بامدادجنوب- الهام بهروزی: استان بوشهر، یکی از استان‌های مطرح و تاریخی ایران است که همواره در زمینه‌های گوناگون درخشیده است و به‌دلیل دارا بودن ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های بالقوه‌ای که دارد لازم است که به خوبی معرفی و شناخته شود. این ناحیه از ایران‌زمین، قدمتی به درازای تاریخ دارد. بوشهر همواره مهد علم وادب بوده است کتابخانه‌ها و مراکز علمی شهر«لیان» تا دانشگاه «سینیز»، مدارس علمی بندر سیراف، کتبه‌های میخی و بقایای معابد دوره لیان در سبزآباد و ریشهر، بقایای کاخ‌ها و کتیبه‌های هخامنشی، همگی اسناد این تاریخ پر فراز و نشیب است. معماری کم‌نظیر، اعتقادات مذهبی مردم، حضور ادیان مختلف، وجود نخستین آثار حمل و نقل هوایی و دریایی، وجود اولین سینماها، چاپخانه‌ها، باشگاه‌ها و ورزش‌های نوین، حضور نمایندگی‌های سیاسی و تاسیس اولین مدرسه و مراکز آموزشی از قبیل مدرسه «سعادت» از نشانه‌های بارز بالندگی و شکوفایی این کهن‌دیار است.

چندین سال است که حوزه هنری بوشهر برای معرفی استانمان در همه حوزه‌ها به تدوین دانشنامه‌ای اقدام کرده است که سید محمدحسین سیدزاده، رئیس حوزه هنری استان این طرح را مطرح و عملی کرده است. در این دانشنامه که تحت عنوان «دانشنامه استان بوشهر» نامیده می‌شود، کوشش شده تا همه گونه اطلاعات و آگاهی‌های تاریخی، هنری، اجتماعی، اقتصادی و مذهبی مربوط به استان بوشهر درقالب تک‌نگاری‌های علمی و روشمند، گردآوری، تجزیه و تحلیل و نوشته یا ترجمه شود. 

با تدوین این دانشنامه 110 جلدی، علاوه بر معرفی استان در حوزه‌های مخلتف، به پژوهشگران و محققان کمک می‌کند تا در تحقیق‌ها و بررسی‌هایشان در مورد استان منابع قابل اعتمادی در اختیار داشته باشند.

در این اجرای این طرح بزرگ و زمان‌بر نویسندگان و پژوهشگرانی چون محسن شریفیان، حسین دهقانی، سید ابوالحسن حسینی، اکبر صابری، سید قاسم یاحسینی، مرحوم حسن زنگنه، غلامحسین دریانورد، عباس عاشوری‌نژاد و... تاکنون مشارکت داشته‌اند.

‏ مدیر حوزه هنری بوشهر، صبح روز گذشته (18 آبان‌ماه) در نشست با خبرنگاران بوشهر تحقیق و تالیف در زمینه امور مختلف فرهنگی، علمی، دینی و ادبی استان بوشهر را یک کار بزرگ فرهنگی دانست و گفت: این فعالیت بزرگ فرهنگی با مشارکت صاحب‌نظران علم و اندیشه پایه‌گذاری شد که به‌عنوان گنجینه بزرگ استان بوشهر آیندگان از آن بهره می‌برند.‏

سیدمحمدحسین سیدزاده با بیان این‌که دانشنامه استان بوشهر در 110 جلد تدوین شده، تصریح کرد: تاکنون 60 جلد آن به چاپ رسیده و سه جلد زیر چاپ و تالیف چند جلد دیگر به پایان رسیده است.‏

وی در ادامه به مجموعه‌های چاپ شده اشاره کرد و گفت: تاکنون آثاری همچون «بوشهر از صفویه تا زندیه» ترجمه مرحوم حسن زنگنه، «دانشمندان و دریانوردان سیراف و نجیرم» از سیدابوالحسن حسینی، «بوشهر؛ دروازه تجاری خلیج فارس» از سید قاسم یاحسینی، «موسیقی بوشهر» از محسن شریفیان، «گزارش‌های مستر چیک از جنگ جهانی اول» ترجمه افشین پرتو، «ماهی‌های بوشهر و جغرافیای بوشهر» از عبدالحسینی کنین تالیف و چاپ شده است.‏

مدیر حوزه هنری بوشهر از چاپ سه جلد دیگر دانشنامه استان بوشهر خبرداد و گفت: این سه مجموعه تحت عنوان «فرهنگ دریا و دریانوردی در بوشهر و خلیج فارس» نوشته مصطفی کریمی، «حقایق‌نگار خورموجی» نوشته راضیه شجاعی و «تجار بوشهر» از آذین سیف بوشهری است که به‌زودی چاپ می‌شود.‏

وی با اشاره به دیگر تالیف‌های دانشنامه استان بوشهر افزود: «نخل و نخلستان» از حیدر عرفان، «یادداشت‌های استیوتی پارکر بازرگان انگلیسی و مشاور اقتصادی کنسول انگلیس در بوشهر» و «یادداشت‌های دارمورواتس از گردانندگان بازرگانی در خلیج فارس و بندر بوشهر» از آخرین ترجمه‌های مرحوم افشین پرتو است که در مرحله آماده‌سازی برای چاپ است.‏

سیدزاده بیان کرد: کتاب «تاریخ بندرریگ» نوشته حمید قیصری نیز تالیف آن به پایان رسیده که در حال ویراستاری است.‏

وی با اشاره به کتاب‌های در حال نگارش و تالیف خاطرنشان کرد: چهار کتاب «ریشهر از ایلام تا اشکانیان» نوشته خانم شکریان‌فرد، «حکمرانان بوشهر» از رضا قندهاری‌زاده، «تاریخ مدارس بوشهر» ازعبدالکریم مشایخی و «شیخ حسین صافی جمی» از حسینی سلیمی تصویب و در حال نگارش و تالیف است.‏

مدیر حوزه هنری بوشهر بیان کرد: کتاب‎های «ارامنه بوشهر از اواخر صفویه تا پایان دوره قاجار» نوشته هاشمی‌پور، «فرهنگ سیاسی شیعه در مبارزات مردم بوشهر» نوشته مهدی حیدری برای تالیف در حال بررسی است.‏

سیدزاده با اشاره به انتشار کتاب «امپراتوری عثمانی در بندر بوشهر» گفت: کتاب امپراتوری عثمانی در بندر بوشهر نوشته عباس عاشوری‌نژاد در مجموعه دانشنامه استان بوشهر تولید و منتشر شد.‏

وی با بیان این‌که این کتاب به بررسی علل تاسیس، فعالیت و انحلال کنسولگری امپراتوری عثمانی در بندر بوشهر پرداخته خاطرنشان کرد: کتاب امپراتوری عثمانی در بندر بوشهر به شناخت بیشتر نقش و جایگاه تاریخی بوشهر در معادلات ملی، منطقه‌ای و حتی جهانی می‌پردازد.‏

وی خاطرنشان کرد: این کتاب همچنین گوشه‌ای دیگر از تاریخ این امپراتوری را که بیش از شش قرن در بخش‌های مهمی از جهان حضوری فعال داشته، آشکار می‌کند.‏

رئیس حوزه هنری بوشهر در خصوص کتاب امپراتوری عثمانی در بوشهر گفت: عباس عاشوری‌نژاد مولف این کتاب عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی بوشهر و دارای یازده تالیف است و این کتاب را در 131 صفحه نوشته است. تیراژ 1500 نسخه و حوزه هنری استان بوشهر و به همت نشر صحیفه خرد به چاپ رسیده است. ‏

وی در پایان افزود: دانشنامه استان بوشهر در 110 جلد طراحی‌شده که تاکنون از این مجموعه کم‌نظیر 60 جلد به چاپ رسیده است.‏

در همین رابطه بامداد جنوب گفت‌و‌گویی را با عباس عاشوری‌نژاد، نویسنده و استاد دانشگاه صورت داد.

عاشوری‌نژاد با اشاره به این‌که تالیف کتاب امپراتوری عثمانی در بوشهر یک سال زمان برد، گفت: در حال حاضر مشغول تالیف کتاب دیگری تحت عنوان «آثار باستانی دشتستان» است که قرار است به این دانشنامه افزوده شود.

وی با بیان این‌که این دانشنامه از ارزش ویژه‌ای برخوردار است، زیرا زیر نظر یک هیات داوری چاپ می‌شود، افزود: کتاب‌هایی که ارزش و اعتبار علمی و آکادمیک نداشته باشند، چاپ نمی‌شوند. بنابراین این کتاب‌هایی که در این دانشنامه چاپ می‌شوند، از نظر آکادمیک دارای اعتبار بالایی هستند کتاب‌ها خیلی دقیق و مرتب چاپ می‌شوند و به اصطلاح یک هارمونی در چاپ آنها وجود دارد.

این استاد دانشگاه باد اشاره به این‌که کسی که می‌خواهد درباره فرهنگ و تمدن، آداب و رسوم بوشهر و حوزه‌های دیگر از جمله جغرافیا، مسائل جامعه‌شناسی و تاریخی اطلاع پیدا کند، این کتاب‌ها خیلی به او کمک می‌کنند و مهم‌ترین دلیل همکاری من هم همین مساله بود، گفت: این دانشنامه یک نقطه پایانی دارد. ظاهرا دوره اول آن بالغ بر صد جلد خواهد بود و قرار است این کتاب‌ها بازنگری شوند و این قضیه ادامه‌دار خواهد بود.

اینک تدوین این دانشنامه عظیم به میانه راه رسیده است، هدف از انتشار این دانشنامه معرفی فرهنگ و پیشینه استان بوشهر است، هر کدام از مجلدات این مجموعه به یک موضوع پرداخته و در 1500 نسخه و با هزینه حوزه هنری استان منتشر شده‌اند.