بامداد جنوب:
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در برنامه «نگاه یک» که از شبکه یک سیما پخش شد، درباره اقدامات و عملکرد یکساله این وزارتخانه توضیحاتی ارائه داد و بر شفافسازی تاکید کرد و گفت: شفافیت به اعتماد کمک میکند و ما این مساله را بهصورت جدی در این وزارتخانه دنبال کردیم. به همین دلیل در دبیرخانه این وزارتخانه اقداماتی برای دسترسی آزاد به اطلاعات صورت گرفته است، چراکه شفافسازی در حوزه اقتصادی یکی از عناصری است که در این حوزه به سمت پولشویی نرویم. از اینرو، شفافیت را باید از خودمان شروع کنیم تا بخش خصوصی نیز آن را انجام دهد. من باید بهعنوان بخش دولتی حمایتهای خودم را داشته باشم تا از بتوانم از بخش خصوصی نیز توقع داشته باشم شفاف عمل کند.
همانطور که اطلاع دارید، فرهنگ و هنر یکی از حساسترین مقولههایی است که رگ و پی یک سرزمین را در اختیار دارد و کمترین سهلانگاری در این زمینه پیامدهایی در پی دارد که برای جبرانش هزینههای هنگفتی نیاز است. هرچند همگان به اهمیت این مقوله معترف هستند اما شوربختانه سیاستگذاران و دولتمردان در هنگام تقسیم بودجه سالانه باز هم سهم اندکی به این وزارتخانه اختصاص میدهند، از اینرو، ما امروز در بسیاری از عرصههای هنری با چالشی بیپایان دستبهگریبان هستیم، این در حالی است که میتوان با استفاده از ابزار هنر بسیاری از ارزشها و بایدها را در جامعه معرفی و نهادینه کرد.
سیدعباس صالحی در ادامه گفتههایش در این برنامه گفت: ما دغدغه یوزپلنگ ایرانی داریم که باید هم داشته باشیم اما دغدغه این که موسیقی اقوام که بخشی از فرهنگ ما در فنا است، نداریم؛ در حالی که این ریشههای عمیقی که از دست میدهیم، دیگر در عمق کشت نمیشود و سطحی است.
وی با بیان اینکه در حیطه حمایتها و مجوزها وارد فضای شفاف شدیم تا به اتاق شیشهای نزدیکتر شویم، افزود: هر چه حاکمیت در اتاق شیشهای زندگی کند، امنتر است. مردم در دیوارههای شیشهای از حاکمیت دفاع میکنند. ما در توزیع جغرافیایی بهویژه فرهنگ دچار بیعدالتی هستیم و برای نزدیک شدن به عدالت رویکردهایی انجام دادهایم. بدیهی است در دنیا، ایران را با فرهنگ و هنر میشناسند. تاریخ کشور ما با فرهنگ و هنر معنا پیدا میکند. میتوان به ظرفیتهای فرهنگ و هنر بهعنوان یکی از گزینههای اقتصادی فکر کرد. دیپلماسی فرهنگی و هنری از نکات قابل توجهی است که به آن امید بستهایم. میتوان خروج از انزوا را با فرهنگ و هنر جواب داد و به وسیله آن در بسته را بشکنیم و دیوارها را بشکافیم. به همین منظور اقداماتی در این زمینه صورت گرفته یا در حال انجام است.
صالحی درباره کمبود کاغذ و گرانی آن نیز بیان کرد: شاید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دهه ۷۰ متولی کاغذ بود و کاغذ وارداتی را عرضه میکرد اما این وزارتخانه از دهه ۸۰ و بعد از هدفمندی یارانهها در سیاستگذاری این بخش نقشی نداشت. حدود ۴۰۰ هزار تن کاغذ مصرف داریم که بخشی از آن در آموزش و پرورش، بخشی بهصورت آزاد و بخش دیگری را در نشر و مطبوعات مورد نیاز است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اینکه در پایان سال گذشته ما از کاغذ بهعنوان یکی از کالاهای اساسی دفاع کردیم و در مقطعی که قیمت دلار ۳۲۰۰ و امروز که ارز دولتی ۴۲۰۰ تومان است، بهعنوان کالای اساسی قرار گرفت، تصریح کرد: مسیری که در حوزه کاغذ از سوی متولیان حرکت میکند، ثبت سفارش از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت و ثبت ارز در بانک مرکزی است. به همین منظور ستاد و کارگروهی شکل گرفت. وقتی قیمت کاغذ دو برابر و نیم و در مطبوعات سه برابر میشود، روی قیمت تمام شده محصولات اثر میگذارد. نشریات و مطبوعات با تغییر قیمت دچار التهاب میشوند و باید به آنها حق داد اما همه بحثها به این داستان برنمیگردد.
صالحی همچنین درباره سرانه مطالعه توضیح داد: گاهی دربار سرانه مطالعه به شکل اغراقآمیز صحبت میشود. بهطور متوسط بحث ۱۳ دقیقه مطالعه در روز را برای کتاب داریم که شامل روزنامه و مجله نمیشود و اگر بخواهیم با آمار خواندن مطالب در فضای مجازی مقایسه کنیم این رقم بالاتر مرود. با وجود این، آنچه مورد نظر است نشان دهند فاصله با برخی از کشورها است که این موضوع میتواند علتشناسی خودش را داشته باشد و میتوان درباره علتهای آن مفصل صحبت کرد. یکی از این عاملها این است که ما خیلی سریع از فرهنگ شفاهی وارد فرهنگ تصویری شدیم. دوره فرهنگ مکتوب و خواندن در کشور ما طولانی نبود و کمتر نهادینه شد. از نظر ساختاری نیز فضایی داریم که باید برنامههای بیشتری پیش ببریم. سال گذشته ۹۹ هزار عنوان کتاب چاپ اول داشتیم که این تولید تناسبی با حوزه شبکههای توزیعی و مطالعه ما ندارد. در این زمینه اقدامات متعددی صورت گرفته است. بحث باشگاههای کتابخوانی را برای کودک و نوجوان داشتیم و در حال حاضر حدود هشت هزار باشگاه با دهها هزار عضو داریم. مشابه این کار را در مهدکودکها شروع کردیم تا روزهای دوشنبه کتابخوانی صورت بگیرد.
وی با بیان اینکه تقریبا ۷۶ درصد کتابخوانها در بخش کودک و نوجوان است، افزود: اینکه کتابخوانی را از دوران کودکی جدی کنیم، به کم کردن فاصله تاریخی کمک میکند. بحث مروج کتابخوانی را داریم که به یک شبکه هنری تبدیل شدند. پویش و کمپین کتابخوانی موجب شده تا ۱۳۰۰ روستا در این حوزه به شکل مدنی پایتخت کتاب در ۱۵۰ شهر کنار هم قرار گرفته و کار کنند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره یارانه مطبوعات نیز توضیح داد: اقدام خوبی که از دولت قبل شروع شده و در این دولت ادامه دارد، شفافیت در بخش یارانه مطبوعاتی است. در سامانه یارانه مطبوعاتی، یارانههای توزیع شده، مشخص است. میتوان ۵۰ میلیارد تومانی را که در سال گذشته به چه مطبوعاتی داده شده با مراجعه به سایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دید. همچنین ۲۰ میلیارد یارانهای که ۱۰ میلیارد آن پرداخت شده و بقیه آن در حال پرداخت است، مشخص است.
صالحی درباره شفافیت مالی در وزارتخانه نیز بیان کرد: در سال ۹۷ کلیت حمایتهای مالی از ناحیه توسعه منابع به افراد و موسسات انجام و پرداخت شده است که در سایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قابل رویت است. معاونت های مختلف موظف شدهاند بعد از ۴۵ روز از جشنوارهها، هزینهکردهای آن را اعلام کنند. مجوزها یکی از حوزههایی هستند که مردم باید مطلع باشند این مجوزها به چه کسانی داده شده است. به همین دلیل اعلام کردیم که این موضوع در چند ماه آینده انجام شود. همچنین در بخش نامهها اعلام کردیم که قراردادهای مالی عرضه شوند. اطلاعات مربوط به مدیران، معاونان و مدارک تحصیلی و سوابق آنها در وزارت فرهنگ و ارشاد روی خروجی وبسایت این وزارتخانه قرار گرفته است. ممکن است خطاهایی هم در این زمینه داشته باشیم اما این حس را که مردم شفاف ببینند، بهوجود میآورد.
وی در پاسخ به پولهای آلودهای که گفته میشود وارد فضای فرهنگی شدهاند، نیز توضیح داد: فرهنگ و هنر حوزهای است که باید بخش خصوصی حتما وارد آن شود و اگر بخواهیم این فضا را با نگاه دولتی هدایت کنیم، ناکارامد خواهیم ماند. باید اصل ۴۴ را در فرهنگ جدی بگیریم. نگاه ما این است که مردم بخشی از عملیات حوزه فرهنگ باشند و بدون آنها این حرکت جلو نخواهد رفت. سال گذشته در حوزه سینما ۱۰۰ سالن ساخته شد. امسال نیز حدود ۱۹ سینما ساخته و حدود ۱۰ سینما نیز بازسازی شده است. این ارتقا فضای سینمایی به برکت بخش خصوصی است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه با اشاره به اینکه در سال ۱۳۹۶ حدود ۱۰۰ هزار اجرای تئاتر و بیش از پنج میلیون تماشاگر در این حوزه داشتیم که بخشی از آن به تماشاخانههای خصوصی برمیگردد، تصریح کرد: در سال ۱۳۹۲ کل فروش سینما ۳۰ میلیارد تومان و سال گذشته ۱۸۴ میلیارد تومان بوده است. امسال در چهار ماهه اول سال این رقم ۱۰۶ میلیارد تومان بوده که نسبت به سال گذشته که ۷۵ میلیارد تومان بوده است، بیش از ۴۰ درصد افزایش داشته است. اگر زیرساختها پدید آمده است، عملا رونق خوبی در سینما نیز داشتهایم.
صالحی با بیان اینکه اگر بخش فرهنگ و هنر رسانه گرفتار انحصار از ناحیه سرمایهگذاران خاص شود، بخش خصوصی را تلف میکند و اگر میخواهیم اقتصاد سالم داشته باشیم باید مراقب باشیم انحصار پدید نیاید، گفت: سرمایهگذار مالی در بخش فرهنگ و هنر رغبت مالی ندارد به همین دلیل باید مواظبت کنیم بخش خصوصی را پر رقابت کنیم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه وزارت فرهنگ و ارشاد نقدهای موجود را میپذیرد، بیان کرد: ما با آنچه باید باشیم، فاصله قابل توجهی داریم. «قسمت پر لیوان را دیدن» میتواند کمک کند مسیری را که طی میکنیم، با امیدواری بیشتری حرکت کنیم. در طی ۴۰ سال در حیطههای مختلف هنر اتفاقات خوبی افتاده است. به تعبیر مقام معظم رهبری رویشهایی داشتیم که اندک نبودند. نیمه خالی در حوزه کیفیت بیشتر است اما آنچه در این ۴۰ سال داشتهایم کم نیست. بعد از انقلاب اسلامی آنچه از فضای سینما داشتیم چه بود؟ فیلمهایی که ریشه در تاریخ و هویت ما داشتند، محدود بودند اما حالا از ۹۰ فیلمی که تولید میشود، ۲۰ فیلم قابل دفاع هستند. البته امسال برای نخستینبار تصمیم گرفتم فیلمهای جشنواره فیلم فجر را نبینم تا گفته نشود نگاه من در داوری فیلمها تاثیر داشته است و فقط فیلم «تنگه ابوغریب» را دیدم. اینکه جنگ بهصورت حسی و از طریق پرده سینما به نسل چهارم که آن را از نزدیک ندیده بودند، منتقل شود قابل تامل است.
صالحی در بخش دیگری از صحبتهایش به سواد هنری اشاره کرد و گفت: اینکه جامعه سواد بهداشتی داشته باشد مهم است اما در حوزه فرهنگ نیز سواد هنری لازم است تا جامعه درگیر این شوند که فیلم خوب چیست؟ صدا و سیما، مطبوعات و جامعه رسانهای باید سواد فرهنگی و هنری را افزایش دهند. باید ادبیات اقتباسی را در حوزه هنر فعال کنیم. فولکلور و قصههای ایرانی قابل توجه هستند. موسیقی کلاسیک و موسیقی اقوام ایران پر هویت هستند. من در سفر به زنجان با مسلم عسگری دیدار کردم که بیش از ۱۰۰ نوار ثبت و ضبط کرده بود. بسیاری از این فرهنگها در فنا هستند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پاسخ به اینکه برای این وضعیت باید چه کرد، توضیح داد: هنرمند باید با جامعه خودش ارتباط عمیقتری برقرار کند. کمک کنیم هنرمندان فضاهای ایرانی را بیشتر لمس کنند. در حوزه موسیقی ارتباط هنرمندان با فضای داخلی ایران بیشتر شود. وی درباره بهبود فضای کسب و کار هخم گفت: بهبود کسب و کار فرهنگی در حوزه اقتصادی فرهنگ نیازمند پیگیری است. در این بخش مشاغل فرهنگی و هنری را تعریف کردیم. سند اجرائی فرصتهای شغلی فرهنگ و هنر را تعیین و به سازمان برنامه و بودجه دادهایم. در تکالیف برنامه ششم توسعه بحث لایحه نظام جامعه صنفی فرهنگ و هنر و بیمه بیکاری مطرح شده است. سعی کردیم مجوزها کاهش پیدا کند. ۲۷ مجوز در ترکیب برنامهای لغو و فرایندها را کوتاه کردیم. لایحه مالکیت معنوی که در دولت قبل آماده شده بود با رابطه خوبی که با کمیسیون فرهنگی داریم و رفت و آمدهایی که داشتیم، دنبال کردیم و امیدواریم تا پایان امسال در صحن مجلس مطرح و به نتیجه برسد.
صالحی با بیان اینکه فضایی که در فرهنگ و هنر کشور است، از نظر تعداد افراد قابل توجه است، افزود: یک و نیم میلیون دانشآموخته رشته هنر بعد از انقلاب داشتیم. ۳۴۰ هزار دانشجوی رشته هنر در دانشگاههای مختلف داریم. دایره وسیعی از خانواده فرهنگ و هنر در کشور داریم؛ در حالی که بودجه امور فرهنگی، تربیتی و گردشگری دو نیم درصد کل بودجه کشور است و بودجه وزارت ارشاد نیز حدود نیم درصد از بودجه کل کشور است که این رقم پایینی برای چنین خانواده محترمی محسوب میشود.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به سوالی درباره وضعیت پوشش مردان و زنان در ایران پاسخ داد: زندگی جدید و مدرن با خودش هژمونی دارد و اثر خودش را میگذارد و این موضوع مختص یک کشور نیست. ما باید در کشورمان بحث زیاد شدن طراحان لباس را دنبال کنیم تا رقابت با کیفیتی در این حوزه اتفاق بیفتد. این امر در حال جلو رفتن است. طراحان ایرانی قابل توجه هستند و نیاز است انجمن طراحان نیز مثل انجمنهای مشابه تئاتر، موسیقی و هنرهای تجسمی فعال شود. این حوزه باید بتواند برای ذائقههای متفاوت با قیمتهای مناسب برای تودههای مختلف مردم لباس طراحی کند. باید از جریان موسسات و انجمن طراحان مد و لباس حمایتهای تسهیلاتی مناسبی شود تا کالاهایشان را با قیمت مناسبتری عرضه کنند. ما داریم لباسهایی با سبکهای سنتی طراحی میکنیم اما گروهی هم هستند که سلیقه مدرن دارند.
صالحی در پایان درباره شعار «ایران، تهران نیست» نیز گفت: در یک سال اخیر به هفت استان سفر کردم که توافقنامههایی با استاندارها امضا کردیم تا چه کارهایی داشته باشند. در هفت استان ۴۲۲ میلیارد تومان برای نقشه فرهنگی سه ساله تنظیم کردیم که با توجه به بودجه محدودی که داریم، رویکردهایمان ادامه دارد.