الهام بهروزی
منطقه نمونه گردشگری حماد دیلم بحث داغ این روزهای گردشگری استان بوشهر است؛ جزیره‌ای بکر و زیبا که از دیرباز در خاطرات خوش اهالی دیلم با آن سواحل مخملینش رد پای پررنگی دارد و از اهمیت بسزایی نزد آن‌ها برخوردار است اما چندی است که استانداری بوشهر -که در این هفت سال از عمر دولت تدبیر و امید به شکل بارزی بی‌درایتی خود را در طرح‌های توسعه‌طلبانه گردشگری استان به نمایش گذاشته‌ا است- با دست گذاشتن روی جزیره حماد به بهانه فعال کردن منطقه نمونه گردشگری در شمال استان خواب آرام مردم دیلم را آشفته کرده است؛ چراکه مثل روز روشن است که استانداری در این هفت ماه باقی مانده از عمر دولت هیچ اقدام شاقی نمی‌تواند برای این منطقه کند!
فقط دارد اعتبار نداشته خود را در میان مردم استان بیش از پیش زیر سوال می‌برد! چراکه استانداری در این سال‌ها با تصاحب زمین‌های بکر به بهانه فعال کردن دهکده‌های گردشگری در گوشه گوشه استان کارنامه سیاهی از خود در تخریب محیط زیست استان برجای گذاشته است که متاسفانه بسیاری از این طرح‌ها پس از بهره‌برداری چیزی جز ضرر و خسران برای استان رقم نزده است!
اما باز هم در پی تصویب طرح‌های این‌چنینی در سراسر استان است؛ در جنوب در بندر دیر با تصویب ۱۰۰ هکتار در محدوده تالاب دیر- بردستان راه‌اندازی دهکده‌ای را مصوب کرده است که در صورت رعایت نکردن شرایط محیط زیستی و گذر از قانون حفاظت، احیا و بهره‌برداری از تالاب‌های کشور، چه بسا اکوسیستم این تالاب و حیات گیاهی و جانوری آن را به شدت به‌خطر می‌اندازد که این به معنای بازی و به سخره گرفتن زندگی آن منطقه است.
هرچند راه‌اندازی دهکده‌ها به‌نفسه اقدامی ضد محیط زیستی به‌شمار نمی‌رود اما اجرای غیرکارشناسی‌شده آن در محدوده‌هایی که خود به‌عنوان یک جاذبه طبیعی و گردشگرپذیر به‌شمار می‌رود، تصمیمی اشتباه و بسیار مضحک است که این از بی‌درایتی و بیسوادی مسوولان امر نشات می‌گیرد! چراکه در این مناطق با کمترین سازه‌ها می‌توان زمینه را برای ورود گردشگران و سرمایه‌گذاران فراهم آورد و موقعیتی برای فعال کردن تورهای پرنده‌نگری که امروز نقش شگرفی را در توسعه گردشگری در مناطق مختلف به‌ویژه نقاط ساحلی که مامن پرندگان آبزی و غیر آبزی هستند، ایفا می‌کنند اما متاسفانه در بیشتر این طرح‌ها متولیان امر بیشتر روی فعال کردن هتل‌ها و رستوران‌ها مانور می‌دهند که این خود جای نگرانی بسیاری دارد؛ چراکه ایجاد این زیرساخت‌ها خود مساحت زیادی از چشم‌اندازهای بکری طبیعی منطقه را اشغال می‌کند و آن را از چهره اولیه خودش دور می‌سازد.
این در حالی است که تالاب دیر- بردستان با کمترین دخل و تصرف می‌تواند به فرصتی برای توسعه گردشگری دیر بدل شود اما خوابی که مسوولان برای این تالاب دیده‌اند بی‌شک خلاصه می‌شود در سنگفرش کردن و ایجاد سازه‌های بدقواره و ناهماهنگ با بافت طبیعی این تالاب!
ای تالاب متاسفانه امروز از هر سو در حال تصاحب و قلع و قمع شدن است، از یک سو، فردی در سودای احداث حوضچه پرورش لارو میگو در آن محدوده به هر قیمتی است و از سوی دیگر شهرداری دیر با اجرای نصفه و نیمه جاده وفاق در پی توریستی کردن آن منطقه است و به‌تازگی هم با حمایت استانداری مشعوف از تملک ۱۰۰ هکتار از محدوده این تالاب برای راه‌اندازی دهکده گردشگری شده اما ای کاش پشت این همه خوشحالی اندکی مطالعه بود و دغدغه‌مندی؛ شهرداری و شورای اسلامی دیر در این روزها خوشحال هستند که در نهایت در مقابل سمن‌ها و دوستداران محیط زیست پیروز شده‌اند اما نمی‌دانند که اجرای هر طرحی پیروزی به‌شمار نمی‌رود!
این در حالی است که طبق ماده ۱ قانون حفاظت، احیا و مدیریت تالاب‌های کشور: هرگونه بهره‌برداری و اقدامی که منجر به تخریب و آلودگی غیرقابل جبران تالاب‌ها گردد، ممنوع است. مرجع تشخیص تخریب و آلودگی غیرقابل جبران، سازمان حفاظت محیط زیست است که در این قانون سازمان نامیده می‌شود.
حال باید دید که اداره‌کل محیط زیست استان بوشهر مجوز احداث این دهکده را در محدوده تالاب دیر- بردستان صادر می‌کند یا خیر! چراکه پیش از این این طرح نتوانسته بود موافقت اداره‌کل محیط زیست استان را به دلیل تعدی به حریم تالاب دریافت کند!
از این مصوبه غیرکارشناسی‌شده استانداری در جنوب استان بگذریم به شمال استان می‌رسیم به دیلم و جزیره حماد که در سال ۹۵ از سوی دولت تدبیر و امید به‌عنوان منطقه نمونه گردشگری (در سطح ملی) شناخته شد و بر ای فعال کردن این منطقه در همان سال شهرداری بندر دیلم توانست موافقت اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر را به‌عنوان سرمایه‌گذار مادر برای اجرای طرح جامع گردشگری در این جزیره تاریخی به دست آورد و در این چند سال با اختصاص اعتباری بالغ بر ۴ میلیارد تومان از محل اعتبارات ملی و استانی و اعتبارات داخلی در زمینه زیرساخت‌های گردشگری، برق‌رسانی، آبرسانی، طراحی شهری و آماده‌سازی فاز اول و دوم این مجموعه گردشگری هزینه کرد.
اما در ابتدای سال جاری اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با فشار شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان با عنوان اینکه شهرداری در این زمینه کارامد ظاهر نشده است، موافقتنامه خود را با شهرداری دیلم تمدید نکرد که این موضوع موجب واکنش مردم دیلم شد و به شدت با این تصمیم به مخالفت پرداختند. در ادامه با وجود ورود عبدالکریم جمهیری، نماینده مردم بوشهر، گناوه و دیلم در مجلس شورای اسلامی به این موضوع اما در نهایت نامه ساسان تاجگرودن، معاون سرمایه‌گذاری وزارت میراث فرهنگی در حذف شهرداری دیلم از این پروژه تیر خلاص را به مردم دیلم زد!
در این میان، باز اما و اگرها و دست‌های پشت پرده و لابی‌های افراد خاص در این حوزه نمود پررنگی یافته است و این فرضیه را تقویت می‌کند که آیا باز هم پای مسوول خاص و افراد خاص در این پروژه در میان است! آیا همه چیز طبق سناریویی که از پیش طراحی شده است دارد پیش می‌رود و در نهایت جزیره حماد با آن طبیعت زیبا و بکرش به دست افرادی خواهد افتاد که دغدغه گردشگری را ندارند و تنها می‌خواهند برنده آن ثروت طبیعی باشند!
اما در این میان، اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر مدعی است که در واگذاری این جزیره به‌عنوان منطقه نمونه گردشگری سوءنیتی وجود ندارد و تنها با هدف رونق صنعت گردشگری و ایجاد زیرساخت‌های این صنعت در شمال استان به فراخوان گذاشته می‌شود تا با جذب سرمایه‌گذار مادر امکان تحقق اجرای طرح جامع گردشگری در این منطقه فراهم شود!
اما دیلمی‌ها به این تصمیم خوش‌بین نیستند و احتمال اینکه تجمعاتی در این شهرستان در حفاظت از این منطقه نمونه گردشگی در روزهای آینده در این بندر شکل بگیرد بسیار زیاد است؛ چراکه آن‌ها به‌شدت به استانداری و تصمیماتی که تحت عنوان توسعه استان در کاخ قرمز گرفته می‌شود بدبین هستند. آن‌ها مدعی هستند که استانداری اگر درایت داشت، امروز با لاشه دهکده امید در حاشیه شهر بوشهر روبه‌رو نبودیم؛ مگر این همان فرصتی نبود که قرار بود ۲۰۰۰ شغل برای جوانان استان فراهم کند و در خود ویلاهای شناور جای بدهد و مجهز به به‌روزترین بازی‌ها و تفریحات دریایی باشد؟!
آیا این وعده‌ها محقق شدند که ما خوش‌بین باشیم به تحقق آن‌ها در جزیره حماد که خاطره‌سازترین منطقه نزد ما اهالی دیلم است! آن هم در فقط در مدتی هفت ماهه! آن‌ها همچنین بر این باور هستند که اصرار استانداری بوشهر در معرفی هر چه زودتر سرمایه‌گذار جدید بسیار شبهه‌ناک است و چطور شده است که بعد از این همه سال به یکباره به فکر تعیین تکلیف این جزیره افتاده‌اند؟! آیا اصرار و ادامه روند اداری این طرح به خواست آن‌ها در تهران و مرکز استان اتفاقی است؟!
به‌هر روی استانداری استان به‌ویژه معاون عمرانی آن باید پاسخگوی این مطالبه‌گری جدی مردم دیلم باشند؛ چراکه سرنوشت جزیره حماد برای مردم دیلم بسیار مهم است و نمی‌خواهند با تصمیمات اشتباه مسوولان کوته‌نظر تباهی این جزیره را به نظاره بنشینند.
هرچند امکان تغییر کاربری جزیره حماد امری غیرممکن و غیرقانونی است اما شایعاتی مبنی بر واگذاری این منطقه به شرکت یا افراد خاصی در شبکه‌های اجتماعی نشر یافته که مردم دیلم را بیش از حد به این قضیه بدبین ساخته است. حال باید دید که آیا واقعا مسوولان ارشد استان مانند سواحل دیر، چاهک، گناوه و... خواب ویرانگری برای این جزیره منحصربه‌فرد دیده‌اند! یا نه واقعا دنبال توسعه گردشگری در استان هستند! آیا دلیل لغو توافقنامه میراث فرهنگی با شهرداری دیلم تنها کوتاهی شهرداری این شهرستان در تاسیس زیرساخت‌های لازم در این منطقه نمونه گردشگری بوده است یا خیر، این تنها بهانه‌ای برای تحقق بازی‌های پشت پرده افراد خاص برای تصاحب زمین‌های ارزشمند استان است!
حال باید منتظر نشست و دید در فراخوانی که از سوی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان برای جذب سرمایه‌گذار مادر جدید برای سرمایه‌گذاری در این منطقه منتشر می‌شود، رد پای آن مسوول خاص دیده میمیشود یا خیر!
بدیهی است تصمیم‌گیری در خصوص سرمایه‌گذار جدید در تهران و از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بر مبنای فراخوانی که منتشر می‌شود، اتخاذ می‌شود. بنابراین باید دید که ساسان تاجگردون معاون سرمایه‌گذاری، حقوقی و امور مجلس وزارت میراث فرهنگی در تائید سرمایه‌گذار مادر منطقه نمونه گردشگری حماد دیلم دغدغه مردم دیلم را جدی می‌گیرد یا به خواست مسوولان استانی تن می‌دهد!
