داود علیزاده
بررسی‌ها نشان می‌دهد سه تا پنج میلیون نفر در کشور مبتلابه بیماری دیابت هستند كه بسیاری از آن‌ها به علت بی‌اطلاعی از بیماری خود به انواع عوارض دیررس دیابت مبتلا می‌شوند. عوارض دیررس دیابت شامل بیماری‌های قلبی و عروقی، ریستنوپای، نفروپای و نوروپای است كه در صورت كنترل نامناسب قند خون بروز می‌کند و می‌تواند موجب ناتوانی و حتی مرگ بیمار شود.
این در حالی است که با شناسایی، مراقبت و كنترل مناسب بیماری دیابت در مراحل ابتدایی می‌توان از بروز عوارض جدی و در صورت بروز عوارض ناتوانی‌های ناشی از آن و نقص عضو جلوگیری كرد. طبق مطالعات انجام‌شده درزمینه بیماری دیابت استان بوشهر جز استان‌های با شیوع بالا در سطح کشور به‌حساب می‌آید و تقریبا ۱۴ درصد افراد بالای ۳۰ سال به بیماری دیابت مبتلا هستند. در همین زمینه یک پزشک در خصوص فاكتورهای خطرناک ابتلا به انواع دیابت و زمینه‌های بروز این بیماری در افراد مختلف توضیح داد.
دکتر زهرا امینی در خصوص دیابت نوع یک به خبرنگار ما گفت: دیابت نوع یك معمولا دركودكان و افراد كمتر از 30 سال است و معمولا افراد بالای 30 سال مبتلا به دیابت نوع دو هستند كه در سال‌های اخیر این نوع دیابت به دلیل بروز چاقی زیاد در بین كودكان و نوجوانان نیز شایع شده است.
به گفته این پزشك فاكتورهای خطر ابتلا به دیابت نوع دو ژنتیك، شرح‌حال خانوادگی ابتلا به دیابت، چاقی به‌خصوص چاقی شكمی و طولانی مدت، بی‌تحرکی، تغذیه غذاهای پركالری، استرس، زندگی شهری مدرن، دیابت بارداری و فشارخون است.
امینی یادآور شد: افراد بدون فاكتورهای خطر باید در سن 30 تا 45 سالگی غربالگری و هر سه تا پنج سال دیابت آن‌ها كنترل شود.
وی در خصوص رژیم غذایی افراد مبتلابه دیابت گفت: برای درمان افراد دیابتی رژیم غذایی مناسب شامل سه وعده غذایی اصلی (صبحانه، ناهار و شام) و سه میان وعده شامل مواد غذایی مختلف ازجمله سبزیجات، لبنیات کم‌چرب، نان بربری و سنگك به‌جای نان لواش و فانتزی و استفاده از هشت لیوان آب در طول روز لازم است.
امینی درباره پوشش بیمه خدمات تشخیصی و درمانی مرتبط با دیابت، گفت: داروهای پایه تحت پوشش بیمه هستند اما روزبه‌روز داروهای موثرتر و ترکیبی به بازار دارویی می‌آیند که یا بعضا تحت پوشش بیمه نیستند یا تا بخواهند تحت پوشش آیند، زمان می‌برد. هزینه دارو در سال‌های اخیر بسیار زیاد شده است و بیماران برای تامین داروهای مورد نیازشان با مشکل مواجه هستند و در عین حال دسترسی به دارو هم نوسان داشته است. در کل پایبندی به درمان و کنترل بیماری سخت‌تر شده است.
به گفته وی دیابت سومین علت مرگ به علت بیماری‌های غیرواگیر در جهان و ایران دیابت است. یعنی بعد از بیماری‌های قلبی و عروقی و سرطان، دیابت از بین عوامل غیرواگیر، سومین علت مرگ افراد است.
امینی در خصوص تاثیر اضافه‌وزن در بروز دیابت افزود: كاهش وزن پنج تا 10 درصد برای افراد چاق، كنترل برنامه غذایی و ورزش برای پیشگیری از ابتلا به دیابت توصیه می‌شود.
بااین‌وجود وی تاکید کرد: بعضی از افراد برای پیشگیری از چاقی یك وعده غذایی را حذف می‌کنند این در حالی است كه توجه به وعده‌های صبحانه و ناهار ضروری و شام را به میزان كمتری باید خورد.
امینی در خصوص مصرف نوشیدنی‌های انرژی‌زا و پرکالری هشدار داد و گفت: نوشیدنی‌های كالری زا باید جایگزین شیرین‌کننده‌های مصنوعی شود و افراد باید در هر وعده غذایی مقدار كربوهیدرات ثابتی بخورند چون آنچه قند خون را مستقیما تحت تاثیر قرار می‌دهد کربوهیدرات‌ها هستند.
به گفته وی توصیه می‌شود غذا به‌صورت مخلوطی از چربی، کربوهیدرات و پروتئین بدون چربی اشباع‌شده استفاده شود و برای جلوگیری از عوارض طولانی‌مدت دیابت، افراد قند خون خود را چك و سالی یک‌بار به چشم‌پزشک مراجعه كنند.
به نقل از روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر پیش‌ازاین نیز در هفته دیابت نیز یک پزشک متخصص داخلی در خصوص بیماری دیابت در استان بوشهر توضیحاتی ارائه داده بود.
دکتر حامد مقدم منش با بیان اینکه استان بوشهر طبق مطالعات انجام‌شده در زمینه بیماری دیابت جز استان‌های با شیوع بالا در سطح کشور به‌حساب می‌آید گفت: تقریبا ۱۴ درصد افراد بالای ۳۰ سال به بیماری دیابت مبتلا هستند.
متخصص داخلی بیمارستان شهید صادق گنجی برازجان افزود: متاسفانه به علت ماهیت مزمن بودن و نداشتن علائم واضح در ابتدای بیماری نیمی از افراد اصلا از بیماری خود اطلاعی نداشته‌اند و این موضوع اهمیت غربالگری و آزمایش‌های به‌موقع را دو چندان می‌کند.
وی با اشاره به اهمیت تشخیص به‌موقع بیماری دیابت در بین افراد جامعه گفت: این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که بدن انسان قادر به جذب قند (گلوکز) به سلول‌های خود و استفاده از آن برای تولید انرژی نباشد و این نقص باعث ایجاد قند اضافی در جریان خون شده و همین عامل، شروع‌کننده عوارض دیابت در بدن انسان است.
مقدم منش دیابت کنترل نشده انسان را خطرناک خواند و تصریح کرد: بیماری دیابت می‌تواند منجر به عواقب جدی و خطرناکی برای مبتلایان شود و به طیف وسیعی از اعضا و بافت‌های بدن، از جمله قلب، کلیه‌ها، چشم‌ها و اعصاب آسیب برساند.
به گفته وی متخصص داخلی بیمارستان شهید صادق گنجی برازجان متأسفانه شایع‌ترین علت قطع عضو بعد از تصادفات و نیز از دست دادن بینایی و ناتوانی در دید در دنیا همین بیماری است.
دکتر مقدم منش پیشرفت و گسترش آگاهی و دسترسی مردم به خدمات آزمایشگاهی و پزشکی در خصوص بیماری دیابت در طی سال‌های اخیر را مثبت ارزیابی کرد و افزود: خوشبختانه امروزه با افزایش سطح آگاهی عمومی مردم جامعه و توسعه و کاربرد دستگاه‌های چک قند در منزل (گلوکومتر)، شناسایی بیماری سریع‌تر اتفاق می‌افتد و به‌تبع منجر به کنترل بهتر بیماری دیابت و کاهش عوارض بعدی می‌شود.
دکتر مقدم منش ادامه داد: توصیه می‌شود افراد سالم هم حداکثر تا سن ۴۵ سالگی یک نوبت چک قند خون انجام دهند و بعدازآن سالانه تکرار شود، اما طبیعی است افرادی که زمینه ارثی دارند یا افراد دارای اضافه‌وزن و مبتلایان به چربی خون، فشارخون بالا و یا خانم‌ها باسابقه دیابت بارداری، بایستی در سنین بسیار پایین‌تری نسبت به غربالگری دیابت اقدام کنند.
وی در خصوص مراحل ابتلای انسان به بیماری دیابت هم تصریح کرد: نکته بسیار مهم و حائز اهمیت این است که در بیماران دیابت نوع دو، بیماری دیابت به‌تدریج و در عرض چندین سال بروز می‌کند و بیماران قبل از رسیدن به دیابت آشکار، از یک مرحله مقدماتی بدون علامت عبور می‌کنند که به‌اصطلاح پیش دیابتی خوانده می‌شود و متأسفانه شروع عوارض نیز از این مرحله است و حتماً بایستی مراجعه به پزشک و پیگیری در این زمان انجام شود.
متخصص داخلی بیمارستان شهید صادق گنجی برازجان گفت: خوشبختانه با پیشرفت روزافزون علم و کشف داروهای خوراکی جدیدتر که بسیاری از آن‌ها در کشور خود ما هم موجود است و نیز وجود داشتن انواع انسولین‌های قلمی کنترل این بیماری برای مبتلایان آسان‌تر گردیده است.
