گلاره جلالی

مطمئنا شما هم مانند بیشتر والدین در مورد بردن فرزندان خود به چکاپ‌های پزشکی، واکسیناسیون، داشتن برنامه غذایی سالم و مقوی و کمک به انجام تکالیف مدرسه بسیار حساس هستید. بااین‌حال، هرچند وقت یک‌بار ممکن است به این فکر کنید که چگونه از سلامت روان کودک خود مراقبت کنید؟ سلامت روان کودکان، به‌اندازه سلامت جسمانی آن‌ها مهم است، به‌خصوص در مواجهه با استرس، رفتار و تحصیلات. سلامت روان، طرز فکر و احساس کودکان در مورد خود و دنیای اطرافشان است. این بر نحوه مقابله کودکان با چالش‌ها و استرس‌های زندگی تأثیر می‌گذارد. سلامت روان، بخش مهمی از رشد سالم کودک است. به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌های اجتماعی، عاطفی، رفتاری، تفکر و ارتباطی مثبتی را ایجاد کنند. همچنین پایه‌ای برای سلامت روان و رفاه بهتر در آینده می‌گذارد. ازنظر روانشناسی، نخستین شرط تامین سلامت روانی کودکان، احساس امنیت روانی است یکی از مهم‌ترین ویژگی‌هایی که باید کودک داشته باشد احساس امنیت درباره خود و جهان است. ایجاد حس امنیت در کودکان با سه پیام همراه است، کسانی هستند در دنیا که از من در زمان نیاز مراقبت می‌کنند، من می‌توانم از خودم مراقبت کنم و توانایی‌های زیادی دارم و جهان جای امنی است که می‌توانم در آن رشد و پیشرفت داشته باشم.

رابطه مثبت شما به‌طور مستقیم و مثبت بر سلامت روان فرزند شما تأثیر می‌گذارد. تعلیم و تربیت کودک باید در یک محیط امن صورت پذیرد و بدون احساس آرامش و امنیت، تمام تلاش‌ها و اقدامات تربیتی، ناکارآمد و بی‌اثر خواهد بود. ازاین‌رو تمام تلاش والدین مسئول باید بر این اصل مبتنی باشد که فضای خانه و خانواده سرشار از امنیت و آرامش باشد. هر یک از اعضای خانواده شما به‌ویژه فرزند یا فرزندان شما باید در خانه احساس امنیت روانی کنند، به خانواده احساس وابستگی و تعلق نمایند و کانون خانواده را بهترین و امن‌ترین محل بدانند. هرقدر تجارب کودک در رابطه با محیط اطرافش بیشتر و بااحساس امنیت و آرامش بالاتری همراه باشد، ذهن و فکر او بیشتر رشد کرده و به بلوغ و پختگی نزدیک‌تر می‌شود و یاد می‌گیرد که به‌جای این‌که به‌سادگی نظرات دیگران را بپذیرد خود نیز فکر کرده و برای خودش تصمیم بگیرد.

رابطه شما با فرزندانتان نقش مهمی در سلامت روان آن‌ها دارد و یک رابطه محکم با ایجاد اعتماد آغاز می‌شود. مهم‌ترین عامل ایجاد امنیت روانی، جلب اعتماد کودک، توجه به نیازهای روانی کودک و تامین آن‌ها است. اگر نیازهای روانی کودک تامین نشوند، آسیب‌های جبران‌ناپذیری بر او وارد می‌شود. بنابراین شناخت نیازهای کودک از بدو تشکیل نطفه و ایجاد فضای امن و بدون اضطراب در دوران جنینی و سپس ایجاد فضای مناسب در دوران شیرخواری از اهمیت خاصی برخوردار است. این بدان معناست که نیازهای جسمی و عاطفی فرزندتان را با مراقبت از او در هنگام گرسنگی، تشنگی، گرما یا سرما و همچنین زمانی که ترس، مضطرب یا غمگین است، برآورده کنید. به‌هرحال آنچه را که می‌گویید انجام دهید و آنچه را که می‌خواهید بگویید. فرزندان شما نیاز دارند که شما ثابت، صادق و دلسوز باشید. راه‌هایی بیابید که نشان دهید کودکتان را دوست دارید و آن‌ها می‌توانند به شما اعتماد کنند تا آن‌ها را ایمن و سالم نگه‌دارید. اگر فرزند شما کار نادرستی انجام داد، هیچ‌گاه به او نگویید: «دوستت ندارم»، «تو دیگر فرزند من نیستی» این‌گونه برخوردها و بیان این‌گونه جمله‌ها هیچ کمکی به اصلاح رفتار کودک شما نمی‌کنند، بلکه موجب سرخوردگی او شده، امنیت روانی او را مختل کرده و در نتیجه سلامت روانی او را به خطر می‌اندازد. در مقابل می‌توانید در فضایی محرمانه، صمیمانه و با دلیل، نادرستی آن رفتار را برای کودک توضیح دهید و به‌طور مشخص بگویید: من این رفتار خاص را دوست ندارم و آن‌هم به این دلیل است.