بامدادجنوب- الهام بهروزی: هنر و دین با هم عجین شده‌اند، به‌طوری که بسیاری از آیین‌ها و آداب دینی قابلیت تبدیل شدن به یک اثر فاخر هنری را دارند. دین اسلام که کامل کننده ادیانی چون یهودیت، مسیحیت و ... است، در دامن خود آیین‌ها و شخصیت‌های را پرورده است که هر کدام سرچشمه نابی برای خلق و آفرینش اثری ماندگار هستند.
هنرمندان ایرانی از دیرباز با به‌وجود آوردن آثار بی‌بدیل و خلاقانه گام‌های استواری را در راستای معرفی دین، ائمه و حوادث دینی برداشته‌اند و به‌کمک هنرشان زبان گویایی برای ترویج دین و معرفی ائمه اطهار بوده‌اند. در استان بوشهر نیز هنرمندان قابلی دیده می‌شود که در حوزه هنر آیینی و دینی مشغول به فعالیت هستند، بیشتر این هنرمندان با بهره گرفتن از هنرهایی نظیر خوشنویسی، طراحی، نقاشی، تئاتر، موسیقی و... کوشیده‌اند تا عشق و ارادت خویش را نسبت به اسلام، رویدادهای دینی و همچنین ترسیم گوشه‌ای از زندگی ائمه اطهار (ع) به نمایش بگذارند. بدون‌شک با بهره گرفتن از هنر می‌توان آیین و مذهب خود را نه تنها به مردمان دیار خود بلکه به تمام سرزمین‌ها معرفی کرد. به‌خصوص در این زمان که بیگانگان در تلاش هستند تا با هر ترفندی دین اسلام را به خطر اندازند، ما به کمک هنر می‌توانیم، به‌صورت بصری و سمعی زیبایی و تقدس آیین‌ها و شخصیت‌های دینی‌مان را ترویج دهیم. حضرت علی (ع) و شب‌های قدر همواره جزء موضوعات اصلی آثار هنرمندان است، یکی با اجرا، دیگری با تئاتر، هنرمندی با نقاشی و ... عشق و علاقه خود را به این موضوعات به نمایش می‌گذارد، چه خوب است که برای حفظ ارزش‌های دینی‌مان طرح‌‌هایی تصویب شود تا هنرمندان و آثار فاخری که در این زمینه خلق می‌شوند، مورد حمایت واقع شوند. در این زمینه با چند هنرمند به گفت‌وگو پرداختیم که در ادامه می‌آید.
علی بحرینی از هنرمندان تجسمی هم‌استانی که عمده فعالیتش در حوزه آثار آیینی است، به بامداد جنوب گفت: حدود سال ۹۳ بود که مجموعه‌ای را با عنوان «مهر و ماه» با مطالعه و تحقیق زیاد شروع کردیم. این مجموعه در برگیرنده تولد تا شهادت حضرت امام علی (ع) و حضرت فاطمه‌زهرا (س) است که با شیوه‌ای خاص در ابعاد ۱۲۰×۸۰ و با تکنیک رنگ روغن باید اجرا شود. این پروژه از فرازهایی از زندگی این دو شخصیت والای شیعه حکایت دارد و از نظر ارزش هنری از غنای بالایی برخوردار است. به هر مشقتی بود و با توجه به بالا بودن قیمت وسایل مرغوب اجرای آثار، حدود شش تابلو از این مجموعه اجرا شد اما ادامه کار به‌خاطر مشکل مالی متوقف شد. به موازات کار، به‌دنبال جذب حمایت نهادها و دستگاه‌های اجرائی نیز بودیم. به‌عنوان نمونه، از استانداری گرفته تا منطقه ویژه اقتصادی، پارس جنوبی، اوقاف، سازمان تبلیغات اسلامی، حوزه هنری و... خدا خیرشان بدهد آنهایی که گفتند نداریم و به‌قول معروف همان اول آب پاکی را روی دستمان ریختند اما در این میان ارگان‌هایی بودند که دو سال مارا دست به سر کردند، نظیر استانداری با وجود پاراف و موافقت استاندار دو سال است که به بهانه نبود بودجه ما را به فردا پاس می‌دهند. می‌دانیم کمبود بودجه است اما نه در این حد!!! این در حالی است که سراغ دارم برای امور دیگر به‌راحتی بودجه اختصاص داده شده که خدا خیرشان دهد، در حالی که من فقط تقاضای پنج میلیون تومان داشتم. آن هم برای پروژه‌ای ملی که اگر به انجام می‌رسید، در زمینه هنر دینی تحول ایجاد می‌کرد و حرفی برای گفتن داشت. متاسفانه در استان برای تولید آثار هنری بها نمی‌دهند و این انگیزه هنرمند را کم می‌کند.
وی با بیا این که بر اساس پیش‌بینی صورت گرفته این مجموعه نفیس و منحصربه‌فرد باید دوساله به پایان می‌رسید اما متاسفانه هنوز آغاز راه است، نمی‌دانم این پروژه هنری کی به پایان خواهد رسید اما اگر به کندی هم پیش برود با یاری حق‌تعالی این مهم را به انجام خواهم رساند، افزود: افسوس جامعه هنری از این است که ما در خطه ثروت‌خیز کشور قرار داریم ولی برای ارتقاع سطح فرهنگی و هنری استان از این موهبت الهی بهره نمی‌گیریم. به راستی چرا از هنرمندان صاحب اعتبار استان برای تحول فکری، فرهنگی و هنری استانمان بهره گرفته نمی‌شود؟ منتظر کدام رویداد هستیم تا استان زرخیزمان را به تحولی شگرف نزدیک کند؟!! اعتقاد ما این است که باید با گام‌های آرام و استوار شروع کنیم. امیدوارم حرف‌هایم به گوش مسوولان محترم استان برسد و برای هنر استان هم مانند دیگر عرصه‌های جامعه، فکری اساسی و عملی کنند.
مسوول انجمن هنرهای تجسمی بسیج هنرمندان استان با اشاره به این‌که هنر دینی یا هنری که در خدمت ارزش‌های دینی است، در استان ما که آیین‌‌های خاص دینی و مذهبی دارد، بدون‌شک در رویکرد هنری هنرمندان استان از اهمیت بالایی برخوردار است، خاطرنشان کرد: لازم است در اینجا این نکته را یادآور شوم که هنر، هنر است و کاری به هنر دینی و غیر دینی ندارد اما این شخصیت افراد است که این دو را از هم متمایز می‌سازد، اگر هنرمند به ارزش‌های دینی پایبند باشد، هنرش رنگ دین می‌گیرد و آن هنرمندی که به این سمت می‌آید، به‌یقین خود را در دریایی از باورهای اصیل و سوژه‌های بکر و ناگفته‌ها و حقایق دینی می‌یابد و به‌طور قطع هنری که از دل و جان و اعتقاد برآید، به دل مردم دینمدار می‌نشیند و برای همیشه مانا خواهد بود. الحمدلله با توجه به حرکت‌های هنری از این دست که سال‌ها پیش آغاز شد، اکنون هنرمندان خوبی در استان داریم که در این مسیر گام بر می‌دارند. هرچند تعدادشان اندک است ولی تاثیر‌گذار هستند. امید می‌رود موج‌های بعدی حرکت‌های گسترده‌تری را شکل بدهد.
بحرینی با بیان این‌که این شخصیت و نوع نگرش هنرمند است که موجب تولید اثر می‌شود و هنر به فرمایش مقام معظم رهبری به خودی خود یک موهبت است، تصریح کرد: در واقع هنرمندان در آثار دینی باورهای خود را ترسیم می‌کنند. من نیز در مجموعه «مهر و ماه» یکی از موضوعاتی را که ترسیم خواهم کرد، شب ضربت خوردن و شهادت امام علی (ع) است که ان‌شاءالله خدا توفیق دهد و این مجموعه به اتمام برسد.
این هنرمند هم‌استانی با اشاره به این‌که امروزه زبان هنر تاثیرگذارترین و رساترین زبانی است که می‌توان از آن بسیار بهره گرفت ولی متاسفانه ما از آن غفلت کرده‌ایم، یادآور شد: امروزه شاید با موعظه کمتر بشود حقایق را بیان کرد اما با بیان هنر همه چیز سهل‌تر خواهد بود. ما برای آشنایی نسل نوجوان و جوان با حقایق دین به‌شدت به بیان هنرمندانه دینی نیاز داریم و در عرصه‌های مختلف هنری این ظرفیت شگرف وجود دارد.
علی بحرینی در پایان در پاسخ به این سوال که هنرمندان در پیشبرد نقوش و تصاویر خود تا چه میزان موفق ظاهر شده‌اند، گفت: ما هنوز به آن ظرفیت مطلوب دست پیدا نکرده‌ایم، چون به آن باور نرسیده‌ایم که کاربرد هنر در این زمینه بسیار بالاست. هنوز سطحی‌نگری صورت می‌گیرد. شاید وقتی عنوان هنر دینی مطرح می‌شود، خیلی‌ها به تصاویر دهه ۶۰ که تمثالی خیالی بیش نبود، می‌اندیشند. ما باید تا الان گام‌های بلندی در احیای هنر دینی برمی‌داشتیم که این اتفاق نیفتاده است. خودم طبق علاقه و نوع تربیتی که داشته‌ام، تلاشم این است که به دین و مذهبم ادای دین کنم. همواره به هنرجوهایم هم توصیه می‌کنم، هنری ماندگار است که در خدمت ارزش‌های دینی و الهی باشد. امیدوارم خدا یاری کند و بتوانم تا پایان عمر فقط آثارم را برای دین خلق کنم.
مدیر فرهنگسرای بافت نیز که از پژوهشگران و هنرمندان تئاتر استان است، در گفت‌وگو با بامداد جنوب گفت: تئاتر برگرفته از مراسم‌های آیینی است، برای همین همواره احساس قرابت و نزدیکی بین تئاتر و مراسم‌های آیینی وجود دارد. تئاتر در استان بوشهر نیز در سال‌های دور و هم‌اینک نگاه ویژه‌ای به تئاتر‌های آیینی داشته اما تعریفی که از تئاتر دینی وجود دارد، خیلی شفاف نیست؛ تئاتر مذهبی در ژول تاریخ تئاتر وجود داشته و در زمان استیلای کلیسا بر جامعه اروپا، تئاتر مذهبی اجرا می‌شد که بر اساس انجیل و قصه‌های آن بود. تئاتر دینی در ایران بر اساس داشته‌های مذهبی و اعتقادی شیعه و شخصیت‌های دینی ما نوشته و ساخته می‌شود و همین باعث می‌شود که مخاطبی از دو گروه عام و خاص داشته باشد، این مخاطب با نگاهی اعتقادی و علاقه‌مندي به شخصیت‌های مذهبی جذب این نوع از نمایش می‌شود.
فرید میرشکار با شاره به این‌که مساله پرداختن به مسائل دینی یک مقوله و درست پرداختن به آن مقوله مهم‌تر است، افزود: منظور از درست پرداختن یعنی تولید آثاری دقیق و با ساختاری خوب که به‌درستی بتواند حق مطلب را ادا کند اما درباره شب قدر باید بگویم که این شب گران ارج از نظر مذهبی بسیار پراهمیت است. شب قدر آنقدر ارزش و جایگاه ویژه مذهبی دارد که تمامی مسلمانان به آن اهمیت ویژه می‌دهند، هنرمندان نیز این اهمیت و جایگاه آن را می‌دانند و اتفاقات و معجزاتی که در این شب رخ داده، باعث شده که افضل بر هزار شب باشد ولی در عرصه تئاتر متاسفانه آن‌طوری که باید به آن پرداخته نشده است و تئاتری‌ها نتوانسته‌اند آن‌طور که شایسته و بایسته این شب است، حق مطلب را ادا کنند.
وی در ادامه با بیان این‌که حضرت علی (ع) چنان شخصیتی دارد که در تمام ادیان و برای تمامی مسلمانان شناخته شده است، خاطرنشان کرد: ولی باید بگويم که در عرصه هنر و به‌خصوص تئاتر تاکنون نتوانستيم شخصیت والای آن حضرت را با اثری عالی نمایش بدهیم، البته در این خصوص آثار قابل توجهی تولید شده است، چه به شکل نمایشنامه و چه اجرا اما تعداد آنها بسیار کم است.
رئیس کانون تئاتر معلولان استان در پایان با اشاره به این‌که متاسفانه نمایش دینی و مذهبی ما مناسبتی شده و کمتر توجه به ساختار اجرائی آن می‌شود، یادآور شد: اگر قرار است ما از طریق تئاتر دینی و مذهبی، ارزش‌های انسانی مذهبمان را نشر و گسترش بدهیم، باید آن را از نگاه فقط اجرائی دور کرده و نمایش‌های باکیفیت دینی تولید کنیم تا از طریق هنر ارزشی تئاتر، ارزش‌های مذهبی را به مخاطب جهانی ارائه کنیم.
هنرمند و مجری طناز برنامه شونشینی نیز به بامداد جنوب گفت: شاید بیش از ۲۰۰ برنامه مختلف پیرامون مولا علی (ع) داشته‌ام؛ چه در استان و چه در خارج از استان. هم در جشن میلاد مولا و هم در جشن غدیرخم، تلاس کردم در این جشن‌ها از صفات این بزرگوار روی صحنه بگویم و با توجه به این‌که شاید خیلی از اجراهای من در مراکز سنی‌نشین هم بوده، چه زیباست لحظه‌ای که برادران و خواهران دینی اهل تسنن نیز کلام علی (ع) و اهداف مولا رامی‌شنوند و می‌پذیرند. بدون‌شک می‌توان در جشن‌های مختلف با تکیه برگفته‌های مولا علی (ع) و با بهره گرفتن از نهج‌البلاغه مردم را بیشتر به علی نزدیک کرد.
حسن غلامی در ادامه با بیان این‌که در وصف شب‌های قدر همین گفته اکتفا می‌کند که انسان خود به خود متحول می‌شود، افزود: اصلا شوق دیدار و نزدیکی به خداست، چراکه در طول یک سال شاید یک‌بار برای آدمی اتفاق بیفتد که بتوانی روحت را تزکیه کنی و به معبودت بیشتر بیندیشی و خلوص و احساس را و تنها شدن را و اشک‌های پاک و زلالی را که از چشمانت رها می‌کنی، با تمام وجودت احساس کنی و اینها همه زیبایی است که خاص شب‌های قدر است و شاید یکی از ویژگی و خاص بودن شب قدر همین است که شهادت علی به آن معنای بیشتری داده است، شب‌های قدر خیلی زیبا و مقدس است، باید آن را قدر دانست. دعا می‌کنم همه عاقبت بخیر شویم، افرادی که دائم ثروت اندوخته‌اید اندکی حال مستمندان، فقرا و بیچارگان را دریابید، شب‌های قدر را قدر بدانید.
