بامداد جنوب:

چند روزی است که خبرهای هواشناسی نوید بارش‌های پاییزه خوبی را می‌دهد. رفته رفته با نزدیک شدن به فصل سرد سال در مناطق جنوبی کشور شاهد کاهش تدریجی دما هستیم و بلاخره پس از حدود هفت ماه تحمل هوای گرم و شرجی می‌توانیم منتظر بارش رحمت الهی باشیم البته بارش باران در شهرهای شمالی کشور زودتر از جنوب آغاز شده که گاه با وقوع سیل و وارد شدن خساراتی همراه بوده است.

 

«90 درصد استان‌های کشور بارانی می‌شود»، این تیتر نویدبخش خبری بود که روز گذشته در فضای مجازی دل مردم را خوش کرد، هر چند برنامه‌های هواشناسی موبایل نشان می‌دهد حداقل تا هفت روز آینده خبری از بارندگی نیست.

در آخرین گزارش پژوهشکده هواشناسی کشور درباره وضعیت آب و هوایی در سال بارشی جدید و همچنین تغییرات دما چنین آمده است.

با پایان سال زراعی در 31 شهریور، داده‌های ثبت شده در شبکه ایستگاه‌های سازمان هواشناسی حاکی از کاهش حدود 28 درصدی بارش نسبت به نرمال است. در سال زراعی گذشته استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمان، فارس، کهگیلویه و بویراحمد به ترتیب با 75، 67، 66، 56 و 53 درصد، بیشترین کاهش بارش را نسبت به نرمال داشته‌اند اما با توجه به نقشه‌های پیش‌یابی و شرایط پدیده‌های دورپیوندی، در مجموع بارش کشور در شش‌ماهه دوم سال 1397 در محدوده نرمال پیش‌بینی می‌شود. الگوی بارش کشور در شش‌ماهه دوم سال دارای بیشینه بارش در پاییز در نیمه شمالی و زاگرس است. در فصل پاییز به‌دلیل استقرار پرارتفاع و ایجاد سامانه بندالی در جنوب اروپا و دریای سیاه، مسیر سامانه‌های بارشی به عرض‌های جنوبی منتقل شده که با انتظار بارش‌های نرمال تا بیش از آن به‌ویژه در شمال، غرب و شمال‌غرب کشور هماهنگ است. 

بارش مهر در اغلب مناطق کشور به‌ویژه در غرب و شمال‌غرب بیش از نرمال، آبان در حد نرمال (بخش‌هایی از جنوب‌غرب متمایل به کمتر از نرمال)، آذر در محدوده نرمال، در دی‌ماه بخش‌هایی از غرب کشور متمایل به کمتر از نرمال و در بهمن‌ماه با فعال‌تر شدن سامانه‌های جنوبی، بارش در محدوده نرمال خواهد بود. در پاییز میانگین دمای مناطق شمالی و غربی در محدوده نیم تا یک درجه سلسیوس بیش از نرمال و در شرق کشور تا 2 درجه سلسیوس بیش از نرمال خواهد بود. 

با وجود پیش‌بینی‌های فوق اما کشور همچنان با خشکسالی شدید آب‌شناسی روبه‌رو خواهد بود که مدیریت بهینه منابع آب و کاهش سهم استفاده از منابع آب‌های زیرزمینی برای پایداری منابع آب را ایجاب می‌کند.

مقدار بارش سال زراعی یعنی از اول مهر 1396 تا پایان شهریور 1397 در کشور به 8/165 میلیمتر بوده است و این در حالی است که بارش دوره بلندمدت (میانگین 30 ساله) 4/232 و سال گذشته 3/212 میلیمتر بوده است. بر این اساس بارش سال زراعی 96-1397 به ترتیب 7/28 و 9/21 درصد نسبت به بلندمدت و سال گذشته کاهش داشته است. 

در سال زراعی گذشته، 22 استان بارش کمتر از نرمال را تجربه کرده‌اند، هفت استان دارای بارش نرمال و تنها دو استان آذربایجان غربی و شرقی بارش بیش از نرمال داشته‌اند. بیشترین کاهش نسبی بارش به ترتیب در استان‌های سیستان‌ و ‌بلوچستان، کرمان، هرمزگان، فارس و کهگیلویه ‌و ‌بویراحمد به ترتیب با 75، 67.3، 67، 56 و 53 درصد کاهش نسبت به دوره مشابه بلندمدت رخ داده است؛ این در حالی است که مقدار کاهش در استان‌های کهگیلویه و بویراحمد 295، چهارمحال و بختیاری 267، گیلان 254، فارس 6/168، مازندران 4/146، بوشهر 125، هرمزگان 120 و خوزستان 107 میلیمتر است. بیشترین کاهش بارش در حوضه‌های آبریز خلیج فارس و دریای خزر رخ داد. 

میانگین بارش کشور در فصل پاییز در محدوده نرمال تا بیش از نرمال است. در استان‌های شمالی، شمال‌غرب و دامنه‌های زاگرس در غرب کشور بیش از نرمال پیش‌بینی می‌شود.

انتظار داریم بیشترین افزایش بارش فصل پاییز در دو ماه مهر و آبان و در نواحی غربی و شمالی کشور رخ دهد. کاهش بارش از اواخر آذر تا دی وجود دارد اما دوباره شاهد فعالیت سامانه‌های بارشی به‌ویژه در عرض‌های جنوبی‌تر کشور در ماه‌های پایانی سال خواهیم بود. در مجموع بارش کشور در شش‌ماهه دوم سال در حد نرمال است اما توزیع ماهانه آن همگون نیست.

با توجه به پیش‌بینی فعالیت سامانه‌های بارشی و افزایش ابرناکی، میانگین دمای فصل پاییز به استثنای شرق کشور از 5/0 تا 1 درجه سلسیوس بیش از نرمال خواهد بود و البته این افزایش در شرق کشور بین یک تا 2 درجه سلسیوس پیش‌بینی می‌شود. همچنین از دی‌ماه تا بهمن‌ماه، با جابه‌جایی سامانه‌های بارشی به عرض‌های جنوبی‌تر، احتمال ناهنجاری منفی دما در بخش‌هایی از جنوب کشور وجود دارد.