رئیس انجمن هنرهای نمایشی مشهد:
ما تفکیک نمایش‌های ویژه جشنواره و اجرای عموم را برداشته‌ایم و فقط مورد پسند و لذت تماشاگر قرار گرفتن نمایش برایمان اولویت دارد. این به معنی تولید آثار سخیف و سطحی‌نگر نیست.
بامدادجنوب- جواد متین: کیوان صباغ رئیس انجمن هنرهای نمایشی استان خراسان رضوی در گفت‌وگو با خبرنگار بامداد جنوب ضمن اشاره به حذف نگاه ویژه به آثار جشنواره‌ای یا غیرجشنواره‌ای در مشهد گفت: ما تفکیک نمایش‌های ویژه جشنواره و اجرای عموم را برداشته‌ایم و فقط مورد پسند و لذت تماشاگر قرار گرفتن نمایش برایمان اولویت دارد. این به معنی تولید آثار سخیف و سطحی‌نگر نیست.
هنرمندان تئاتر در استان خراسان رضوی به چه مدل مالی دست پیدا کردهاند که تئاتر در مشهد روی پای خود ایستاده و نسبت به سایر استان‌ها از اقتصاد مطلوب‌تری برخوردار است؟
: تئاتر در تمام دنیا نیاز به حمایت ارگان‌های دولتی دارد، حتی شرکت‌های خصوصی و معروف در دنیا هم با وجود این‌که با گیشه‌ای خوب کار می‌کنند اما باز هم به کمک‌های سالیانه دولتی متکی هستند. در مشهد هم منابع مالی محدودی که در همه جای کشور وجود دارد، در قالب کمک به گروه‌های نمایشی وجود دارد، هنرمندان تئاتر مشهد تصمیم گرفتند که خودکفا باشند و برای این خودکفایی در ابتدا نیاز به فضای مناسب ویژه جذب مخاطب و ارضای سلیقه‌های تماشاگران بود. مجموعه سالن‌هایی با امکانات برای پذیرایی و خدمت‌رسانی به تماشاگر نیاز اولیه این محیط بود.
درحال حاضر مشهد مجموعه تئاتر شهری دارد که جای مناسبی از شهر واقع شده است، قبلا مجموعه سالن‌هایی که در اختیار انجمن هنرهای نمایشی استان بود، در مکانی واقع شده بود که تماشاگران به‌دلیل بعد مسافت از اجرای نمایش‌ها در این مجموعه استقبال نمی‌کردند.
در مرحله نخست از زمانی که مجموعه تئاتر شهر در پارک ملت مشهد در اختیار هنرمندان تئاتر قرار گرفت، از نظر سخت‌افزاری بستر تولید کار با استقبال تماشاگر به‌صورت حداکثری و با خودکفایی تولید آثار نمایشی به‌وجود آمد. در مرحله بعد هنرمندان تئاتر در مشهد با آزمون و خطا کار را شروع کردند. ذائقه مخاطب را به‌دست آوردند. تشخیص دادیم مخاطب از چه ژانر نمایشی استقبال بیشتری می‌کند؛ به این معنی نبود که ما سطح کیفی نمایش‌ها را در مشهد تنزل بدهیم و به تولید نمایش‌های سخیف روی بیاوریم، اصلا این‌چنین پدیده‌ای را هرگز در مشهد شاهد نبودیم. در مشهد اجازه تولید آثار نمایشی با کیفیت پایین از نظر فنی و هنری به گروه‌ها داده نمی‌شود. ما یک شورای فنی داریم که علاوه بر شورای نظارت وظیفه ارزیابی فنی و تکنیکی آثار را بر عهده دارد که بر اساس سیاست‌های تدوین شده تئاتر شهد مشهد که به همت انجمن هنرهای نمایشی مشهد تدوین شده، کارها را بازدید می‌کند و مجوز لازم را برای اجرای این آثار صادر می‌کند.
خوشبختانه جریان اجرای عمومی نمایش در مشهد جا افتاده، به این معنی که مکانی هست به نام تئاتر شهر که در آن در تمام روزهای سال دو یا سه نمایش همزمان اجرا می‌شود. هنرمندان هم هیچ وقت نگذاشتند حتی به مدت یک هفته اجرای نمایش در تئاتر شهر متوقف شود،چون این مدل اقتصادی مستلزم این است که تماشاگر احساس کند هر زمان که اراده کند، نمایش ببیند حتما در تئاتر شهر نمایش روی صحنه است و موفق به دیدن کار خواهد بود. اقتصاد تئاتر تابعی از استمرار اجرای عمومی نمایش‌هایی با کیفیت مطلوب و در خور شعور و دانش تماشاگر و متناسب با نیاز فرهنگی جامعه به‌صورت مستمر در مکانی مناسب و با امکاناتی مستمر است.
شیوه‌های تبلیغاتی که در مشهد به‌کارگرفته شده برای رونق اقتصادی تئاتر چیست؟
با همکاری بین بخشی با شهرداری و تفاهمنامه‌هایی که میان شهرداری و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی مشهد منعقد شده اقدام به تبلیغ شهری روی بیلبوردهای شهرداری می‌کنیم.
سیمای مشهد به کمک تئاتر آمده و در برنامه‌های پرمخاطب خود با کمترین هزینه اقدام به تبلیغ نمایش‌ها به شکل زیر‌نویس می‌کند. یک سایت پربیننده به‌نام مشهد تئاتر داریم که مرجع خوبی برای تبلیغ است که بلیت اینترنتی نمایش‌ها را هم از طریق همین سایت به فروش می‌رسانیم. بانک اطلاعات مخاطبین تئاتر را که از طریق این سایت نسبت به خرید بلیت اینترنتی اقدام کردهاند، در این سامانه تهیه کرده و برای اطلاع‌رسانی در زمینه اجرای سایر نمایش‌ها از آن استفاده می‌کنیم.
شناخت ذائقه مخاطب از تبلیغات مهم‌تر است. جالب اینجاست که هنرمندان تئاتر مشهد در این چند سال ذائقه مخاطب را پرورش داده‌اند. نمایش‌های سطحی‌نگر، طنز سخیف و ضعیف را هم اجازه نمی‌دهیم، اجرا شود، چون ممکن است ذائقه تماشاگر را تحت تاثر قرار دهد. با این اقدام فعال و پایش همه‌جانبه توانسته‌ایم گرایش مخاطب را در مشهد رصد کنیم و ارزیابی مناسبی از سلیقه و ذائقه مخاطب به‌دست بیاوریم. این حرف به این معنی نیست که همه نمایش‌های ما با یک نوع فرم و محتوا و یک ژانر تولید می‌شود بلکه با انواع و اقسام ژانر، محتوا، فرم و مضامین مختلف در تولید و اجرای اثر نمایشی مواجه هستیم.
ما تفکیک نمایش‌های ویژه جشنواره و اجرای عموم را برداشته‌ایم و برای هیچ نمایشی نگاه ویژه جشنواره و یا غیر جشنواره‌ای قائل نیستیم و فقط مورد پسند و لذت تماشاگر قرار گرفتن نمایش برایمان اولویت دارد. این مخاطب متشکل از تماشاگر خاص و عام است، یعنی نمایش به شکل اثری قشری‌نگر در مشهد نداریم. خوشبختانه به هدف مهم جذب مخاطب دست پیدا کردیم و تماشاگر را به سالن‌های نمایش کشانده‌ایم.
یکی دیگر از راه‌های کمک به اقتصاد تئاتر در مشهد جذب اسپانسر برای آثار تولید شده از سوی گروه‌های نمایشی است، گروه‌ها با حمایت اسپانسرها به تولید اثر می‌پردازند، این حمایت حتی اگر خیلی کم و ناچیز هم باشد، باز می‌تواند بخشی از هزینه‌های تولید را تامین کند و یک دلگرمی و اعتماد به نفس را در گروه‌ها ایجاد کند. توانسته‌ایم با مجموعه‌های بزرگ اقتصادی چه خصوصی و چه دولتی لینک شویم و به آنها بلیت بفروشیم. خیلی از ارگان‌ها بلیت نمایش‌هایی را که با سیاست‌هایشان سازگار هست، تهیه می‌کنند و در اختیار پرسنل خود قرار می‌دهند که این امر علاوه بر رونق در بخش فرهنگ و هنر و ورود تماشاگر به سالن‌ها در زمینه اقتصاد تئاتر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
در استان خراسان رضوی چند گروه تئاتری ثبت شده وفعال حضور دارند؟
ما در حال حاضر در استان خراسان رضوی 25 گروه ثبت شده داریم اما 26 گروه ثبت نشده هم داریم که به تولید اثر می‌پردازند و خیلی فعال هستند، حتی از بهترین گروه‌های نمایشی مشهد به شمار می‌روند. در مجموع حدود 50 گروه نمایشی داریم.
در بوشهر هنرمندان تئاتر شدیدا چشم به دستان مسوولان دارند و به کمک‌های مالی و معنوی آنها وابسته هستند، در مشهد این انتظار و توقع در چه حد است، تئاتر مشهد چقدر از مسوولان انتظار حمایت معنوی و مادی دارد؟
تئاتر مشهد تصمیم گرفته خودکفا باشد، روی پای خود بایستد و تا اندازه‌ای هم در این زمینه موفق بوده، هرچند که اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی اگر کمکی از دستش بر بیاید، این کمک را می‌کند اما نگاه کلی در تئاتر مشهد نگاه دولتی نیست که حتما باید سازمان‌های دولتی برای تولید اثر کمک کنند. معمولا کارها یا تهیه‌کننده خصوصی دارند و یا کارگردانان از جیب هزینه می‌کنند و بعد در اجرا هزینه‌ها را درمی‌آورد. تئاتر مشهد بیشتر بر فروش بلیت و گیشه تکیه دارد.
تئاتر بوشهر به‌واسطه ارتباط پیشکسوتان نمایش مشهد و بوشهر یک احساس خواهر خواندگی با تئاتر مشهد دارد، ارزیابی شما از تئاتر بوشهر چگونه است؟
شهرهایی که دانشگاه هنر در آنها فعال است، نسبت به سایر شهرها پیشروتر هستند، علاوه بر این بوشهر در زمینه هنر نمایش دارای یک قدمت بسیار زیادی است. در زمینه تولید تئاتر و حضور در جشنواره‌ها و وجود پیشکسوتان از استان‌های خوب کشور به‌شمار می‌رود. تئاتر بوشهر همیشه در جشنواره‌ها به‌عنوان یک قطب مطرح بوده، نمایش‌های خوبی از هنرمندان بوشهری به‌خصوص هنرمندان جوان بوشهر دیده‌ام. حیدر مظفری، رامتین مرادی، جهانشیر یاراحمدی و فرشید تربیت هنرمندانی شاخص هستند که در کشور شناخته شده‌اند. تئاتر بوشهر چه به لحاظ قدمت و تولید آثاری مبتنی بر آیین‌ها و چه به لحاظ تولید آثاری مدرن و به‌روز همیشه موفق عمل کرده است.
هنرمندان بوشهر به‌واسطه قدمت و سابقه و آیین‌های جنوبی نمایش در این خطه از منطقه جغرافیایی، خون تئاتر در رگ‌هایشان جاری است. مثل برزیلی‌ها که فوتبال در رگ‌هایشان جاری است، تئاتر هم در رگ‌های مردم بوشهر جاری است، مثل مشهد، گرگان و شهرهایی که همیشه تئاتر داشته‌اند و یا به آیین‌هایشان اهمیت می‌دهند؛ این شهرها در این زمینه موفق‌تر هستند.
انجمن هنرهای نمایش چه جشنواره‌هایی را در مشهد سالانه برگزار می‌کند؟
به‌جز جشنواره تئاتر استانی فجر، همه ساله جشنواره ملی زائر را برگزار می‌کنیم. به‌دنبال طراحی یک جشنواره ملی هستیم که برای همیشه برای مشهد باقی بماند اما با محدودیت‌هایی که به لحاظ موضوعی در مشهد داریمف شاید نتوانیم هر جشنواره‌ای را برگزار کنیم. شاید مثل سایر شهرها به لحاظ فرهنگی و اقلیمی و شرایط ویژه شهر مشهد امکان اجرای هر اثر نمایشی وجود نداشته باشد. آزادی عمل انجمن هنرهای نمایشی در سایر شهرها را نداریم، به همین دلیل دنبال جشنواره‌ای با موضوعاتی هستیم که هم با شرایط فرهنگی مشهد سازگار باشد و هم بتواند هنرمندان تئاتر را از سراسر کشور به استان خراسان رضوی جذب کند.
آیا فضای مذهبی و اجتماعی حاکم بر شهر مشهد تاثیری بر تولید نمایش گذاشته است؟
با توجه به شرایط فرهنگی، مذهبی و اجتماعی حاکم بر شهر مشهد مقدس، هنرمندان تئاتر برای تولید آثار خود تا به حال با چالش مواجه نشده‌اند .اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی مشهد تاکنون خیلی خوب در این زمینه عمل کرده است. هم اعضای شورای نظارت، هم مدیرکل و هم انجمن هنرهای نمایشی خیلی بسته و محافظه‌کار عمل نمی‌کنند و این جسارت را دارند که پای تولید تئاتر در مشهد بایستند. ما در زمینه تولید اثر در مشهد هیچ محدودیتی نداریم. فقط در زمینه پوشش بانوان بازیگر کمی حساسیت وجود دارد که آن هم با توجه ویژه خود هنرمندان تا به حال هیچ مشکلی نداشته و آثارمان اجرا شده است وگرنه از نظر محتوا، موضوع و ژانر اثر هنری هیچ محدودیتی وجود ندارد.
X Share