الهام بهروزی: طرح ملی «محیط‌یار» یکی از طرح‌های حمایتی و آموزشی است که در زمینه آشنایی کودکان با مسائل محیط زیستی تدوین و مصوب شده است. دفتر آموزش و مشارکت مردمی سازمان محیط زیست با هدف نهادینه نکردن فرهنگ محیط زیست و اشاعه و ارتقای آن در میان عموم جامعه به‌خصوص دانش‌آموزان به‌عنوان قشر موثر و آسیب‌پذیر جامعه اقدام به تدوین و اجرای طرح محیط یار در بین دانش‌آموزان مقاطع تحصیلی ابتدایی و راهنمایی کرده است.

هدف از اجرای این طرح، توسعه فرهنگ زیست محیطی است و دانش‌آموزان به عنوان حافظان محیط زیست از هرگونه آسیب به محیط زیست جلوگیری و مسائل‌آموزشی در زمینه محیط زیست را به دیگران توصیه می‌کنند. اهداف جزئی طرح محیط‌یار به این شرح است: 1) آموزش و اطلاع‌رسانی مسائل زیست محیطی به دانش‌آموزان، 2) جلب مشارکت دانش‌آموزان به‌عنوان آینده سازان کشور برای کنترل و کاهش بعضی از معضلات زیست محیطی، 3) ایجاد حس مسوولیت در دانش‌آموزان در زمینه رعایت مسائل زیست محیطی، 4) استفاده از توان فزاینده جامعه دانش‌آموزی برای انتقال پیام‌های زیست محیطی به درون خانه و خانواده و 5) فرهنگ‌سازی به منظور تغییر الگوی صحیح مصرف در مدرسه و خانه.

در این طرح به موضوعات اختصاصی مرتبط با محیط زیست نظیر آلودگی هوا، آب، صوت، خاک، زباله و بازیافت مواد و ارائه راهکارهایی برای کنترل و کاهش آلودگی‌ها، حفاظت تنوع زیست کشور، الگوهای صحیح مصرف و... پرداخته شده است.

این طرح با همکاری ادارات کل محیط زیست و ادارات کل آموزش و پرورش استان‌ها در کلیه مدارس مقاطع دبستان و راهنمایی و دبیرستان برخی از استان‌های کشور اجرا شده که روز گذشته (یکشنبه، 12 آبان‌ماه) این طرح در استان بوشهر نیز با برگزاری آیینی اجرائی شد. طرح ملی محیط یار در این استان با حمایت مالی شرکت پتروشیمی پارس در سراسر استان اجرا می‌شود.

این شرکت از کلیه پروژه‌های و طرح‌های محیط زیستی در استان حمایت می‌کند و در این زمینه تاکنون اقداماتی نظیر نصب سیستم‌های پایش آنلاین روی منابع نشر آلاینده محیط زیست، رفع آلودگی خاک با به‌روزترین روش‌های روز دنیا از انبار بارگیری واحد LD آریاساسول، کشیدن لاین بخار برای بهسوزی فلر ۹۹۱، ایجاد و توسعه جنگل در منطقه بستانو عسلویه و شهرک تفریحی و رفاهی آن، انجام پروژه LCA، ایجاد و توسعه جنگل در منطقه بستانو عسلویه، چاپ کتاب با استفاده از پودر سنگ و... را انجام داده است. برگزیده صنعت سبز کشور در سال 1395، دریافت تندیس جایزه ویژه Special Prize بنیاد جهانی ۲۰۱۷ انرژی در حوزه Earth، دریافت جایِزه EAST از بنیاد جهانی انرژی به پاس انجام پرژه‌های محیط زیستی، اخذ گواهینامه «نشان مدیریت سبز از انجمن مدیریت سبز ایران»، اخذ گواهینامه محاسبه ردپای کربن و آب در خصوص پروژه سبز «ایجاد و توسعه جنگل در منطقه بستانو عسلویه» و قرار گرفتن در لیست عدم آلایندگی از سال 1394 تا کنون از جمله افتخاراتی است که شرکت پتروشیمی پارس در این سال‌ها در زمینه مسائل محیط زیستی کسب کرده است.

طرح ملی «محیط یار» بدون شک از زمره طرح‌هایی خواهد بود که با اجرای صحیح و اصولی و منطبق بر آموزش می‌تواند در حوزه آگاهی‌بخشی مسائل محیط زیستی به خصوص در میان کودکان و دانش‌آموزان بسیار تاثیرگذار ظاهر شود.

مدیرکل دفتر مشارکت‌های مردمی و مسوولیت اجتماعی سازمان حفاظت محیط زیست در حاشیه آیین افتتاح طرح ملی محیط یار که در سالن اجتماعات اداره‌کل محیط زیست استان بوشهر برگزار شد، به بامداد جنوب گفت: این طرح تاکنون از سوی سازمان حفاظت محیط زیست در چند استان اجرائی شده که نتایج خوبی هم در این زمینه به‌دست آمده است. هدف طرح ملی محیط یار آموزش مسائل محیط زیستی به کودکان به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم است؛ در واقع کارشناسان محیط زیست بر این باور هستند که تنها چاره و راه نجات محیط زیست آشنا کردن کودکان با مسائل محیط زیستی است؛ چراکه همین نسل هستند که در آینده تصمیم‌بگیران، مدیران و سیاستگذاران مملکت خواهند شد. به‌طبع آشنایی آنها با مسائل محیط زیستی از سنین پایین تا بالا (از مهدکودک‌ها تا دانشگاه) در قالب این طرح شکل می‌گیرد و آموزش‌های لازم را در این زمینه می‌بینند؛ آموزش‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که آنها حفاظت از محیط زیست را مسوولیت اجتماعی خودشان بدانند و مسوولیت‎پذیری را در خود تقویت کنند. بی‎تردید نسلی که با آموزش‎های محیط زیستی پرورش پیدا می‌کند، باید نسلی عاشق و متعهد به محیط زیست و توسعه پایدار باشد.

ژیلا مهدی‌آقایی در ادامه با تاکید بر اینکه ما در این طرح، دانش‌‌آموزان به‌خصوص کودکان را نشانه گرفته‌ایم، چون با جامعه گسترده و وسیعی روبه‌رو هستیم، افزود: بی‎تردید با استفاده از این ظرفیت میلیونی بسیاری از مسائل محیط زیستی را می‌توانیم در جامعه نهادینه کنیم؛ چون هر کدام از این دانش‌آموزان در یک خانواده دارند زندگی می‌کنند و طبیعتا خانواده را تحت تاثیر خودشان قرار می‎دهند. از این رو ما ظرفیت گسترده‌ای را در حوزه محیط زیست با آموزش کودکان دنبال می‌کنیم؛ یعنی ضمن آموزش به یک کودک، یک خانواده را با خودمان همراه می‎کنیم.

وی در ادامه با اشاره به اینکه طرح ملی محیط یار در برخی از استان‌های کشور اجرای موفقی داشته است که در حال حاضر استان اصفهان توانسته در این زمینه بسیار تاثیرگذار ظاهر شود، تصریح کرد: پیش از این در استان خراسان نیز در این زمینه پیشرفت خوبی داشته است ولی در مجموع این طرح تاکنون در هر استانی که به درستی و بجد اجرائی شده، نتایج خوبی به‌دنبال داشته است. حال امیدواریم با اجرائی شدن طرح محیط یار در بوشهر به موفقیت‌های خوبی دست پیدا کنیم؛ موفقیت‌هایی که اجرای این طرح را در سراسر کشور تضمین خواهد کرد.

مهدی‌آقایی با بیان اینکه سازمان محیط زیست در بسیاری از حوزه‌های پرسوال مانند آب، باد، خاک، هوا، پسماند و... فقط نقش نظارتی دارد، گفت: چون سازمان حفاظت محیط زیست یک سازمان حاکمیتی- نظارتی است و متولی اصلی اجرا نیست و فقط نظارت می‌کند بر اجرای درست بسیاری از قوانین که مترتب می‌شود به محیط زیست کشور. بنابراین لازم است که آگاهی‌های مردم در زمینه مسائل محیط زیستی افزایش بیابد تا سازمان بتواند وظیفه نظارتی خود را به درستی ایفا کند. طبیعتا با اجرای این طرح کودکان ما آگاه می‌شوند و با آگاه شدن کودکان، آگاهی‌های خانواده‌ها بیشتر می‌شود. در این میان ما به هدف خود نزدیک و با نسلی روبه‌رو می‌شویم که مسائل محیط زیستی را می‎شناسد، آگاهانه تصمیم‌گیری می‌کند و آگاهانه مطالبه می‎‌کند. امیدواریم که طرح ملی محیط‌یار بتواند در حوزه محیط زیست موثر ظاهر شود. البته ما در اجرای این طرح در استان‌ها از موسسات مردم‌نهادی که در زمینه آموزش مسائل محیط زیستی فعال هستند، کمک می‌گیریم؛ چون این انجمن‌ها از دل مردم برخاسته‌اند و مهارت‌های کافی را کسب کرده‌اند، اکنون خودشان به مردم آموزش می‌دهند.

مدیرکل دفتر مشارکت‌های مردمی و مسوولیت اجتماعی سازمان حفاظت محیط زیست در پایان در خصوص نقش موسسات مردم‌نهاد در آموزش مسائل محیط زیستی تصریح کرد: بدیهی است سازمان‌های مردم‌نهاد سازمان‌های داوطلبانه غیردولتی و غیرسیاسی هستند که طبیعتا به‌دلیل تمایل قلبی که به تحقق اهدافشان دارند، همه تمرکزشان را بر عملی شدن برنامه‌هایشان دارند؛ هرچند پیش آمده که برخی از این موسسات گرایش سیاسی یا دولتی پیدا کرده‌ و از هدف خود دور شده‌اند ولی در مقابل خیلی از سازمان‌های مردم‌نهاد هستند که در حوزه آموزش بسیار تاثیرگذار ظاهر شده‌اند و در استان بوشهر هم تعداد این موسسات کم نیست.

رئیس اچ‌اس‌ایی شرکت پتروشیمی پارس به‌عنوان شرکت حامی طرح محیط یار در استان بوشهر نیز گفت: پروژه محیط یار در استان بوشهر با همکاری اداره‌های کل حفاظت محیط زیست و آموزش و پرورش این استان و حمایت شرکت پتروشیمی پارس اجرائی می‌شود.

محمود شریفی‌کیا در ادامه با تاکید بر اینکه محیط زیست امروز برای ما نیست، بلکه سرمایه‎ای برای آیندگان است همان‌طور که گذشتگان نیز اقدام‎هایی انجام دادند تا امروز بتوانیم در محیط کنونی زندگی کنیم، افزود: نقش شرکت‌های نفتی و پتروشیمی‎ها در حفظ محیط زیست بسیار پررنگ است از همان نقطه ابتدایی تولید هر گونه کار می‌تواند هم نقش منفی و هم نقش مثبت داشته باشد.

وی با اشاره به اینکه در این راستا تلاش کردیم تا از همان ابتدا با کاهش و کنترل آلایندگی‎ها نقش خوبی را در حوزه حفظ محیط زیست اجرا کنیم، تصریح کرد: همه محصولات پتروشیمی از لحظه نخست تا لحظه‌ای ‎که در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌‎گیرد، تحت کنترل و پایش است تا در تمام مراحل از بروز حوادث زیست محیطی جلوگیری شود.

به گفته شریفی‌کیا، برگزیده صنعت سبز کشور در سال ۹۵، نصب سیستم پایش آنلاین روی منابع نشر آلایندگی‎های محیط زیست، رفع آلودگی خاک با بروزترین روش‌های دنیا و بهینه‌سوزی فلر و دریافت تندیس جایزه ویژه از بنیاد جهانی انرژی در سال ۲۰۱۷ در حوزه زمین با ایجاد و توسعه یک جنگل در منطقه بستانو عسلویه و ایجاد یک شهرک رفاهی تفریحی از جمله دستاوردهای شرکت پتروشیمی پارس در زمینه محیط زیست است.

رئیس اچ‌اس‌ایی شرکت پتروشیمی پارس در پایان یادآور شد: آموزش باید از کودکان آغاز و به کانون خانواده‌ها تعمیم یابد تا بتوانیم فرهنگ‌سازی در تمام استان بوشهر و حتی کشور را شاهد باشیم.

مسوول آموزش بهداشت ایمنی و محیط زیست شرکت پتروشیمی پارس نیز در حاشیه این برنامه به بامداد جنوب گفت: طرح ملی محیط‌یار طرحی است که به مقوله فرهنگ‌سازی در میان کودکان می‌پردازد. بدیهی است یکی از مشکلاتی که ما در سطح جامعه با آن روبه‌رو هستیم بحث فرهنگ‌سازی به‌خصوص در زمینه محیط زیست است. آموزش هم یکی از زیرساخت‌های مهم فرهنگ‌سازی را تشکیل می‌دهد. آموزش هم باید در سنین کودکی یعنی زمانی که شخصیت فرد شکل می‌گیرد، انجام شود. بنابراین اجرای این طرح آموزشی می‌تواند به فرهنگ‌سازی در عرصه محیط زیست کمک زیادی کند؛ چراکه در قالب آن بچه‌ها با فرهنگ محیط زیستی آشنا می‎شوند و هر کدام از آنها تبدیل به یک حافط محیط زیست می‌شوند.

امید چرونی در ادامه با تاکید بر اینکه یکی از وظایف شرکت پتروشیمی پارس در بحث مسوولیت‌های اجتماعی حمایت از طرح‌ها و پروژه‌های محیط زیستی است، افزود: طرح ملی «محیط یار» هم یکی از طرح‎های خوبی است که می‌تواند اتفاقات خوبی را در بعد فرهنگ‌سازی، آگاهی‌بخشی و مطالبه‌گری در حوزه محیط زیست به‌وجود بیاورد.

به گفته وی، جامعه هدف طرح محیط‌یار دانش آموزان سراسر استان است که در انتخاب دانش‌آموزان برای همکاری در این طرح، اداره‌کل آموزش پرورش استان و شهرستان‌ها شرکت پتروشیمی پارس را همراهی می‌کنند. از هر شهرستان سه تا پنج مدرسه برای آموزش مسائل محیط زیستی انتخاب می‌شود. برای آموزش هم سازمان‌های مردم‌نهاد و فعالان محیط زیست هر شهرستان که سواد و توانایی تدریس را در سطح مناسب دارند، به پروژه معرفی می‌شوند که این افراد هم در چهار گروه در چهار منطقه از استان و هر گروه به مدت پنج ساعت آموزش می‌بینند تا مربیان مورد نیاز برای اجرای طرح آماده شوند.

برای هر گروه از دانش‌آموزان (گروه‌های حداکثر ۴۰ نفره) یک کارگاه آموزشی پنج ساعته از سوی مربیان آموزش دیده برگزار می‌شود. پس از آنکه مرحله آموزش پنج هزار نفر به‌طور کامل برگزار شد، از افراد آموزش‌دیده و علاقه‌مند برای همکاری با طرح «محیط یار» آزمون‌هایی (آزمون‌های نقاشی، کاردستی، مقاله‌نویسی، انشا‌نویسی) متناسب با سن افراد گرفته می‌شود. از میان شرکت کنندگان در آزمون ، ت ۵۰۰ نفر نهایی برای همکاری در طرح محیط بار انتخاب می‌شوند. سپس افراد انتخاب شده با دریافت اقلام تبلیغی، فرهنگی و آموزشی، در دوره‌های آموزشی تکمیلی شرکت می‌کنند. افراد با حضور در جامعه و شهر و محل زندگی خود، مخاطرات محیط زیستی را که مشاهده می‌کنند، در دفترچه خود یادداشت می‌کنند. در صورتی که این مخاطرات از سوی افراد عادی جامعه صورت گرفته باشد، با ارائه برگه‌هایی شبیه به برگ جریمه پلیس ولی با متن ارشادی و آگاهی‌دهنده به افراد، آنها را از عواقب عمل خود آگاه می‌کنند. درنهایت همه یادداشت‌ها و مطالب تهیه‌شده از سوی دانش‌آموزان در دبیرخانه مرکزی پروژه جمع‌آوری و با کمک دو کارشناس (کارشناس ارشد یا دکتر) مدیریت صنعتی و یک کارشناس (کارشناس ارشد و یا دکتر) محیط زیست نتایج نهایی پروژه در دو حوزه اعلام می‎شود.

حال اینکه این طرح تا چه اندازه موفقیت داشته و بازدهی آن در جامعه چقدر بوده است، هر شهرستان استان دارای چه مخاطرات عمده محیط زیستی است و افراد، صنعت و یا طبیعت در آنها چقدر نقش دارد و راهکارها برای حل این معضلات مورد بررسی قرار می‎گیرد. پس از پایان طرح هم در یک همایش با حضور مسوولان استانی با اعلام پایان پروژه، از محیط‌یاران شاخص تقدیر و تشکر می‎شود.