هنرمندان با الهام از طبیعت بکر و زیبا که نقاش هستی در اوج زیبایی آن را بر صفحه روزگار نقش زده است، آثار ماندگاری را خلق می‌کنند. هنر همیشه پویا و در حرکت است و هیچ‌گاه دچار یکنواختی نمی‌شود، چراکه...
بامدادجنوب- الهام بهروزی: دستان هنرمندش عبارت «مرا کیفیت چشم تو کافیست» بر کاغذ سپید با حرکت نرم نی که صریرش در فضا پیچید، نقش زد. این هنرمند عجب پیوندی با احساس دارد. طبع نازکش را در لطافت آثارش می‌توان مشاهده کرد و خطوط رنگارنگ نقش بسته بر کاغذهای رنگی گواه ذوق و سلیقه اوست. خوب که می‌نگرم، بیشتر به زیبا بودن معبودم معترف می‌شوم، چراکه با آفرینش زیبایی‌ها بذر عشق و محبت را در عالم پراکنده است.
هنرمندان با الهام از طبیعت بکر و زیبا که نقاش هستی در اوج زیبایی آن را بر صفحه روزگار نقش زده است، آثار ماندگاری را خلق می‌کنند. هنر همیشه پویا و در حرکت است و هیچ‌گاه دچار یکنواختی نمی‌شود، چراکه از بطن هنرهای سنتی هنرهای مدرن پا به عرصه می‌گذارند. یکی از این هنرهای مدرن که از درون خوشنویسی سنتی سربرآورد و رشد کرد، نقاشی‌خط است که امروزه طرفداران خاص خودش را دارد و توانسته کمکم سلیقه‌های خاص و زیباپسند را به سوی خود جذب کند.
نقاشی‌خط شیوه‌ای است در نقاشی مدرن و خوشنویسی معاصر ایرانی که به‌تدریج در دهه سی و چهل خورشیدی از سوی برخی از خوشنویسان و نقاشان ایرانی شکل گرفت و تاکنون به حیات خود در عرصه هنر معاصر ادامه داده و در بسیاری از کشورهای منطقه نیز پیروانی یافته است. آنان به ترکیبی از خطاطی و نقاشی دست زدند، از این رو به این شیوه گاهی «خطاشی» و «خط نقاشی» هم می‌گویند.
ریشه‌های خوشنویسی را می‌توان در شیوه‌های تفننی خوشنویسی ایرانی مانند خط توامان، خط متعاکس، خط مسلسل، طغرا و مانند آنها مشاهده کرد و جلوه‌های پر فروغی از نقاشی‌خط را در شیوه سنتی گلزار و یا در آثار هنرمندانی از دوره قاجار مانند ملک‌محمد قزوینی و یا اسماعیل جلایر موجود است اما شاید بتوان گفت، مکتب سقاخانه در نقاشی معاصر ایران خاستگاه اصلی زیباشناسی و نوآوری معاصر، در خوشنویسی و پیدایش نقاشی‌خط بوده است. در دوران پس از انقلاب، خوشنویسی با اقبال زیادی از سوی جوانان مواجه شد، آنان در عرصه‌های مختلف اعم از شیوه‌های سنتی و یا تلاش برای ایجاد خلاقیت‌های نوین با هم به رقابت پرداختند. در این عرصه روند نقاشی‌خط هم شاهد تجربه‌های متفاوت و گسترده‌ای شد.
فرامرز پیلارام، رضا مافی، حسین زنده‌رودی، نصرالله افجه‌ای و محمد احصایی در پیدایش و پیشبرد این هنر در ایران موثر بوده‌اند. رضا مافی در هنر نقاشی‌خط پیشگام بود و در این زمینه به موفقیت بزرگی دست یافت و برخی او را اولین هنرمند خوشنویسی می‌دانند که بر بوم نقاشی، خط نوشته است. او از نخستین کسانی بود که به هنر نقاشی‌خط روی آورد و با تاثیر از مکتب سقاخانه، اولین خطاطی بود که با رعایت اصول سنتی خط، آن را در نقاشی مدرن ایران مورد استفاده قرار داد. برخی محمد احصایی را بنیانگذار نقاشی‌خط در ایران می‌دانند، چراکه او از حروف به‌عنوان وسیله‌ای برای بیان استفاده کرد. در این زمینه با یکی از هنرمندان هم‌استانی که چند سالی است در حوزه نقاشی‌خط مشغول به فعالیت است، به گفت‌وگو پرداختیم.
علی ایزدجو در گفت‌وگو با بامداد جنوب گفت: نقاشی‌خط حدود نیم‌قرن می‌شود که در ایران باب شده است. در ابتدا تعدادی از هنرمندان نقاش آمدند در گوشه‌ای از نقاشی‌هایشان خط کار کردند و بعد کمکم هنرمندان خوشنویس به این نتیجه رسیدند که اصلا خود خط را می‌توان با رنگ‌های مختلف بنویسند و همان خوشنویسی سنتی را با رنگ کار کنند که از درون آن یک ترکیب نو و جدید شکل گرفت و نقاشی‌خط نامیده شد. بنابراین نقاشی‌خط به این معنی نیست که حتما باید در آن المان‌های نقاشی به کار برده شود بلکه هنرمندی باید به خوشنویسی سنتی مسلط باشد تا بتواند در آثارش خلاقیت را ایجاد کند.
وی در ادامه با بیان این‌که مسوولان ارگان‌های دولتی با حمایت هنرمندان در برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی در مناسب‌های گوناگون می‌توانند آنها را تشویق به ارائه کار کنند، افزود: چنانچه در سال‌های گذشته در هفته بوشهر افتخار برگزاری چهار نمایشگاه خوشنویسی و نقاشی‌خط به اتفاق دو تن از دوستان را داشتم که ستاد بزرگداشت روز بوشهر هم با ما همکاری لازم را در زمینه تبلیغات محیطی و نمایشگاهی داشت، از آنجایی که نمایشگاه‌های ما تخصصی بود، مخاطبان زیادی از هم استانی‌ها در این هفته از نمایشگاه بازدید کردند و حتی مخاطبانی داشتیم که برای نخستین بار به نمایشگاه می‌آمدند و با توجه به این‌که در برخی از آثارمان از اشعار شاعران مطرح بوشهری نیز استفاده کرده بودیم، مورد استقبال قرار گرفت. این چنین حمایت‌هایی از سوی سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری به‌عنوان ستاد بزرگداشت روز بوشهر می‌تواند ارتباط بیشتر مردم را با این‌گونه برنامه‌های فرهنگی و هنری در پی داشته باشد. در هنرهای دیگر مثل سینما، تئاتر و موسیقی نیز می‌توان به همین گونه ارتباط بیشتری را با هم‌استانی‌های عزیز و حتی هموطنانمان برقرار کرد، البته در اینجا می‌توان گفت، اگر این حمایت‌ها در طول سال بیشتر باشد، به‌طور قطع هم هنرمندان و هم مخاطب بیشتر تشویق و ترغیب و دلگرم می‌شوند.
این هنرمند هم‌استانی در خصوص گرایشش به نقاشی‌خط عنوان کرد: از آنجایی که قبل از این‌که به‌صورت حرفه‌ای به خوشنویسی بپردازم، در مغازه تابلونویسی کار می‌کردم و با رنگ سر و کار داشتم، بعد از این‌که به خوشنویسی روی آوردم، بعد از پشت سر گذاشتن دوره‌های آموزشی، از تجربیاتم در زمینه رنگ و رنگ‌شناسی نیز استفاده کردم و در کنار خوشنویسی سنتی و خوشنویسی با مرکب و نی‌قلم از تکنیک‌های نقاشی و رنگ نیز بهره بردم. در حال حاضر هم در قالب‌های مختلف فعالیت دارم، صرفا به نقاشی‌خط نمی‌پردازم و خوشنویسی سنتی و خط تحریری را نیز تدریس می‌کنم. بنابراین توصیه من به دوستانی که علاقه‌مند به فعالیت در زمینه نقاشی‌خط هستند، این است که از قبل آشنایی با خوشنویسی سنتی داشته باشند تا در کنار رنگ از تجربیات و تکنیک‌های خوشنویسی نیز استفاده و بهره ببرند.
ایزدجو در خصوص مشکلات هنرمندان تجسمی نیز خاطرنشان کرد: به نظر من همه هنرمندان با مشکلاتی مشابه دست‌به گریبان هستند که این مشکلات تنها خاص هنرمندان هنرهای تجسمی نمی‌شود، در کل باید حمایت‌های بیشتری از آثار هنرمندان تجسمی استان صورت بگیرد، به‌عنوان مثال، در مرکز استان تنها گالری فعالی که به‌صورت هفتگی در آن نمایشگاه برپاست، گالری سوره حوزه هنری است و حالا با ایجاد نگارخانه در بافت این امکان برای هنرمندان فراهم شده که نمایشگاه‌های بیشتری را برگزار کنند، هر چند مجهز نیست ولی برای شهری که پتانسیل این‌گونه فعالیت‌ها را دارد، باید حداقل در آن چند گالری مجهز و مختص برای نمایش آثار هنری وجود داشته باشد، این معضل نبود گالری تنها در بوشهر نیست بلکه در شهرستان‌هایی نظیر برازجان که ظرفیت بالایی در هنرهای تجسمی دارد، هم به چشم می‌آید، از دیگر مشکلات، نبود وسایل و ابزار کاری است، همچنین حمایت از برپایی نمایشگاه هنرمندان رشته‌های مختلف هنر تجسمی در گالری‌های پایتخت نیز بسیار کم است، در سال‌های گذشته چندین نمایشگاه گروهی در تهران برگزار کرده‌ایم و برای شناسایی ظرفیت بالای هنرمندان مطرح رشته‌های مختلف استان، باید از آنها بیشتر حمایت شود. حمایت نشدن مالی در نشر آثار نیز از دیگر مشکلات هنرمندان تجسمی است، هر چند که در سال‌های گذشته یا به‌صورت کارت‌پستال و پوستر از هنرمندان آثاری منتشر شده و یا به‌صورت اتفاقی و یا مناسبتی کتابی منتشر شده است ولی در زمینه انتشار آثار به‌صورت کتاب در بخش‌های مختلف واقعا حمایت‌های جدی صورت نگرفته است که البته امیدواریم در آینده بودجه لازم را برای حمایت از هنرمندان اختصاص دهند، به‌طور کلی برای به‌روز شدن و شناسایی هر چه بهتر هنرمندان هنوز جای کار زیاد است.
وی با اشاره به این‌که تاکنون چهار نمایشگاه انفرادی (سه نمایشگاه در بوشهر و یک نمایشگاه در کازرون) داشته‌ام، افزود: افزون بر نمایشگاه‌های انفرادی بیش از 20 نمایشگاه گروهی در استان و خارج استان داشته‌ام و آخرین نمایشگاهی هم که برگزار کردم، یک نمایشگاه گروهی بود که به همراه هنرمندانی چون سمیه غریبی (نقاش) و استاد ترازویی (عکاس) در گالری فرهنگسرا بافت برگزار شد. موضوع این نمایشگاه آزاد بود و آثار من در این نمایشگاه در قالب نقاشی‌خط با موضوعات مذهبی و اشعاری از مولانا، حافظ و باباطاهر بود.
علی ایزدجو در پایان با بیان این‌که پیش از این تنها شنیده بودم که یک گالری در بافت افتتاح شده ولی دو ماه پیش برای دیدن نمایشگاه یکی از دوستانم به اینجا آمدم و خیلی خوشم آمد که در بافت این چنین مکان و فضایی ایجاد شده است، گفت: در مجموع با برگزاری این‌گونه نمایشگاه‌ها در بافت که روز‌به روز به فراموشی سپرده می‌شود، حرکت جالب و زیبایی است. من خود شاهد خوشحالی دوستان و مخاطبانی زیادی بودم که با قرار گرفتن در این عمارت و دیدن این آینه‌کاری‌ها و پنجره‌های رنگی ذوق‌زده شده‌اند اما برای این‌که مردم را به سوی بافت بکشانیم، نیاز است که رسانه‌ها و صدا و سیما در این زمینه تبلیغات و حمایت کنند و لازم است که ارگان‌های دولتی نظیر سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری حمایت همه‌جانبه‌ای را در این زمینه داشته باشند.
هرچند امکانات این گالری به‌ویژه در نورپردازی ضعیف است اما امیدوارم که این مشکل در آینده برطرف شود و شاهد برگزاری نمایشگاه‌های بیشتری در این فضای سنتی و خاص باشیم.
X Share