماه) به مذاکرات فرصت بیشتری برای دستیابی به توافق جامع و راهحل بلندمدت دهند.
این اتفاق در حالی صورت میگیرد که روز گذشته اتحادیه اروپا در راستای توافق ژنو، تحریمهای اعمال شده علیه ایران را بهمدت یک هفته دیگر تعلیق کرد که با توجه به اظهارات سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، نوعی هماهنگی از پیش تعیین شده باشد.
با توجه به همه شواهد موجود، بهنظر میرسد علیرغم حساسیتها در آخرین لحظات، باید منتظر ماند و دید که امروز مذاکرات به چه نتیجهای منجر خواهد شد. حضور تمام عیار همه طرفهای مذاکرهکننده و طولانی شدن مذاکرات برای رسیدن به توافقی دقیق، میتواند شرایط را بهشکل بهتری تنظیم کند.