هفته جهانی بدون دخانیات ابتکاری از سازمان بهداشت جهانی است که در هفته پایانی ماه می در جهان و اواخر اردیبهشت و اوایل خرداد در ایران برگزار می‌شود. هدف این کمپین گسترش آگاهی در مورد خطرات دخانیات و تاثیر منفی آن بر سلامتی و همچنین بهره‌برداری منفی از صنعت نیکوتین است که مخصوصا برای جوانان طراحی‌شده است. همچنین هدف آن کاهش بیماری‌ها و مرگ‌ومیر ناشی از مصرف دخانیات است.
مصرف دخانیات در استان بوشهر کمی متفاوت‌تر از دیگر استان‌ها است و به انواع دخانی معمول و مرسوم تجاری ختم نمی‌شود و کمتر خانه‌ای در استان بوشهر می‌توان یافت که یک قلیان سنتی وجود نداشته باشد. بوشهر به‌عنوان استانی که در آن تنباکو کشت می‌شود و بسیاری روند کاشت، داشت و برداشت این محصول را از نزدیک دیده‌اند، تصور آلودگی و مضر بودن آن کمتر موردتوجه قرار می‌گیرد به‌ویژه از سوی کسانی که آن را محصولی طبیعی می‌دانند. بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد افراد بسیاری که قلیان سنتی مصرف می‌کنند معتقد هستند قلیان سنتی عوارض کمتری نسبت به دیگر دخانیات دارد.
تفکری اشتباه که باعث شده است این طریقه مرسوم مصرف دخانیات همچنان رواج داشته باشد. بر اساس اعلام کارشناسان و پزشکان، 12 درصد بیماری‌های قلبی-عروقی، 66 درصد برونشیت و سرطان ریه و 38 درصد بیماری‌های حاد تنفسی به مصرف دخانیات برمی‌گردد.
طبق بررسی‌ها و تحقیقات صورت‌گرفته عوارض قلیان میوه‌ای نسبت به سیگار ۶۰ برابر و نسبت به تنباکوی سنتی ۳۰ برابر بیشتر و خطرناک‌تر است. چهار هزار نوع مواد سمی و عوارضی در قلیان، سیگار، تنباکوی سنتی و صنعتی وجود دارد که موجب سکته قلبی، ریزش مو، آب‌مروارید، چین‌وچروک صورت و پوست، پوسیدگی دندان، زخم معده، تغییر رنگ انگشتان، عوارض تنفسی و تنگی نفس، عفونت گوش و کاهش ۲۵ ساله عمر انسان می‌شود.
برای آگاهی و اطلاع‌رسانی در خصوص مضرات دخانیات به‌ویژه موارد شایعی همچون قلیان و سیگارهای الکترونیک باید به بسترهای اطلاع‌رسانی توجه بیشتری شود. در ابتدا باید دانست که بی‌شک خانواده نقش مهمی در پیشگیری از استعمال دخانیات و مضرات آن دارد، چراکه نخستین گروهی است که در تربیت و پرورش فرزند سهم بسزایی دارد. فرهنگ‌سازی و آگاهی‌بخشی رکن عمده و اساس رهایی از آسیب‌های اجتماعی است که باید به آن توجه مضاعف کرد. هیچ نوع ماده دخانی بی‌ضرری وجود ندارد، نیکوتینی که در سیگارهای الکترونیک وجود دارد به‌مراتب بیشتر از سیگار است و سبب وابستگی فرد می‌شود.
بحث تبلیغات دخانیات فقط موضوع فروش دخانیات نیست بلکه تبلیغ، ترویج و حمایت مالی از دخانیات نیز مهم است. طبق ماده ۳ قانون جامع کنترل دخانیات، تبلیغات دخانیات با اشکال مختلف ممنوع است. تحقیقات ثابت کرده است که بیش از ۳۰ درصد جوانان به‌دلیل تبلیغات جذب مصرف دخانیات می‌شوند. اضافه شدن عطروطعم به مواد دخانی یکی از مصادیق دیگر تبلیغ است که حتی سبب می‌شود به‌خاطر عطروطعم میوه، افراد تصور کنند برایشان خاصیت هم دارد و این‌ها جوانان را هدف قرار می‌دهند. مصداق دیگر، تبلیغ نمایش مصرف محصول دخانی در شبکه‌های نمایش خانگی است.
یکی از سازمان‌های اثرگذار در رفتار فردی، آموزش‌وپرورش است. سواد سلامت یک موضوع فردی نیست و جامعه هم باید سواد سلامت داشته باشد و به موضوع جمعی هم نگاه شده است. از طرفی پزشکان و کارکنان هم باید سواد سلامت درستی از دخانیات داشته باشند. متاسفانه تکنیک‌هایی در رسانه‌ها وجود دارد که به‌ظاهر پیام بهداشتی تهیه می‌کنند؛ اما در لایه‌های زیرین پیامی وجود دارد که فرد را به سمت رفتار اشتباه هدایت می‌کند. در آموزش‌وپرورش ما به سواد تغذیه و فعالیت بدنی خوب پرداخته می‌شود؛ اما سواد سلامت مقوله‌ای فراتر از این‌ها است که نیاز به سواد اجتماعی و عاطفی دارد.
بستر شهری، جامعه علمی، کتابخانه‌ها، رسانه‌ها و ... در ترویج سواد سلامت جمعی موثر هستند. از طرفی بحث اقتصاد نیز اهمیت دارد که در شکل‌گیری رفتار جامعه موثر است ازاین‌رو سیاست‌گذاران این بخش باید بدانند که تصمیمات آن‌ها به‌طور مستقیم بر رفتار جوانان برای مصرف یا عدم مصرف دخانیات اثرگذار است.
