بامدادجنوب- رامین حسین آبادیان: با توافق روسیه و ایالات متحده امریکا، توافقنامه آتشبس در سوریه از بامداد روز شنبه هفته جاری اجرائی شد. با وجود اینکه هدف اصلی واشنگتن از موافقت با این طرح، سازمان بخشیدن به گروه های تروریستی پس از سلسله شکستهای متعدد آنها بهویژه در حلب محسوب میشود اما بیتردید تحقق راهحل سیاسی در سوریه بدون برقراری آتشبس میسر نبوده و نیست. با توجه به اینکه توافق آتشبس میان واشنگتن و مسکو بر لزوم ادامه مبارزه با تروریستهای تکفیری داعش و جبهه النصره تاکید دارد، عملیات نظامی ارتش سوریه علیه تکفیریها بهویژه در استان حلب همچنان ادامه دارد.
ارتش سوریه از ابتدای هفته جاری تاکنون پیشرویهای گستردهای در نقاط مختلف حلب داشته و دستاوردهای زیادی را در نبرد با تروریستها خلق کرده است. بیشتر درگیریهای میان ارتش و تکفیریها در حلب، در حومه شمالی و شرقی این استان بهدلیل وجود تروریستهای داعش در آنجا متمرکز است. از سوی دیگر دو استان دیرالزور و الرقه که تقریبا بهصورت کامل در اختیار داعش هستند، شامل آتشبس نمیشوند. علاوه بر این، استان ادلب نیز به غیر از دو منطقه آن بهدلیل حضور گروههای تروریستی «جیش الفتح» متشکل از چندین گروه از جمله جبههالنصره شامل این آتشبس نیست.
این در حالی است که ارتش سوریه با حمایت جنگندههای روسی در حومه شمالی لاذقیه علیه تروریست های داعش و جبهه النصره عملیات انجام میدهد. بنابراین عملیاتهای نظامی ارتش سوریه علیه تکفیریها در مناطقی که ذکر شد، بدون توجه به توافق آتشبس همچنان با قدرت ادامه دارد. آخرین اخبار از تحولات میدانی سوریه در مناطقی که شامل توافق آتشبس نمیشود، حاکی از آن است که پیشرویها در استان حلب همچون گذشته با قدرت ادامه دارد. ارتش سوریه طی روزهای اخیر موفق شده کنترل کامل روستاهای استراتژیک «رسم النفال»، «منعایا»، «جوخه» و «عین البیضا» را به دست بگیرد. علاوه بر این بخشهای زیادی از روستای استراتژیک «الحمام» به کنترل ارتش سوریه در آمده است.
در لاذقیه نیز تحولات میدانی بهنفع ارتش سوریه در جریان است. ارتش سوریه اخیرا موفق شده کنترل کامل روستای استراتژیک «الصراف» را به دست بگیرد. در حومه لاذقیه، جنگنده های ارتش روسیه، عملیات زمینی ارتش سوریه علیه تکفیریها را پوشش میدهند.
از میان گروههای تروریستی حاضر در سوریه، طبق اعلام ائتلاف موسوم به «معارضان سوری» ۱۰۰ گروه مسلح پایبندی خود به توافق آتش بس را اعلام کردهاند. «استفان دی میستورا» فرستاده ویژه سازمان ملل در سوریه نیز با وجود اعلام برخی گزارشها در خصوص نقض آتشبس در این کشور از روند کلی اجرای توافق اعلام رضایت کرده است. در میان آنچه که بیش از پیش نگرانیها را در خصوص شکست توافق آتشبس در سوریه و به تبع آن ادامه حمام خون در این کشور برانگیخته، نقش عربستان سعودی و ترکیه برای به شکست کشاندن این توافق است.
در حالی که دولت سوریه موافقت خود با توافق آتشبس را رسما اعلام و تاکید کرده به آن پایبند خواهد بود، آنکارا و ریاض بهعنوان دو حامی تروریستهای تکفیری طی دو روز گذشته جنگ روانی شدیدی برای بیفایده جلوه دادن این توافق ایجاد کردهاند؛ در واقع ریاض و آنکارا که از زمان آغاز بحران سوریه هر آنچه که در چنته داشتهاند را برای حمایت از تکفیریها بیرون آوردند، اکنون نمیتوانند در مقابل بر باد رفتن اهدافشان در سایه برقراری آتشبس در سوریه دست بسته بنشینند.
درست یک روز پس از اجرائی شدن توافق آتشبس در سوریه، «عادل الجبیر» وزیر خارجه سعودی در دیدار با همتای دانمارکی خود از مطرح بودن گزینه حمله نظامی زمینی به سوریه خبر داد. وی در این خصوص تصریح کرد: همچنان به رایزنیهای خود با ائتلاف بینالمللی ضد داعش برای اعزام نیروی نظامی زمینی به سوریه ادامه میدهیم. این اظهارات از یک سو بهمنظور ایجاد جنگ روانی جهت به شکست کشاندن توافق آتشبس در سوریه و از سوی دیگر با هدف تحریک گروههای مسلح به نقض این توافق، توسط الجبیر مطرح شد.
در آن سوی میدان، آنکارا نیز که بهدلیل ارتباط با تروریستهای داعش و برقراری روابط تجاری با این گروه تروریستی تحت فشار افکار عمومی جهانیان قرار دارد، در گامی بهمنظور بیاهمیت جلوه دادن آتشبس در سوریه برای آنکارا، گفت: «توافق آتشبس در تمامی خاک سوریه اجرا نمیشود و همچنان شاهد درگیری در برخی نقاط این کشور هستیم». این اظهارات در حالی است که بر اساس نص صریح توافق آتشبس، مبارزه با تمامی گروههای تروریستی ـ تکفیری که اسامی آنها در لیست گروههای تروریستی شورای امنیت سازمان ملل آمده است، در سایه آتشبس متوقف نخواهد شد. بهنظر میرسد که آنکارا توقع داشت مبارزه ارتش سوریه با تکفیریها بهویژه در استان «لاذقیه» در هنگام آتش بس، متوقف شود تا بدین ترتیب ترکیه بتواند جان تازهای به گروههای تکفیری تحت حمایت خود بخشد.
در همین ارتباط، دولت آنکارا حتی به صورت عملی هم اقداماتی را در راستای متشنج کردن اوضاع در سوریه و به شکست کشاندن آتش بس انجام داده است که از جمله این اقدامات می توان به حملات توپخانهای روز گذشته ارتش ترکیه به منطقه «تل أبیض» واقع در مرزهای مشترک این کشور و سوریه اشاره کرد. آنکارا پیشتر نیز با تجاوز به خاک عراق از طریق اعزام نیروهای زمینی به شمال این کشور نشان داده بود که هیچ پایبندی به قوانین بین المللی ندارد.
در هر صورت با وجود ارائه گزارشهایی در خصوص برخی اقدامات در نقض آتشبس در سوریه از سوی مقامات روسی، این توافق تا به این لحظه موفقیتآمیز بوده است. مسکو و واشنگتن بهخوبی میدانند که این آتش بس، فرصتی است که دیگر تکرار نخواهد شد. از سوی دیگر، در صورت ادامه پیشرویهای ارتش سوریه در حومه استانهای حلب و لاذقیه، بدون شک مقامات امریکایی که ید طولایی در شانه خالی کردن از زیر تعهدات خود دارند، بیکار نخواهند نشست و تصمیمات تازهای را اتخاذ خواهند کرد؛ تصمیماتی که ممکن است «اعطای چراغ سبز به عربستان سعودی برای اعزام نیروی نظامی زمینی» به سوریه یکی از آنها باشد.