بامدادجنوب- الهام بهروزی: سال‌های نه چندان دور به‌دلیل نبود سایت‌ها و خبرگزاری‌های گوناگون مردم از طریق تلویزیون و رادیو یا روزنامه‌ در جریان امور قرار می‌گرفتند اما امروزه با ظهور کردن سایت‌های خبری و دسترسی آسان به این سایت‌ها استقبال از روزنامه کمتر شده است. استان بوشهر سالیان سال بود که از نعمت داشتن روزنامه بی‌بهره بوده است و مردم اطلاعات و اخبار مربوط به استان یا کشور را از طریق هفته‌نامه‌ها و یا سایت‌های خبری پیگیری می‌کردند تا این‌که سال گذشته روزنامه «بامداد جنوب» با همکاری اداره کل فرهنگ و ارشاد استان برای نخستین‌بار در مرکز استان به چاپ رسید و تاکنون مسیر پر فراز و نشیبی را طی کرده است. این روزنامه از همان روزهای آغاز به کارش با هدف واقع‌گویی پا به عرصه گذاشت و همواره سعی کرد از مردم باشد و دردهای آنها را منعکس سازد و مسوولان و مدیران ارشد را به دیدن مصائب و مشکلات مردم ترغیب کند.

هر چند روزنامه در این مدت کوتاه (کمتر از یک‌سال) تقریبا توانسته راهی خانه‌های بسیاری از هم‌استانی‌هایم شود ولی هنوز در گوشه‌کنار استان کسانی هستند که هنوز از وجود روزنامه‌های استانی خبر ندارند، این‌گونه به نظر می‌رسد که اگر مردم از پتانسیل‌ها و توانایی‌های روزنامه‌های استانی اطلاع یابند، دوباره با این صنعت آشتی می‌کنند و به خواندن روزنامه‌ روی می‌آوردند.

طبق بررسی‌های صورت گرفته در سطح کشور، بیشترین میزان خواننده در بین روزنامه‌های غیر ورزشی به روزنامه‌های «جام جم»، «ایران» و «همشهری» مربوط است. در خصوص روزنامه‌های ورزشی هم بالاترین درصد خواننده به «خبر ورزشی» و «نود» تعلق دارد. همچنین نتایج مربوط به دلایل پاسخگویان جهت خرید روزنامه هم نشان می‌دهد که کسب اخبار و اطلاعات روز ایران با 2/30 درصد، افزایش اطلاعات عمومی با 8/12 درصد و آگاهی از موضوعات اقتصادی و بازار با 4/8 درصد مهم‌ترین دلایل افراد جهت مطالعه روزنامه است. در مورد بخش‌های مختلف روزنامه هم نتایج نشان می‌دهد که در میان موضوعات مندرج در روزنامه‌های کشور، بیشترین درصد میزان علاقه‌مندی پاسخگویان با 2/15 درصد مربوط به بخش سیاسی، ۱۵ درصد به بخش حوادث و 5/12 درصد هم به بخش اقتصادی روزنامه‌ها مربوط است.

بر اساس این نظرسنجی که در دی‌ماه سال ۱۳۹۳ و به سفارش معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام شده، از میان ۲۲۳ فردی که خواننده مطبوعات بوده‌اند، 8/40درصد گفته‌اند که در سال‌های اخیر میزان خرید مطبوعات از سوی آنها کمتر شده، 7/15درصد هم به افزایش میزان خرید خود اشاره داشته‌اند و باقی در میزان خریدشان تفاوتی به‌وجود نیامده است، از جمله دلایل کاهش خرید هم می‌توان به بهره‌مندی از پایگاه‌ها و سایت‌های خبری اینترنتی اشاره کرد.

در خصوص ویژگی‌های یک روزنامه مناسب هم نتایج تحقیق نشان می‌دهد، 3/34 درصد پاسخ‌ها مربوط به صحت مطالب روزنامه و 6/10 درصد شفاف‌سازی اخبار و مسائل روز است. میانگین نمرات داده شده آنها هم به عملکرد روزنامه‌ها در سطح کشور 3/13 است که البته ۳۰ درصد نمرات در حد ۱۵ تا ۱۶ است.

در بخش مربوط به الگوی حضور در شبکه‌های اجتماعی آنلاین هم نتایج پژوهش نشان می‌دهد که گذشته از 5/57 درصدی که هرگز از شبکه‌های اجتماعی آنلاین استفاده نمی‌کنند، 6/15درصد همیشه و 8/19 درصد گاهی از این شبکه‌ها بهره می‌برند که البته در این رابطه 1/96 درصد عضو این شبکه‌ها بوده و 9/3 درصد اگرچه از آنها استفاده می‌کنند اما خودشان در این شبکه‌ها عضویتی ندارند. همچنین مهم‌ترین وسیله اتصال پاسخگویان به شبکه‌های اجتماعی تلفن همراه با 8/61 درصد، بعد از آن کامپیوترهای شخصی با 1/19درصد و کامپیوترهای شخصی و تلفن همراه با 3/11 درصد است.

خبرنگار صفحه فرهنگ و هنر روزنامه بامداد جنوب در مورد فرهنگ روزنامه‌خوانی در سطح شهر بوشهر نظر چند شهروند را جویا شد. جواد که جوانی بوشهری است، به خبرنگار ما گفت: بنده به‌شخصه همیشه دوست داشتم که خبرها را از طرق روزنامه و به‌صورت سنتی دنبال کنم، هنوز هم بسیاری از افراد به مطالعه روزنامه علاقه‌مندند، زیرا از این طریق خبرها بیشتر در ذهن می‌ماند. البته امروزه به‌دلیل وجود رسانه‌های خبری افراد بسیاری به علت ضیق وقت و همچنین سادگی دسترسی به این سایت‌ها روی می‌آورند.

شهروند دیگری گفت: استان بوشهر متاسفانهاز داشتن سیستم توزیعی مناسب برای پخش روزنامه بی‌‌بهره است، به همین دلیل بیشتر دکه‌های روزنامه‌فروشی به‌جای فروش روزنامه و بسته‌های فرهنگی به فروش سیگار و دخانیات 

روی آورده‌اند.

سارا که دانشجو و اصالتا شمالی است، به بامداد جنوب گفت: من به این دلیل روزنامه به ‌ندرت می‌خرم که تمام روزنامه‌ها و سایت‌های خبری، خبرهایشان تقریبا مثل هم و تکراری است. 

عیسی صفوی، دکتر سلامت اجتماعی در گفت‌وگو با بامداد جنوب گفت: مردم روزنامه نمی‌خوانند. سینما هم نمی‌روند، به ورزشگاه هم نمی‌روند، پس فراغتشان چیست؟ آیا مشکل از مردم است یا روزنامه، سینما و یا فوتبال؟ روزگذشته بلیت فوتبال تیم ملی رایگان شد. چهل هزار نفر به ورزشگاه رفتند. وزارت ارشاد یک روز را روز ملی «سینما» اعلام کرد و در سینما را باز گذاشت. سینماها پر شد. باید دید اگر روزنامه رایگان توزیع شود، مردم روزنامه می‌خوانند. تحقیقات ما در زمینه کتاب این واقعیت را نشان داد که مردم ازکتاب رایگان هم استقبال نکردند. این تحقیق را برای روزنامه‌ها هم می توان انجام داد.

وی با اشاره به این‌که سهم رسانه‌های مجازی درکاهش مطالعه روزنامه ناچیز است، افزود: وقتی مردم روزنامه رایگان هم نخوانند، رسانه‌های مجازی نمی‌توانند سهمی قابل توجه داشته باشند. شاید بتوان گفت، مردم به باور خود از روزنامه‌ها جلوتر هستند. آنها مدعی هستند که بسیاری از خبرهای روزنامه‌ها کذب و بسیاری تکراری هستند؟! کسانی که خود را از خواندن و روزنامه مستقل می‌دانند، به واقع جزء کدام دسته از شهروندان هستند؟ اینها یا « دانای کل» هستند؟ یا انتخاب کرده‌اند که ندانند؟! این دسته از شهروندان به‌راستی چگونه می‌‌دانند و عمل می‌‌کنند؟ به واقع بدون خواندن چگونه باید آموخت؟ و یاد داد؟ 

صفوی با بیان این‌که والدین در پاسخ به فرزندان چگونه عمل می‌کنند، حتما به آنها می‌گویند که خودت جواب را پیدا کن و یا خودت در موردش مطالعه کن، عنوان کرد: ابزار آموختن چیست؟ کتاب، روزنامه، شبکه‌های مجازی و...، آیا قبل ازشبکه‌های مجازی مردم کتابخوان و روزنامه‌خوان بودند؟ تحقیقات چنین نمی‌گوید. اگر مردم شبکه‌های مجازی را به‌جای روزنامه انتخاب کرده‌اند، باید میزان مراجعه به سایت روزنامه‌ها قابل توجه باشد. در صورتی که این مراجعه به سختی به 100 نفر می‌رسد. آن هم به تناسب نوع صفحه است. 

این دکتر سلامت اجتماعی در ادامه گفت: برخی از بررسی‌ها نشان می‌دهد سازمان‌های علمی-پژوهشی هم از روزنامه استقبال نمی‌کنند. میزان توزیع روزنامه‌ها را در دانشگاه‌ها ببینید؟ همچنین در مدارس و پژوهشکده‌ها؟! وقتی که در این مراکز از روزنامه استقبال نشود، توقع از بدنه عام چه خواهد بود؟ باید در این مراکز خرید روزنامه اجباری شود. در شأن دانشگاه و مدارس نیست که ورودی روزنامه نداشته باشد؟ به واقع استاد، مدرس، معلم در پاسخ به دانشجو، پژوهشگر و دانش‌آموزی که مطلبی را در روزنامه خوانده‌ است، نمی‌دانند چه واکنشی داشته باشند؟ شاید به همین خاطر است که اکثریت این سه گروه (استاد، مدرس، معلم) به تعداد انگشتان دستشان در روزنامه‌ها نوشتار ندارند؟ شاید به همین خاطر است که بیشتر دوستان قادر به نوشتن انشاء برای فرزندان خود نیستند. به جرات می‌توان گفت، کمترین حسن خواندن روزنامه قادر ساختن خواننده به نوشتن است. روزنامه بخوانیم تا نگاه و نظردیگران را بدانیم و پیش‌داوری نکنیم.

روزنامه دنیایی را پیش‌روی خواننده مجسم می‌سازد که ساعت‌ها کارشناسان در مورد رویداد و اتفاقاتش به بحث و گفت‌وگو پرداخته‌اند، بنابراین پذیرفتن این‌که مطالب روزنامه‌ها تکراری است، حرفی غیر منطقی است، روزنامه‌خوانی علاوه بر آگاه شدن از اخبار و رویدادها، دامنه واژگان ذهن افراد را گسترش می‌دهد و به آنها کمک می‌کند تا بتوانند خوب بنویسند و خوب سخن بگویند.