داود علیزاده

طرح‌های تفصیلی شهری مهم‌ترین ابزار ساماندهی نظام‌مند کالبدی شهرها، محسوب می‌شود و در حقیقت، تنظیم برنامه‌های مفصل و انجام اقدامات جزئی در مناطق و محلات شهری و طراحی آن‌ها است. در طرح تفصیلی، خدمات و فضاهای شهری با مشخص کردن جزییات قابل اجرا تعیین می‌شود. با استفاده از این طرح‌ها می‌توان برنامه‌های مشخص بخش عمومی را تعیین کرد و این برنامه‌ها را کم‌کم و برحسب اولویت در برنامه‌ریزی اجرایی سالیانه شهرداری منعکس کرد. اگرچه پیش‌ازاین رئیس شورای اسلامی شهر بوشهر از آمادگی شورا و شهرداری برای اجرای کامل طرح تفضیلی خبر داده بود اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که این طرح در بوشهر به‌صورت کامل اجرانشده است و در آستانه اتمام مدت‌زمان 10 ساله این طرح باید مورد اصلاحات کاربردی قرار گیرد.

باید در نظر داشت که در واقع طرح تفصیلی، طرحی است که بر اساس معیارها و ضوابط کلی طرح جامع شهری و نحوه استفاده از زمین‌های شهری در سطح محلات مختلف شهر، موقعیت و مساحت دقیق زمین برای هر یک از آن‌ها وضع دقیق و تفصیلی شبکه عبور و مرور، میزان تراکم جمعیت و تراکم ساختمانی در واحدهای شهری، اولویت‌های مربوط به مناطق و بهسازی، نوسازی، توسعه و رفع مشکلات شهری و موقعیت تمامی عوامل مختلف شهری در آن تعیین و نقشه‌ها و مشخصات مربوط به مالکیت بر اساس مدارک ثبتی تهیه و تنظیم می‌شود.

هرچند طرح تفصیلی طرحی جدا از طرح جامع شهری نیست و در واقع بخشی از آن محسوب می‌شود، اما محتوای طرح تفصیلی با طرح جامع، در جزییات تفاوت دارد. آنچه در طرح جامع به‌طور کلی آمده، در طرح محتوای طرح تفصیلی با توجه به تعریفی که در قانون تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن شده، به‌طور جزئی مشخص می‌شود.

در واقع محتوای طرح تفصیلی عبارت است از نقشه‌های کاربری اراضی، شبکه‌های ارتباطی، مساحت‌ها، سرانه‌ها، معیارها و ضوابط دقیق و اجرایی طرح جامع شهر که پیش از تهیه طرح تفصیلی تهیه‌شده و به تصویب مراجع رسمی رسیده است.

طبق قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، تصویب طرح جامع از وظایف و اختیارات شورای عالی شهرسازی و معماری ایران است، البته این طرح پس از ارائه پیشنهاد شهردار به شورای اسلامی شهر و تصویب آن در شورای شهر و بررسی در کارگروه‌های تخصصی مربوط به شورای عالی شهرسازی ارائه‌شده و پس از تصویب به شهرداری ابلاغ می‌شود. پس از تصویب، طرح تفصیلی برای شهرداری همانند قانون اساسی برای یک کشور است که عدول از آن تخلف محسوب می‌شود.

در همین زمینه رئیس شورای اسلامی شهر بوشهر با اشاره به اتمام مدت‌زمان ۱۰ ساله طرح تفصیلی شهر بوشهر از اصلاحات این طرح خبر داد.

وحید نیک‌روش صبح شنبه در نشست اعضای شورای اسلامی و شهرداری بوشهر با مردم محله «بنمانع» در قالب پویش ۴۸ ماه خدمت ۴۸ جلسه پاسخگویی در ۴۸ مسجد گفت: دو پروژه شاخص شهرداری با اعتبار ۱۹۰ میلیارد تومان با ۹۵ درصد پیشرفت فیزیکی به‌زودی به بهره‌برداری می‌رسد.

به گفته وی نگاه ویژه به محلات بوشهر با رویکرد محلات کمتر توسعه‌یافته در بودجه سال آینده شهرداری خواهیم داشت.

رئیس شورای اسلامی شهر بوشهر افزود: در حالی که در سال ۱۴۰۰ فقط ۳۰ درصد اعتبارات شهرداری بوشهر عمرانی بود در بودجه سال جاری شهرداری ۶۰ درصد اعتبارات عمرانی و ۴۰ درصد جاری است.

به گفته وی پروژه تقاطع سردار سلیمانی با ۱۱۰ میلیارد تومان اعتبار و جاده ۴۵ متری «سرتل» به تنگ با ۸۰ میلیارد تومان اعتبار تخصیص‌یافته دو پروژه شاخص شهرداری است که انشاالله شاهد بهره‌برداری از این دو پروژه خواهیم بود.

نیک‌روش از اتمام مدت‌زمان ۱۰ ساله طرح تفصیلی شهر بوشهر خبر داد و گفت: پیشنهادات شورا و شهرداری جهت اصلاحات طرح به مشاور این طرح داده می‌شود.

وی بازگشایی معابر و آسفالت کوچه‌ها را دو اولویت شورای اسلامی شهر بوشهر در راستای بهبود عبور و مرور شهروندان دانست و گفت: تا پایان سال جاری تمام کوچه‌های خاکی شناسایی‌شده در منطقه یک بوشهر آسفالت و در منطقه دو نیز در سال آینده کوچه‌های باقیمانده خاکی آسفالت خواهد شد.

رئیس شورای اسلامی شهر بوشهر تصریح کرد: در سال جاری چهار معبر در خیابان شهید بهشتی (فرودگاه)، کوچه حاج نجف، محله دواس و خیابان شهدای توحید بازگشایی‌شده و در سال آینده قطعاً بازگشایی‌ها باهدف بهبود عبور و مرور شهری خواهیم داشت.

به گفته وی نگاه شورای ششم توسعه متوازن در همه محلات شهر بوشهر است و در بودجه سال ۱۴۰۲ در کنار پروژه‌های شاخص به محلات شهر به‌ویژه محلات کم برخوردار نگاه ویژه‌ای خواهیم داشت.

اگر قرار باشد که در محلات جنوبی به‌ویژه با وضعیتی که تملک زمین‌های آن مناطق دارند تحول اثرگذاری انجام شود نیازمند اعتبارات خاص و اجرا بر اساس طرح تفضیلی دقیق است، زیرا طرح تفصیلی عرصه‌ای است که در آن، طرح جامع به منصه عمل و اجرا نزدیک‌تر می‌شود؛ وضعیت اراضی و مالکیت روشن‌تر شده، سازوکار مدیریت شهری برای کنترل و نظارت بر فضاهای شهری و کاربری اراضی تکمیل می‌شود. به‌طورکلی، منظور از تهیه طرح تفصیلی، عملی کردن اصول و اهداف طرح جامع شهر برای بهتر کردن و ارتقاء کیفیت محیط، رفع کمبودها، ساماندهی محلات و افزایش توان نظارتی سازوکار مدیریت شهری است.