بامدادجنوب: «برجام» به نقطه سرنوشتساز خود رسید. یک هفته پس از آنکه مخالفان مذاکرات هستهای از هر چه دمدستشان بود تا رهبری و دفتر ایشان هزینه کردند، روند رو بهجلوی اجرای آن همانگونه که پیشبینی میشد ادامه یافت. این سیاست در حالی در تهران ادامه یافت که در آمریکا هم تندروهای جمهوریخواه در کنگره این کشور کاری از پیش نبردند. این در حالی است که روز گذشته رئیسجمهور آمریکا دستور لغو تحریمها را صادر کرد.
اوباما در پیامی به دولتش دستور برداشتن قدمهای لازم برای برداشتن لغو سریع و مناسب برای اجرای برجام بر اساس قوانین آمریکا را صادر کرد. رئیسجمهور آمریکا به وزارتخانههای خزانهداری، امور خارجه، تجارت و انرژی دستور داد تا اقداماتی را برای رفع تحریمهای ایران به عنوان بخشی از توافق هستهای که در ماه ژوییه به دست آمده است را بردارند.
از سوی دیگر، روز گذشته بر اساس اطلاعیه اتحادیه اروپا، تحریمهای اعمال شده کشورهای عضو این اتحادیه علیه ایران لغو شد و در همین روز هم سازمان بینالمللی انرژی اتمی در گزارشی اعلام کرد که تهران برای اجرای نهایی برجام اعلام آمادگی کرده است. البته این اتحادیه اعلام کرده که اجرای نهایی لغو تحریمها را به زمان تایید آژانس در مورد تعهد ایران منوط کرده است.
در بیانیه منتشر شده توسط آژانس آمده است: «جمهوری اسلامی ایران در 18 اکتبر 2015 به مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی اطلاع داده است که از روز اجرای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به صورت مشروط پروتکل الحاقی توافق نامه پادمانی را تا زمان تصویب آن توسط مجلس اجرا میکند و ترتیبات فرعی کد اصلاحیه 3.1 توافقنامه پادمانی را نیز به طور کامل اجرا خواهد کرد.»
ایران و گروه 1+5 در تیرماه سال جاری بر سر برنامه جامع اقدام مشترک به توافق رسیدند که بر اساس آن ایران در ازای لغو تحریم های بینالمللی برنامه هستهای خود را محدود خواهد کرد. ایران همچنین طبق این توافق قرار است پروتکل الحاقی را که پیش از این اجرای داوطلبانه آن را متوقف کرده بود اجرا کند. اکنون با پایان 90 روز از زمانی که شورای امنیت سازمان ملل توافق هستهای ایران و گروه 1+5 آن را با تصویب قطعنامهای مورد تائید قرار داد روز عملیاتی شدن این توافق فرا رسیده است.
قرار است روسای جمهور ایران و 1+5 به ویژه ایران و آمریکا در بیانیههای جداگانه به طور رسمی پذیرش و اجرای برنامه جامع اقدام مشترک را اعلام کنند. اجرایی شدن مصوبه اتحادیه اروپا و دستورالعمل رییسجمهور آمریکا به تایید و راستیآزمایی اقدامات هستهای ایران در چارچوب توافق منوط خواهد شد.
همچنین ایران به فاصله چند روز بعد از اقدام اروپا و آمریکا در تصویب و صدور دستورالعملهای لازم برای لغو و توقف اجرای تحریمها علیه ایران، اقدامات هستهای خود را طبق برجام آغاز خواهد کرد. علیاکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی در همین رابطه روز یکشنبه به ایسنا گفت که «زمان شروع اقدامات هستهای ایران را رئیسجمهور اعلام میکند اما فکر میکنیم طی هفته آینده بتوانیم کار را شروع کنیم.»
بر اساس اعلام مقامات فنی کشورمان انجام اقدامات هستهای ایران 45 روز تا دو ماه احتمالا به طول میانجامد و پس از آن آژانس بینالمللی انرژی اتمی به راستی آزمایی اقدامات ایران از جمله کاهش تعداد سانتریفیوژها در نطنز و فردو، تغییرات در راکتور اراک از جمله خارج کردن مخزن راکتور و غیره می پردازد که در صورت تایید انجام تمامی اقدامات توافق آماده اجرا شدن خواهد بود. بهگفته علیاکبر صالحی احتمالا روز اجرای توافق حدودا دو ماه آینده (اواخر آذرماه و اوایل دی ماه) خواهد بود اما این روز هنوز دقیق، مشخص نشده است.
مردم ایران دو سال گذشته در انتظار برای به سرانجام رسیدن توافق هستهای روزها و ماهها را پشت سر گذراندند اما این انتظار حداقل تا پایان سال ادامه دارد. با اجرا شدن توافق هستهای میتوان امیدوار بود از اوایل سال آینده تغییرات قابل توجهی در اقتصاد کشور صورت گیرد. بنابراین مردم نباید انتظار داشته باشند که در ماههای آینده اتفاق ویژهای در فضای اقتصادی کشور رخ دهد.
از سوی دیگر، «سیدعباس عراقچی» معاون حقوقی و بینالملل وزیر امورخارجه ایران امروز با بیان اینکه تحریمها عملا از روز اجرایی شدن برجام برداشته خواهد شد، گفت: اتحادیه اروپا تمام تحریمهای اقتصادی را لغو خواهد کرد و آمریکا نیز تحریمهای مربوط به دستورات اجرایی رئیسجمهوری را لغو کرده و اجرای تحریمهای مربوط به کنگره را متوقف خواهد کرد.
وی ادامه داد: منتظر هستیم که این اقدامات توسط اروپا و آمریکا صورت بگیرد و اگر آنها تحریمها را قانوناً لغو و متوقف کنند، بیانیه مشترکی توسط دکتر ظریف و خانم موگرینی صادر خواهد شد و آن روز را به عنوان روز «تصویب» اعلام خواهند کرد.
معاون حقوقی و بینالمللی وزارتخارجه تصریح کرد: لغو تحریمها دو مرحله دارد؛ مرحله اول بهطور رسمی توسط شورای وزیران انجام خواهد شد و زیرساخت لغو تحریمها صورت میگیرد اما اجرای آن در مرحله دوم رخ خواهد داد؛ مرحلهای که طرفین اقدامات خود را انجام داده و اجرای این «قانون لغو تحریم» روزی خواهد بود که به عنوان روز اجرایی شدن شناخته میشود. عراقچی با اشاره به اقداماتی که دو طرف باید انجام دهند، گفت: ما یکسری اقدامات را در فردو، نطنز و اراک انجام خواهیم داد و آن ها نیز مشغول تهیه یکسری پیشنویسها و دستورالعملها برای شرکتها و کمپانیها و همچنین مکاتبات نامههای لازم در این زمینه خواهند شد.