داود علیزاده: هفته جهانی کارآفرینی (GEW) بزرگ‌ترین رویداد هماهنگ برای ترویج و ترفیع کارآفرینی در جهان است که هرسال در 18 تا 24 نوامبر برابر با 27 آبان‌ماه تا سه آذرماه برگزار می‌شود.
در این رویداد هماهنگ، با تشویق افراد تلاش می‌شود تا نسل جدیدی از کارآفرینان به راه‌اندازی کسب‌وکار فکر کنند و کسب‌وکار شخصی خود را آغاز کنند. عقیده بسیاری براین است که این کمپین عظیم جهانی می‌تواند باعث ترفیع جایگاه کارآفرینی در اذهان و افکار گردیده و مشوقی برای راه‌اندازی کسب‌وکار از سوی عموم جامعه شود.
این رویداد مراسمی برای ارج نهادن به نوآوران و خالقان اشتغال است. کسانی که ایده‌های خود را حیات بخشیدند و کسب‌وکاری را پایه‌گذاری کرده و باعث رشد اقتصادی در کشور خود و توسعه رفاه انسانی شدند.
به همین مناسبت برنامه‌های مختلفی در سراسر جهان برگزار می‌شود. در بوشهر نیز «استارتاپ ویکند 2019 دانشگاه خلیج‌فارس» میزبان ایده‌ها، مهارت‌ها و تخصص‌های شهروندان در اولین رویداد کارآفرینی استان بوشهر است که با حضور مربیان، داوران و سرمایه‌گذاران برجسته حوزه‌های تجاری و بازرگانی، فناوری اطلاعات، دریا، نفت و گاز و پتروشیمی در دانشگاه خلیج‌فارس برگزار می‌شود.
رویداد کارآفرینی «استارتاپ ویکند 2019 دانشگاه خلیج‌فارس» یک رویداد آموزشی-تجربی با متد بین‌المللی است که در سه روز متوالی (آخر هفته) برگزار می‌شود. در این برنامه شرکت‌کنندگان پرانگیزه‌ای شامل ایده‌پردازان، برنامه‌نویسان، مدیران تجاری، عاشقان استارت‌آپ، بازاریاب‌های حرفه‌ای و طراحان گرافیک گرد هم می‌آیند تا در طی 54 ساعت ایده‌هایشان را مطرح کنند، گروه تشکیل بدهند و هر گروه ایده‌ای را اجرا کند.
برای اطلاع بیشتر از روند این رویداد با عبدالمجید تقدسی‌نیا، دبیر اجرائی «استارتاپ ویکند 2019 دانشگاه خلیج‌فارس» گفت‌وگویی داشته‌ایم که در ادامه می‌تواند خواندنی باشد.
درباره رویداد هفته جهانی کارآفرینی 2019 دانشگاه خلیج‌فارس برای مخاطبان بامداد جنوب توضیح می‌فرمایید؟
هفته جهانی کارآفرینی هرساله از ۱۸ الی ۲۴ نوامبر در بیش از ۱۷۰ کشور جهان به‌صورت هماهنگ در راستای ترویج فرهنگ کارآفرینی برگزار می‌شود. کانون کارآفرینی دانشگاه خلیج‌فارس به‌عنوان نماینده برگزاری هفته جهانی کارآفرینی در استان بوشهر برنامه‌های از قبیل استارتاپ ویکند، سمینار قله‌ها و دره‌ها، کارگاه‌های آموزشی، نشریه موج نوآوری، رادیو کارآفرینی و جلسات هم‌اندیشی دیدگان من را برگزار می‌کند.
شرایط شرکت در رویداد هفته جهانی کارآفرینی 2019 دانشگاه خلیج‌فارس چگونه است؟
شرط اصلی شرکت در رویدادهای هفته جهانی کارآفرینی علاقه هست و حضور برای عموم آزاد است.
بیشترین تاکید مسوولان برگزاری بر چه ایده‌هایی است؟
موضوع چهارمین رویداد کارآفرینی بوشهر صنایع و خدمات نوآور هست و در تمام حوزه‌ها ایده‌ها را پذیرش می‌کنیم؛ اما موضوعاتی مثل گردشگری و شهر هوشمند بیشتر موردعلاقه مسوولان هستند.
از طرح‌های برگزیده حمایت مالی هم صورت می‌گیرد؟
تیم‌های اول، دوم و سوم موردحمایت مالی دانشگاه خلیج‌فارس قرار می‌گیرند و همچنین در اختتامیه رویداد سرمایه‌گذاران هم حضور دارند و اگر طرح و ایده قوی ارائه بشود مطمئناً مورد حمایت سرمایه‌گذاران هم قرار خواهد گرفت.
امسال دوره چهارم برگزار می‌شود، از سرانجام ایده‌هایی که در دوره‌های گذشته مطرح شد اطلاع دارید؟
امسال با توجه به اصلاحاتی که صورت گرفته تمام تلاش بر این است که تیم‌ها بعد از پایان رویداد به هسته‌های نوآور تبدیل بشوند و کار بر روی ایده را ادامه بدهند. سال‌های گذشته هم هسته‌های نوآور را داشتیم که از دل این رویداد بیرون آمدند و در شرف تبدیل‌شدن به شرکت هستند.
ایده اصلی این طرح از کجا شکل‌گرفته است و متولی اصلی چه ارگانی است؟
این رویداد یک رویداد جهانی است که همه‌ساله هم در ایران هم در سایر کشورهای جهان برگزار می‌شود. متولی برگزاری رویداد هفته جهانی کارآفرینی در ایران وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و کانون دانش‌آموختگان دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران هستند.
آیا برای جذب سرمایه برای ایده‌های برگزیده از ادارات و نهادهای دولتی نیز همیاری گرفته‌اید؟ دانشگاه خلیج‌فارس، اداره کل ورزش و جوانان استان بوشهر و کانون همیاران جوان کارآفرین از حامیان اصلی این رویداد هستند که هم در بحث برگزاری و هم در بحث حمایت از ایده‌های برتر حمایت‌های لازم رو انجام دادند.
در این دوره از اساتید بومی هم بهره گرفته‌اید؟
در این رویداد سعی شده بیشتر از مربی‌ها و مدرس‌های برتر استانی استفاده بشود؛ اما در کنار مربیان بومی از چند مربی برتر کشوری نیز دعوت به‌عمل آمده است.
مهلت ثبت‌نام برای این رویداد تا چه تاریخی است و افراد چگونه می‌توانند ثبت‌نام کنند؟
مهلت ثبت‌نام تا ۱۸ آبان‌ماه است و از طریق سایت swbushehr.net علاقه‌مندان به حضور در این رویداد می‌توانند ثبت‌نام کنند و همان‌طور که اشاره کردم شرط خاصی از قبیل گروه سنی و یا مدرک... هم برای شرکت در این رویداد لحاظ نشده است.
در پایان این گفت‌وگو باید اشاره شود که البته راه‌اندازی استارت‌آپ مخاطرات خاص خودش را دارد. بر اساس گزارش موسسه سی‌بی‌این‌سایت CBinsights از بین استارتاپها ۲۵ درصد در یک‌سال پس از شروع فعالیت، ۳۶ درصد از آن‌ها دو سال پس از شروع فعالیت و ۵۵ درصد پس از گذشت پنج سال از شروع فعالیتشان شکست می‌خورند. طبق آمار تاکنون ۵۰ هزار استارتاپ در کشور اعلام موجودیت کرده‌اند؛ از این تعداد، استارت‌اپ‌های انگشت‌شماری فعالیت خود را آغاز کرده و به‌زور کمک‌های دولتی همچنان سرپا مانده‌اند، برخی که تعداد آن‌ها کم هم نیستند و تقریبا ۹۰ درصد این ۵۰ هزار استارتاپ را تشکیل می‌دهند، پس از چند سال طعم شکست را چشیده‌اند و برخی هم حتی یک روز فعالیت مفید را هم در کارنامه خود ثبت نکرده‌اند. اینکه شکست در یک استارتاپ چه معنایی دارد، دلایل آن چیست و چطور باید با آن مقابله کرد، دغدغه‌ای است که آرمان صفایی مدرس مرکز کارآفرینی دانشگاه شریف در گفت‌وگویی با فرهیختگان به این مخاطرات اشاره کرده است.
صفایی با بیان اینکه در دو حالت می‌گوییم که یک استارتاپ شکست‌خورده است؛ گفت: حالت اول زمانی است که استارتاپ run out of cash شده یا به‌عبارت‌دیگر سرمایه‌اش تمام‌شده است و دیگر توانایی تأمین سرمایه را هم ندارد و مجبور می‌شود از استارتاپ خود خارج شود. حالت دوم این است که خود بنیان‌گذاران استارتاپ، کارشان را رها کنند، به‌عبارت‌دیگر یک فرسایش و فرسودگی در کار آن‌ها ایجاد می‌شود که خودشان تصمیم به کناره‌گیری کنند. در این دو حالت می‌گوییم که یک استارتاپ شکست‌خورده است. در این میان وقتی یک استارتاپ شروع به فعالیت کند و درزمینه فعالیتش به توفیقی نرسد و فعالیت خود را عوض کند و به حوزه دیگری برود در اصطلاح می‌گوییم آن استارتاپ pivot یا چرخش داشته است. در این صورت نمی‌گوییم شکست‌خورده است چراکه تعریف شکست چیزی متفاوت است.
صفایی با اشاره به آمارهای موجود گفت: متاسفانه تیمی حرفه‌ای دولتی و خصوصی که بتواند فضای کسب‌وکارهای آنلاین کشور را رصد کرده و آمار دقیق ارائه کند، وجود ندارد؛ اما بر اساس آمارهای موجود در سال ۹۷ بیش از ۵۰ هزار استارتاپ در ایران وجود داشته است که این استارتاپها از درجات مختلف هستند مثلا آن‌هایی که در حد یک ایده باقی‌مانده‌اند یا آن‌هایی که شکست‌خورده‌اند یا آن‌هایی که موفق هستند و... بر اساس شاخص رشد هم تقریبا سالی ۳۰ برابر رشد داشته‌اند. درواقع از سال ۹۵ به بعد تعداد استارتاپها در ایران رو به افزایش است؛ اما مسلما مثل همه‌جای دنیا این میزان رشد خیلی ارتباط مستقیمی با تعداد استارت‌اپ‌های موفق ندارد و درصد شکست استارتاپها از بیش از ۹۰ درصد است و باید تکرار کنم که نیازمند کارهای آماری دقیق است.
نداشتن بازار، مهم‌ترین عامل شکست استارتاپها
وی با اشاره به گزارش‌های موسسه سی‌بی‌این‌سایت (CB Insights) افزود: یکی از موسسات معتبر در حوزه گزارش درباره کسب‌وکارهای فناورانه است که آمارهای خوبی را ارائه داده است. بر اساس آمارهای این موسسه ۴۲ درصد از استارتاپهایی که در حوزه فاینانس یا املاک در آمریکا هستند، بعد از چهار سال شکست‌خورده‌اند. این عدد در حوزه آموزش و سلامت ۴۴ درصد، در حوزه کشاورزی ۴۴ درصد است و در بخش‌های معدن، تولید انبوه و حمل‌ونقل تا ۵۵ درصد می‌رسد. این عددها بسته به سال فعالیت آن‌ها متفاوت است، به‌طوری‌که ۲۵ درصد از استارتاپها یک‌سال پس از شروع فعالیت، ۳۶ درصد از آن‌ها دو سال پس از شروع فعالیت و ۵۵ درصد پس از گذشت پنج سال از شروع فعالیتشان شکست خورده‌اند. موسسه سی‌بی این‌سایت گزارش بسیار خوبی دارد که با بیش از ۲۰۴ استارتاپ از همه‌جای دنیا تا انتهای سال ۲۰۱۷ مصاحبه کرده و از آن‌ها پرسیده است که چرا شکست‌خورده‌اید؟ هرکدام از صاحبان این استارتاپها برای شکست خود علت‌هایی را گفته‌اند که این موسسه علت‌ها را دسته‌بندی کرده و در ۲۰ عنوان منتشر کرده است. بر اساس این گزارش، چند عامل مهم و تأثیرگذار شامل موارد زیر بوده است. عامل اول و مهم‌ترین عامل نداشتن بازار بوده که ۴۲ درصد از استارتاپهایی که این موسسه با آن‌ها مصاحبه کرده به آن موضوع اشاره‌کرده‌اند محصولی ساخته‌‌اند که بازار نیازی به آن نداشته است. عامل دوم مهم که ۲۹ درصد استارتاپها به آن اشاره‌کرده‌اند، تمام شدن سرمایه بوده است، اینکه یا سرمایه خوب تخصیص داده نشده است یا نتوانسته‌اند جذب سرمایه بعدی را انجام دهند و پول تمام کردند و مجبور شدند کارشان را رها کنند. عامل بعدی که ۲۳ درصد استارتاپها به آن اشاره‌کرده‌اند این است که آن‌ها نتوانسته‌اند تیم خوبی برای استارتاپ خود فراهم کنند یا تیم آن‌ها نتوانسته است هماهنگی خوبی با هم داشته باشد یا اینکه تیم برای اجرای این ایده مناسب نبوده است. ۱۹ درصد استارتاپها هم به عامل شکست در رقابت اشاره کرده‌اند. ۱۸ درصد به مشکل قیمت‌گذاری یا هزینه اشاره کرده‌اند. ۱۷ درصد اعلام کرده‌اند که نتوانستند محصول خوب و باکیفیتی تولید کنند. ۱۷ درصد دیگر علت شکست خود را نداشتن مدل کسب‌وکار مناسب عنوان کرده‌اند که نتوانسته‌اند سودآوری مناسب داشته باشند. ۱۴ درصد دیگر هم شکست خود را به نداشتن بازاریابی مرتبط دانسته‌اند و... این عامل‌ها با یک مقدار بالا و پایین شدن ارقام برای ایران هم کاملاً صادق است و همین عامل‌ها، عامل شکست هستند و می‌توان گفت این عوامل جهان‌شمول هستند.
