الهام بهروزی

نمایشگاه‌های کتاب یکی از رویدادهای مهم فرهنگی بود که با شیوع کرونا به تعطیلی کشیده شد که این امر تاثیر بسیار سوئی بر فعالیت و درآمدزایی ناشران و فعالان حوزه کتاب، بلاتکلیفی شاعران و نویسندگان و مولفان و همچنین سرخوردگی دوستداران کتاب گذاشت؛ چون از یک سو، این نمایشگاه‌ها محلی برای عرضه تازه‌های کتاب بودند و از سوی دیگر، محفلی برای گردهمایی ناشران، نویسندگان و مخاطبان کتاب بود که پیرامون این میراث گرانبها و ارزشمند بشری به گپ و گفت بپردازند.

از این‌رو، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با تعریف طرح برگزاری نمایشگاه‌های مجازی کتاب، درصدد برآمد تا خلأ به‌وجود آمده را برطرف سازد و نمایشگاه‌های کتاب به چرخه فعالیت‌های فرهنگی کشور بازگردد که در این زمینه استان کرمان برای برگزاری نخستین نمایشگاه مجازی کتاب در کشور پیش‌قدم شد که این نمایشگاه از ۲۹ آذرماه تا ۳ دی‌ما سال جاری در این استان به‌صورت مجازی برپا خواهد شد. البته این رویداد با استقبال استان‌های دیگر کشور هم روبه‌رو شده است که در این میان استان بوشهر هم درخواست برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب را به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارسال و آمادگی خود را در این خصوص اعلام کرده است.

اما بدون‌شک فرایند اجرایی این نمایشگاه‌ها با چالش‌ها و محدودیت‌هایی همراه خواهد بود که خانه کتاب و ادبیات ایران به‌عنوان متولی برگزاری این رویداد، ساز و کارهای لازم را در قالب پرسش و پاسخ منتشر کرده است تا شرایط حضور، ثبت‌نام، خرید، ارسال و بن خرید در نمایشگاه‌های مجازی کتاب برای فعالان حوزه کتاب و مخاطبان آن تشریح شود. این پرسش و پاسخ‌ها به این شرح است.

چگونه در نمایشگاه‌های مجازی ‌کتاب بخریم؟

همزمان با آغاز نمایشگاه‌های مجازی کتاب، خریداران می‌توانند با مراجعه به نشانی اینترنتی www.ketab.ir و کلیک روی سامانه فروش، کتاب‌های مورد نظر خود را بر اساس تفکیک‌های موضوعی، ناشر و... جست‌و‌جو و پس از انتخاب کتاب آن را به سبد خرید خود اضافه و فرایند پرداخت و خرید را تکمیل کنند. خرید با هر کارت عضو شتاب که رمز دوم اینترنتی داشته باشد، امکان‌پذیر است. البته نمایشگاه مجازی کتاب تهران نشانی اینترنتی مستقلی خواهد داشت که به‌زودی اعلام می‌شود.

پس از تکمیل فرایند خرید چه اقداماتی از سوی خریدار صورت می‌گیرد؟

پس از تکمیل فرایند خرید، ناشر موظف است ظرف ۲۴ ساعت، برای ارسال کتاب‌های خریداری شده از طریق شرکت ملی پست ایران یا سایر روش‌های مطمئن اقدام کند. در صورت ارسال از طریق شرکت ملی پست ایران، پیامک حاوی کد رهگیری به شماره تلفن همراه اعلامی از سوی خریدار ارسال می‌شود. در صورت ارسال از طریق دیگری غیر از شرکت پست، ناشر موظف است اطلاعات تماس متصدی ارسال کتاب‌ها را در سامانه بارگذاری کند تا برای خریدار قابل مشاهده و پیگیری باشد. احراز اعتبار و حصول اطمینان از سرویس ارسالی بر عهده ناشر است.

آیا هزینه ارسال کتاب‌ها برعهده خریدار است؟

خریداران کتاب از نمایشگاه‌های مجازی، هزینه‌ای بابت ارسال پرداخت نخواهند کرد.

آیا بن خرید کتاب به همه کتاب‌ها اختصاص خواهد داشت؟

بله؛ کلیه کتاب‌های موجود در نمایشگاه مجازی مشمول خرید از طریق بن می‌شوند.

آیا امکان استفاده از بن کتاب (یارانه دانشجویی، اهل قلم و...) در نمایشگاه مجازی کتاب وجود خواهد داشت؟

در نمایشگاه مجازی کتاب، بسته به شرایط آن نمایشگاه (استانی، ملی و...) امکان استفاده از بن خرید وجود دارد و برخلاف نمایشگاه کتاب فیزیکی که تخصیص بن کتاب از طریق کارت‌ بانکی صورت می‌گرفت، در نمایشگاه مجازی کتاب، مشمولین دریافت یارانه، بن خرید کتاب خود را به‌صورت اعتباری بر روی کد ملی دریافت خواهند کرد.

شیوه تخصیص بن کتاب به‌صورت اعتباری به چه صورت است؟

خریداران قبل از شروع نمایشگاه مجازی کتاب می‌توانند به سامانه بن به نشانی www.ketab.ir مراجعه و برای ثبت‌نام و تکمیل اطلاعات لازم اقدام کنند. پس از طی مراحل ثبت‌نام، اعتبار خرید کتاب به کد ملی فرد تعلق می‌گیرد. بن اعتباری خرید کتاب در هر نمایشگاه صرفا در همان نمایشگاه قابل استفاده خواهد بود.

چه کسانی مشمول دریافت یارانه نمایشگاه مجازی کتاب خواهند بود؟

در نمایشگاه مجازی استانی همه خریداران تا سقف اعتبار در نظر گرفته شده می‌توانند از یارانه خرید ۳۰ درصدی تا سقف ۲۰۰ هزار تومان استفاده کنند. به عبارتی، افرادی که موفق به ثبت‌نام و دریافت یارانه شده‌اند می‌توانند با پرداخت ۱۴۰ هزار تومان، ۶۰ هزار تومان یارانه خرید دریافت کنند و تا سقف ۲۰۰ هزار تومان خرید کنند. در نمایشگاه مجازی کتاب تهران نیز مشمولان دریافت بن خرید کتاب اعم از دانشجویان، طلاب، اساتید حوزه و دانشگاه و اهل قلم همچون نمایشگاه فیزیکی مشمول دریافت بن خرید کتاب خواهند شد.

آیا به غیر از یارانه، تخفیف دیگری در نمایشگاه‌های مجازی کتاب استانی در نظر گرفته شده است؟

در نمایشگاه‌های مجازی کتاب استانی ناشران موظف به ارائه حداقل ۱۰درصد تخفیف خواهند بود که ضوابط آن اعلام خواهد شد.

کتاب‌ها به چه شیوه‌ای از سوی ناشران به خریداران ارسال می‌شوند؟

ناشران می‌توانند با مراجعه به پنل (غرفه مجازی) خود لیست کتاب‌های خریداری شده و فهرست خریداران را مشاهده کنند. بنابراین موظف هستند ظرف مدت ۲۴ ساعت نسبت به ارسال کتاب‌ها به نشانی خریداران از طریق شرکت ملی پست ایران یا سایر سامانه‌های معتبر اقدام کنند و اسناد و مدارک شامل کدرهگیری و شماره تماس متصدی ارسال کتاب را در سامانه بارگذاری کنند.

آیا خرید از طریق همه بانک‌های دارای کارت شتاب امکان‌پذیر است؟

با داشتن رمز دوم اینترنتی، امکان خرید از طریق همه کارت‌های شتابی امکان‌پذیر است.

آیا لازم است مالکیت شماره تلفن اعلامی از طریق خریدار به نام شخص خریدار باشد؟

در صورت استفاده از یارانه (بن نمایشگاه) ضروری است شماره تلفن اعلامی در مالکیت کدملی فرد مشمول دریافت یارانه باشد. در صورت خرید آزاد، مالکیت شماره تلفن اعلامی به نام خریدار ضروری نیست.

در صورت ارسال مرسوله از سوی شرکت ملی پست ایران و نبود خریدار برای تحویل بسته‌های پستی چه اقدامی باید انجام شود؟

این امر تابع قوانین شرکت ملی پست ایران خواهد بود.

آیا کتاب فقط به نشانی خریدار ارسال می‌شود؟

کتاب‌ها صرفا بر اساس نشانی ثبت شده از سوی خریدار در سایت ارسال خواهند شد.

آیا امکان انصراف از خرید وجود دارد؟

در صورتی که فرایند خرید و پرداخت هزینه کتاب صورت گرفته باشد و ناشر کتاب‌ها را برای خریدار ارسال کرده باشد و مدرک ارسال از طریق سامانه دیگر بارگذاری شده باشد، امکان انصراف وجود ندارد.

چگونه مراحل خرید کتاب خود را پیگیری کنیم؟

پیگیری فرایند خرید کتاب به سه طریق امکان پذیر خواهد بود که عبارتند از: الف) از طریق مرکز پاسخگویی نمایشگاه مجازی کتاب به شماره تلفن ۹۱۰۰۹۸۹۸-۰۲۱، ب) ارسال تیکت در صورت ایجاد حساب کاربری در سایت و ج) ارسال ایمیل به ostani@tibf.ir برای نمایشگاه استانی جنوب کرمان. برای نمایشگاه مجازی کتاب تهران نشانی مستقل اعلام خواهد شد.

کتاب‌ها در چه بازه زمانی به دست خریدار می‌رسند؟

ناشر موظف است کتاب‌ها را ظرف مدت ۲۴ ساعت از طریق شرکت ملی پست یا سایر سرویس‌های مطمئن تحویل دهد و بسته به عملکرد شرکت ملی پست و سایر سرویس‌ها پیش‌بینی می‌شود به صورت میانگین حداقل یک روز و حداکثر یک هفته نسبت به تحویل کتاب‌ها اقدام شود. احراز اعتبار و حصول اطمینان از سرویس ارسالی بر عهده ناشر است.

در صورت تاخیر در دریافت کتاب‌ها از سوی خریدار چه اقدامی باید صورت بگیرد؟

در وهله اول، خریدار با پیگیری کدرهگیری پستی یا تماس با متصدی ارسال (شماره‌ای که در سایت ثبت شده است) وضعیت مرسوله را پیگیری کند. در صورت عدم دریافت پاسخ مناسب از یکی از این سه طریق اقدام کند: الف) مرکز پاسخگویی نمایشگاه مجازی کتاب به شماره تلفن ۹۱۰۰۹۸۹۸-۰۲۱، ب) ارسال تیکت در صورت ایجاد حساب کاربری در سایت و ج) ارسال ایمیل به ostani@tibf.ir برای نمایشگاه مجازی کتاب جنوب کرمان.

راه‌های ارتباط و پشتیبانی نمایشگاه مجازی کتاب چیست؟

راه‌های ارتباط و پشتیبانی نمایشگاه مجازی کتاب عبارتند از : الف) مرکز پاسخگویی نمایشگاه مجازی کتاب به شماره تلفن ۹۱۰۰۹۸۹۸-۰۲۱، ب) ارسال تیکت در صورت ایجاد حساب کاربری در سایت و ج) ارسال ایمیل به ostani@tibf.ir برای نمایشگاه مجازی کتاب جنوب کرمان.

آیا برای خرید کتاب در طول روز سقف وجود دارد؟

خیر؛ اما سقف تراکنش بانکی تابع قوانین بانک مرکزی خواهد بود.

آیا امکان خریدهای متعدد از ناشران متعدد در طول برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب وجود خواهد داشت؟

بله، امکان خرید در طول ایام نمایشگاه وجود دارد اما با هدف تجمیع مرسوله‌های پستی و عدم تکرر مراجعه شرکت ملی پست برای تحویل کتاب‌ها به در منزل، پیشنهاد می‌شود خریدهای هر ناشر در یک سبد خرید به صورت تجمیعی انجام شود.

در صورت صحیح بودن یا صحیح نبودن کدپستی خریدار چه اقدامی انجام شود؟

این مساله تابع قوانین شرکت ملی پست خواهد بود.

آیا برای خرید از نمایشگاه‌های استانی باید صرفا بومی یا ساکن آن استان بود؟

خیر؛ اما نشانی اعلامی برای ارسال کتاب‌ها باید در محدوده جغرافیایی همان استان باشد.

آیا امکان تجمیع خریدها وجود دارد؟

خیر؛ هر ناشر به صورت مستقل نسبت به ارسال کتاب به مشتریان اقدام خواهد کرد.

خریداران چگونه می‌توانند کتاب‌های مورد نظر خود را در سامانه نمایشگاه مجازی کتاب پیدا کنند؟

کتاب‌های موجود در سامانه نمایشگاه‌های مجازی کتاب به لحاظ موضوعی، ناشر و... دسته‌بندی شده‌اند و در عین حال امکان جست‌و‌جوی پیشرفته از یک ناشر یا یک عنوان خاص نیز وجود دارد.

سوالاتی که ناشران در نمایشگاه مجازی کتاب با آن برخورد خواهند کرد نیز در ادامه می‌یابد.

تاریخ اعتبار پروانه نشر برای حضور در نمایشگاه مجازی کتاب تا چه تاریخی خواهد بود؟

با توجه به مسائل حقوقی، اداری و مالی نمایشگاهی، ناشران موظف به داشتن پروانه نشر معتبر تا یک ماه پس از پایان نمایشگاه مجازی کتاب خواهند بود و آن دسته از ناشرانی که تاریخ اعتبار پروانه نشر آنها رو به پایان است ضروری است در سریع‌ترین زمان نسبت به تمدید اعتبار اقدام کنند.

آیا امکان تغییر قیمت در سامانه موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران برای ناشران وجود دارد؟

در هر نمایشگاه، امکان تغییر قیمت فقط یک بار در سامانه فروش نمایشگاه امکان‌پذیر خواهد بود.

نحوه تحویل کتاب از سوی ناشر و ارسال کتاب از سوی شرکت ملی پست به چه صورت خواهد بود؟

ناشران موظف هستند ظرف ۲۴ ساعت پس از اتمام فرایند خرید که در پنل یا غرفه مجازی قابل مشاهده است نسبت به ارسال کتاب‌ها اقدام کنند. ارسال کتاب از طریق ناشر به این دو طریق خواهد بود: الف) از طریق شرکت ملی پست ایران و دریافت کدرهگیری (نحوه ارسال کتاب از طریق شرکت ملی پست به زودی اطلاع‌‌رسانی خواهد شد) و ب) ارسال کتاب از طریق سامانه‌های پستی معتبر و پاسخگو (درج شماره تلفن متصدی ارسال برای خریدار و مسوول برگزاری نمایشگاه الزامی است.)

آخرین مهلت به‌روزرسانی کتاب از سوی ناشران تا چه تاریخی است؟

ناشران تا زمان ثبت‌نام در نمایشگاه مجازی کتاب فرصت دارند کتاب‌های خود را در سامانه به‌روزرسانی کنند و امکان تغییر در لیست کتاب‌ها پس از نهایی شدن ثبت‌نام وجود ندارد.

نحوه محاسبه هزینه ارسال از طریق شرکت ملی پست چگونه خواهد بود؟

در نمایشگاه مجازی استانی جنوب کرمان بر اساس نرخ‌نامه پست کتاب (موضوع تفاهمنامه موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران با شرکت ملی پست) است که حدود ۲۵درصد پایین‌تر از نرخ‌نامه رسمی پست است که جزئیات آن در سایت posteketab.com قابل مشاهده است.

شرط استفاده از نرخ‌نامه پست کتاب چیست؟

ناشران با عضویت در سامانه پست کتاب می‌توانند از امکانات نرخ‌نامه پست کتاب بهره‌مند شوید.

چگونه در سامانه پست کتاب عضو شویم؟

آن دسته از ناشرانی که تاکنون عضو سامانه پست کتاب نشده‌اند، می‌توانند هنگام ثبت‌نام با دنبال کردن مراحل ثبت‌نام سامانه مذکور عضو شود.

یادآوری می‌شود، موارد فوق بخشی از پرسش‌های متداول در خصوص نمایشگاه مجازی کتاب بوده و جزئیات بیشتر طی مراحل آتی از طریق روابط عمومی خانه کتاب و ادبیات ایران و ستاد خبری نمایشگاه‌های مجازی اطلاع‌رسانی خواهد شد.