بامداد24/سیدعلی موسوی: ایالات متحده همیشه متحد دولت ترکیه بوده است اما در عین حال اتحادی نانوشته با کردهای منطقه نیز برقرار کرده است؛ مساله‌ای که تصمیم‌گیری و جبهه‌بندی را برای ایالات متحده سخت‌تر از همیشه کرده است.

حالا با شدت‌گیری تنش‌ها میان ارتش ترکیه و گروه‌های شبه‌نظامی کردستان معروف به پ‌ک‌ک کاخ سفید نیز درمانده از اتخاذ تصمیمی نهایی و جدی است.

مساله از چند هفته پیش آغاز شد، در جایی که  نیروهای چریک کرد در کمینی با کشتن دو سرباز ترک در جنوب شرقی ترکیه، به آتش‌بس دو ساله‌ای که میان نیروهای ترکیه و شبه نظامیان کرد برقرار بود، پایان دادند. این حمله به بمباران هوایی پایگاه‌های حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) در کوه‌های قندیل در شمال عراق از سوی جنگنده‌های ترکیه منجر شد.

از نشانه‌های از سرگیری عملیات مسلحانه پ‌ک‌ک علیه دولت براساس آمار ارائه شده از سوی ارتش ترکیه می‌توان به آسیب شدید یک ماشین نظامی ترکیه در جاده‌ای نزدیک به شهر دیاربکر، بزرگ‌ترین شهر کردنشین ترکیه، ناشی از انفجار یک بمب اشاره‌ کرد که چهار سرباز در این حمله مجروح شدند. این حمله در پاسخ به حملات سنگین هوایی جنگنده‌های ترکیه علیه مواضع پ‌ک‌ک در کوه‌های قندیل در شمال عراق و در عین حال حمله جدید ترکیه به مواضع گروه‌های تروریستی، در روز انجام گرفت. کردها، امریکا را متهم کردند که اقدام جدید دولت آنکارا را علیه اقلیت‌ کردنشین این کشور نادیده گرفتند تا اجازه استفاده جنگنده‌های امریکایی از پایگاه‌ نظامی اینجرلیک را برای اولین‌بار علیه افراط‌گراها به دست آورند. 

امریکایی‌ها انکار می‌کنند که ارتباطی میان اجازه به حملات ترکیه علیه پ‌ک‌ک در مقابل استفاده امریکایی‌ها از پایگاه‌های هوایی ترکیه یا اقدام این کشور علیه نیروهای داعش که در گذشته می‌توانستند به‌راحتی از مرز 550 مایلی ترکیه وارد سوریه شوند، وجود دارد. اما صرف نظر از آرزوهای امریکا در این باره، نشانه‌های اولیه‌ای وجود دارد که دولت ترکیه بیشتر تمایل دارد که اقداماتی علیه کردها در ترکیه، سوریه و عراق انجام دهد تا این‌که حملاتی علیه نیروهای داعش انجام دهد. در همین راستا آنکارا در گذشته پ.ک.ک و داعش را دو «گروه تروریستی» معرفی داده بود.در همین حال، پلیس ترکیه اقدامات سرکوبگرانه خود را با استفاده از ماشین‌های آب‌پاش روی همه از فعالان سیاسی گرفته تا جماعت علوی شیعه افزایش داده است.

در طول آخر هفته، هزار نفر در تظاهرات صلح در آنکارا بازداشت شدند و مچ دستان آنها را با دستبندهای پلاستیکی که گفته می‌شود بسیار فشرده و درد‌آور است، بستند. یکی از دلایل می‌تواند این موضوع باشد که امریکا ممکن است ترکیه را با درگیر کردن در دو جنگ عراق و سوریه به بی‌ثباتی بکشاند، در حالی که خودش چندان به شکست نیروهای داعش در هیچ‌یک از این کشورها نزدیک نشده است. اگر این‌گونه باشد، امریکا بزرگ‌ترین اشتباه خود را در منطقه خاورمیانه از زمان اشغال عراق در سال 2003 انجام می‌دهد که در عراق نیز بر این باور بود که صدام را می‌تواند از حکومت ساقط کرده و به جای آن یک دولت حامی امریکا تاسیس کند.

 شامگاه وزارت خارجه ترکیه اعلام کرد، برگزاری یک نشست اضطراری ناتو را که خودش عضوش است درخواست کرده است. ترکیه در این جلسه متحدان خود را از روند و اقدامات اتخاذ شده در طول هفته گذشته مطلع می‌کند، اتفاقات رخ داده‌ای که پس از عملیات انتحاری نیروهای منتسب به داعش در مرز ترکیه و سوریه که منجر به کشته شدن 32 نفر در شهر مرزی ترکیه شد، روی دادند.

 این اقدام در راستای در جریان گذاشتن متحدان درباره تهدیدات انجام شده علیه ترکیه انجام گرفته است که طبق بند 4 معاهده ناتو به کشورهای عضو اجازه می‌دهد، هر کشوری که امنیتش مورد تهدید قرار گرفته است، با دیگر 27 عضو ناتو در این باره مشورت کند. ترکیه روز به روز بی‌ثبات‌تر و پرخشونت‌تر می‌شود، به‌خصوص در طول دو سال گذشته که رجب طیب اردوغان تلاش می‌کند که بیش از پیش به قدرتش بچسبد، حتی زمانی که حزب عدالت و توسعه در ماه گذشته نتوانست اکثریت را در مجلس به دست آورد.

 همچنین یک برداشت درباره اقدامات اخیر دولت ترکیه علیه داعش، پ‌ک‌ک و هر گروه مخالف دیگر، این است که اردوغان در نظر دارد در صورت تشکیل نشدن دولت ائتلافی با دیگر احزاب، بتواند در انتخابات زودهنگام پیروز شود و بدین شکل بتواند آرای اکثریت ملی گرایان، ضد کردها و ضد تروریسم را به‌دست آورد و پیروز مطلق انتخابات شود. در حالی که امریکا در سوریه در اتحاد با کردهای سوری به سر می‌برد اما این کشور پ‌ک‌ک را به‌عنوان گروه تروریستی معرفی می‌کند.

 بن رودز، سخنگوی کاخ سفید در این باره گفت که امریکا پ‌ک‌ک را به‌عنوان یک سازمان تروریستی می‌شناسد، بنابراین ترکیه این حق را دارد که در برابر اهداف تروریستی اقدام کند. وی اظهار نظری درباره حمایت امریکا از ترکیه در جمع‌آوری اطلاعات درباره پایگاه‌های پ.ک.ک در عراق از سال 2007 نکرد. این شکلی از سیاست واقع‌گرایانه ماکیاولی است که اعضای گروه وای‌پی‌جی (گروه سوری وابسته به پ‌ک‌ک) به‌دلیل تجربیات نظامی در مبارزات علیه ترک‌ها توانسته‌اند موفقیت‌های بیشتری نسبت به گروه‌های دیگر در برابر داعش داشته باشند.

حالا در حقیقت داعش از وضعیت به وجود آمده سود می‌برد، زیرا برخی از اعضای پ‌وای‌‌دی (حزب اتحاد دموکراتیک کردهای سوریه) در سوریه اکنون برای مبارزه با ارتش ترکیه بازگشته‌اند. در همین راستا، عمر شیخ موسی، از رهبران کارکشته سوری کردی در خارج از کشور معتقد است که درباره مبارزه علیه داعش، دخالت ترکیه بسیار مهم‌تر از حضور کردها در کنار امریکایی‌هاست.اما هنوز مشخص نیست که ترکیه تا چه زمانی خود را متعهد به جنگ علیه داعش بداند.

ترکیه اعلام می‌کند که می‌خواهد یک منطقه‌ای خالی از نیروهای داعش در غرب کوبانی ایجاد کند اما این بیانات در حالی مطرح می‌شود که بولنت آرینچ، معاون نخست وزیر ترکیه اعلام می‌کند که کشورش به فکر فرستادن نیروهای زمینی به میدان نیست.ترکیه در حال حاضر نیروهای وابسته به داعش را دستگیر می‌کند، بسیاری از کسانی که همانطور که مخالفان می‌گویند در گذشته بدون هیچ مشکلی از طرف نیروهای امنیتی ترکیه، زندگی می‌کردند. بدون شک پس از تغییر موضع گیری ترکیه علیه داعش، امریکا می‌تواند حملات هوایی خود را علیه داعش تقویت کند و جنگنده‌های بیشتری را در آسمان نگه دارد، زیرا پایگاه اینجرلیک تنها 60 مایل تا مرزهای سوریه فاصله دارد. 

همچنین یکی از دلایل تغییر موضع ترکیه می‌تواند شکل گیری اتحاد جدید ترکیه-امریکا باشد. به نظر می‌رسد ترکیه چندان خشنود نبود که کردهای سوری به متحد نزدیک امریکا تبدیل شوند، همچنین ترک‌ها نگرانند که توافق هسته‌ای با ایران، این خطر را ایجاد کند که تهران به کشوری بسیار مهم‌تر از آنکارا در محاسبات امریکا تبدیل شود. به نظر می‌رسد که امریکا اقدامات ترکیه علیه پ‌ک‌ک را تحمل می‌کند، این در حالی است که پ‌ک‌ک ممکن است در این شرایط به فکر جلب حمایت ایران یا دولت سوریه بیفتد، همان‌طور که در گذشته روابط خوبی با دمشق داشت.