گلاره جلالی

ویروس اچ‌پی‌وی موسوم به «پاپیلومای انسانی» یک ویروسی مقاربتی است که می‌تواند در بدن باعث بروز مشکلاتی بسیاری همچون زگیل تناسلی و انواع سرطان از جمله سرطان دهانه رحم (یکی از شایع‌ترین علل مرگ و میر ناشی از اچ‌پی‌وی در جهان‌) شود. با آگاهی از نحوه انتقال اچ‌پی‌وی، علائم و درمان آن بهتر می‌توان با خطرات ناشی از آن مقابله کرد؛ اما در جامعه‌ای که شرم شرقی همچنان مانع از تشریح تابو‌هاست؛ آگاهی‌سازی درباره یک بیماری مقاربتی ساده نیست. نبود آموزش‌های لازم و ضروری، برقراری تماس‌های جنسی ناایمن و محافظت نشده یا فارغ از چارچوب خانواده، موجب افزایش شیوع این بیماری مقاربتی و پیامدهای آن در جامعه شده است.

در حال حاضر بسیاری از پزشکان و مجامع متخصصان همچون (انجمن متخصصین زنان و زایمان) با هشدار در این زمینه بر ضرورت آگاه‌سازی و فراهم کردن بستر واکسیناسیون برای مقابله با این ویروس تاکید کرده‌اند. در این زمینه بامداد جنوب با پروا بهادری کارشناس ارشد مامایی گفت‌وگویی ترتیب داده است که در ادامه می‌خوانیم.

اچ پی وی چه نوع ویروسی است و منجر به چه بیماری‌هایی می‌شود

این ویروس عامل یکی از شایع‌ترین عفونت‌های منتقل شونده از راه تماس جنسی در دنیا است. از آن‌جایی که این ویروس زیرگونه‌های متعددی دارد؛ تظاهرات و پیامدهای متفاوتی را نیز می‌تواند ایجاد کند. برخی از انواع این ویروس می‌تواند باعث ایجاد ضایعات زگیل تناسلی شود و البته تعداد زیادی از آن‌ها هم در ظاهر هیچ علامتی ایجاد نمی‌کنند. ضایعات زگیلی ممکن است محدود باشند یا به شکلی وسیع، نواحی تناسلی و اطراف آن را درگیر نمایند. زگیل‌ها گرچه به خودی خود ضایعات دردناکی نیستند؛ چه به لحاظ ظاهری و چه از نظر تماس با البسه و آزردگی و خونریزی حین رابطه جنسی، اما می‌توانند ناراحتی قابل توجهی برای فرد مبتلا ایجاد کنند.

همان‌طور که گفته شد این بیماری شایع‌ترین بیماری مقاربتی است. هم خانم‌ها و آقایان در معرض عوارض اچ‌پی‌وی قرار دارند. البته عفونت پاپیلومای انسانی برای خانم‌ها خطرناک‌تر است، چون بعضی از انواع آن باعث سرطان سرویکس و ولو می‌شوند. زگیل‌های تناسلی که از طریق روابط جنسی منتقل می‌شوند، ممکن است چند هفته یا چند ماه بعد از ابتلا به عفونت، ظاهر شود. البته باید توجه شود که کلید اصلی مدیریت این عفونت، مراقبت و درمان است.

علائم این بیماری چیست؟

زگیل‌های تناسلی گاهی اوقات با چشم غیرمسلح دیده نمی‌شوند، ممکن است این زگیل‌ها بسیار کوچک و رنگ پوست یا کمی تیره‌تر باشند. قسمت بالای زائده‌ شبیه گل‌کلم است که هنگام لمس صاف یا کمی برآمده به نظر می‌رسد. زگیل‌ها می‌توانند به‌صورت خوشه‌ای یا تک ایجاد شوند. زگیل‌های تناسلی در نواحی تناسلی شخص ظاهر می‌شوند، اما در افرادی که با شخص آلوده به اچ‌پی‌وی رابطه‌ی پرخطر داشته باشند روی لب، دهان، زبان یا گلو نیز ظاهر می‌شوند.

حتی اگر زگیل‌های تناسلی به‌صورت ظاهری مشاهده نشوند، بازهم می‌توانند علائمی مانند: ترشحات غیرطبیعی آلت تناسلی، خارش، خونریزی، سوزش ایجاد کنند. اگر زگیل‌های تناسلی بزرگ یا منتشر شوند، وضعیت ناخوشایند و دردناکی را پدید می‌آورند.

چه کسانی در معرض ابتلا به زگیل تناسلی قرار دارند؟

هرکسی که فعالیت جنسی داشته باشد در معرض ابتلا به اچ‌پی‌وی قرار دارد. بااین‌حال زگیل‌های تناسلی بیشتر اوقات در افرادی دیده می‌شوند که زیر 30 سال هستند، سیگار می‌کشند، سیستم ایمنی ضعیفی دارند، سابقه‌ی کودک‌آزاری دارند و یا مادرشان هنگام زایمان به ویروس پاپیلومای انسانی مبتلا بوده است.

روش‌های تشخیص زگیل تناسلی در زنان و مردان چیست؟

معمولا در ابتدا پزشک برای تشخیص بیماری، سوالاتی را در مورد وضعیت سلامت و تاریخچه‌ی فعالیت‌های جنسی فرد مطرح می‌کند. همچنین نواحی که مستعد زگیل تناسلی هستند را معاینه می‌کند، در مورد تشخیص زگیل تناسلی در زنان می‌توان گفت: زگیل‌ها می‌توانند در اعماق بدن زنان ایجاد شوند، ممکن است لازم شود پزشک معاینه‌ی لگن هم انجام دهد. معمولا پزشکان از نوعی محلول اسیدی ملایم استفاده می‌کنند که باعث بهتر دیده شدن زگیل می‌شود.

ممکن است پزشک درخواست تست پاپ اسمیر هم بدهد. این تست، آزمایش سریع و ساده‌ای است که سلول‌های دهانه‌ی رحم را به‌وسیله‌ سواب جمع‌آوری می‌کند. سپس این سلول‌ها از نظر وجود اچ‌پی‌وی بررسی می‌شوند.

بعضی از انواع اچ‌پی‌وی نتایج غیرطبیعی را در تست پاپ اسمیر ایجاد می‌کنند که نشان‌دهنده‌ تغییرات پیش از سرطان است. اگر چنین ناهنجاری‌هایی دیده شوند، فرد برای بررسی‌های بیشتر تحت غربالگری مکرری قرار می‌گیرد که به روش کولپوسکوپی انجام می‌شود.

در مورد خانم‌هایی که مشکوک به اچ‌آی‌وی مولد سرطان‌ هستند پزشک دستور تست DNA می‌دهد. این تست، سویه‌ی اچ‌پی‌وی داخل بدن را مشخص می‌کند؛ اما متاسفانه هنوز هیچ آزمایش مخصوصی برای تشخیص اچ‌پی‌وی در آقایان وجود ندارد.

در حال حاضر چه روش‌های درمانی برای این بیماری وجود دارد؟

باوجود این‌که زگیل‌های تناسلی به‌مرورزمان از بین می‌روند، ویروس HPV در سلول‌های پوستی باقی می‌ماند. این بدان معناست که فرد چندین بار دیگر هم به زگیل مبتلا می‌شود. بدین ترتیب کنترل علائم برای جلوگیری از انتقال ویروس به دیگران ضروری است. زگیل‌های تناسلی مسری هستند، حتی اگر هیچ زگیل فعال یا علامت دیگری وجود نداشته باشد. فرد مبتلا در صورت تمایل می‌تواند با درمان، ظاهر زگیل‌های تناسلی را بهبود ببخشد و درد ناشی از آن‌ها را کنترل کند. بااین‌حال زگیل تناسلی هرگز به‌طور کامل از بین نمی‌رود و علاج قطعی ندارد.

برای درمان موضعی علائم زگیل تناسلی چه داروهایی معمولا تجویز می‌شود؟

انتخاب دارو باید با نظر پزشک معالج صورت گیرد و بیماران از خوددرمانی پرهیز کنند بااین‌وجود معمولا داروهایی مثل ایمی‌کیمود با نام تجاری آلدارا، پودوفیل

عمل جراحی در خصوص این بیماری تاثیر دارد؟

اگر زگیل‌های ایجادشده با گذشت زمان برطرف نشوند، ممکن است فرد برای برداشتن آن‌ها نیاز به جراحی سرپایی داشته باشد. که این امر با روش‌های: الکتروکوتر یا سوزاندن زگیل‌ها به‌وسیله‌ جریان الکتریکی، کرایوسرجری یا فریز کردن زگیل‌ها، لیزردرمانی، بریدن زگیل‌ها، تزریق داروی اینترفرون، انجام می‌شود.

این بیماری تا چه حد مسری است؟

این بیماری و ویروس مولد آن (HPV)، به شدت مسری هستند. زگیل تناسلی درمان قطعی ندارد در نتیجه فرد مبتلا به ویروس، تا آخر عمر آلوده است؛ حتی در صورت درمان و حذف زگیل‌ها ممکن است دیگران را هم آلوده کند و باعث ابتلای آن‌ها به این ویروس شود.

چه نوع واکسن‌هایی در حال حاضر برای این بیماری در دسترس است؟

در حال حاضر از سه واکسن مختلف استفاده می‌شود. واکسن چهارگانه بانام تجاری گارداسیل، که عملکرد این واکسن علیه ژنوتیپ‌های ۶، ۱۱، ۱۶ و ۱۸ است. همچنین این واکسن از قدرت پیشگیری ۷۰% برای کانسر سرویکس (سرطانی است که از دهانه رحم آغاز می‌شود) در زنانی که قبلاً به این ویروس آلوده نشده‌اند و همچنین از قدرت پیشگیری تا ۹۰% برای زگیل تناسلی برخوردار است. این واکسن تنها واکسنی است که مردان هم می‌توانند آن را تزریق کنند. واکسن نه‌گانه بانام تجاری گارداسیل ۹ دارای تاییدیه FDA را دارد. این واکسن علیه ژنوتیپ‌های ۶، ۱۱، ۱۶، ۱۸، ۳۱، ۳۳، ۴۵، ۵۲ و ۵۸ عمل می‌کند. یک واکسن دوگانه هم وجود دارد که این واکسن تنها در استرالیا استفاده می‌شود.

واکسن در چه سنی باید استفاده شود و چه میزان تاثیر دارد؟

به همه افراد توصیه می‌شود پیش از ۲۶ سالگی نسبت به واکسیناسیون HPV اقدام کنند، در گذشته این واکسن، برای افرادی که بالای ۲۶ سال سن داشتند، تزریق نمی‌شد. اما امروزه ممکن است برخی از افرادی که بالای ۲۷ سال دارند و قبلاً واکسینه نشده‌اند، پس از صحبت با پزشک خود در مورد خطر ابتلا به عفونت‌های HPV جدید و مزایای احتمالی واکسیناسیون، تصمیم بگیرند که واکسن HPV دریافت کنند. البته دریافت واکسن تا ۴۵ سالگی امکان‌پذیر است با این حال بهترین زمان ممکن برای دریافت این واکسن تا سن ۲۶ سالگی است.

برای تزریق این واکسن فاصله زمانی خاصی باید رعایت شود یا خیر؟

فاصله زمانی تزریق، صفر، دو و شش‌ماهه است و همچنین این واکسن به حجم نیم میلی‌لیتر بوده و به روش داخل عضلانی تزریق می‌شود، البته زنانی که قبلا به ژنوتیپ‌های موجود در واکسن آلوده‌شده‌اند نیاز به انجام واکسیناسیون ندارند. مدت‌زمان مصونیت ناشی از واکسن نامشخص بوده، ولی در مطالعات مختلف پنج سال ذکرشده است

این بیماری در چه سنی بیشتر شیوع دارد؟

بیشترین گروه سنی که در معرض آلودگی با زگیل تناسلی هستند سنین ۲۰ تا ۳۵ سالگی هستند. انتقال این ویروس در مردان و زنان عموماً از طریق مقاربت‌های جنسی با پارتنر آلوده اتفاق می‌افتد، ولی در مقالات انتقال ویروس از راه‌های غیرجنسی هم گزارش می‌شود که یکی از راه‌های شناخته‌شده برای انتقال این ویروس انتقال به روش عمودی یا ورتیکال از مادر به نوزاد است.

سخن پایانی

بهترین راه مراقبت از خود و بهترین واکسن روش زندگی سالم است تا شانس ابتلا به زگیل تناسلی و بازگشت مجدد آن در افراد سیگاری بالاتر است، و بهتر است اشخاص از مصرف سیگار دوری کنند.