سوال اشتباهی که این روزها زیاد می‌شنویم؛
بورس اوراق بهادار تهران در هفته گذشته با جهش‌ها و رکورد‌شکنی‌های پی در پی خود از نظر رشد شاخص و حجم معاملات، یک هفته تاریخی را برای سهامداران رقم زد و با رشد چشمگیر تمامی متغیرهای خود مواجه شد...
بامدادجنوب- عبدالله محمد علی پور: بورس اوراق بهادار تهران در هفته گذشته با جهش‌ها و رکورد‌شکنی‌های پی در پی خود از نظر رشد شاخص و حجم معاملات، یک هفته تاریخی را برای سهامداران رقم زد و با رشد چشمگیر تمامی متغیرهای خود مواجه شد.
این اتفاق برای افرادی که با بورس ارتباط داشته‌اند، گرچه با رقم‌های پایین‌تر اما در اوایل دهه 80 نیز اتفاق افتاد. حتی کسانی که بورس‌باز نیز نبودند آن روزها را به یاد دارند که قیمت سهام برخی از شرکت‌ها به یک‌باره افزایش‌های ناگهانی و شدیدی را تجربه می‌کرد. این افزایش‌ها البته کسانی را که پولی در دست داشتند به طمع انداخت تا سرمایه‌های خود را برای خرید سهم‌های در حال صعود به‌کار ببرند و این خود باعث گران‌تر شدن این سهم‌ها می‌شد. در همین زمان، رسیدن قیمت سهم یکی از شرکت‌ها به قیمت باور نکردنی 15 هزار تومان را به یاد داریم.
اما این پایان ماجرا نبود و از آنجا که بورس نبض اقتصاد یک کشور است، با تغییر عملکرد دولت‌ها و سودآوری شرکت‌های بورسی، عدد و رقم‌های این بازار نیز مانند همه بازارهای دیگر بالا و پایین می‌شود. زمانی شاخص بورس – که میانگینی از حجم معاملات انجام شده است- نزولی شده و برای مدتی رکود داشته و زمانی نیز به‌دلیل امیدواری نسبت به بهبود شرایط اقتصادی یا حتی دست‌های پشت پرده، به رقم‌های بالایی چون 82 هزار واحد رسیده است.
این روزها بورس تهران که تا نیمه دی‌ماه در رکود و رخوت فرو رفته بود، بعد از اجرای برجام و لغو تحریم‌ها از خواب زمستانی بیدار شده و با هجوم سهامداران و رشد قیمت سهام شرکت‌ها روند جهشی شدیدی به خود گرفته است؛ به‌گونه‌ای که بعد از دو سال روی دیگری از خود را نشان داده است.
هجوم دسته جمعی سهامداران برای خرید سهام شرکت‌های متاثر از لغو تحریم‌ها و حتی شرکت‌های دیگر، موجب شد تا شاخص بورس تهران تنها در پنج روز معاملاتی هفته گذشته 6/6 درصد رشد کند و میانگین بازدهی بورس تهران به 5/13 درصد برسد.
به این ترتیب، کسانی که سرمایه خود را وارد بورس کرده‌اند، تنها طی پنج روز گذشته به‌طور متوسط به سود 5/13 درصدی دست یافته‌اند. این در حالی است که اگر این سرمایه را در بانک می‌گذاشتند، این سود را پس از شش ماه نیز به دست نمی‌آوردند.
کسب چنین سودی در کوتاه‌مدت باعث شده است که هر روز تعداد افراد بیشتری برای ورود به بورس متمایل شوند و برای از دست ندادن سودهای این‌چنینی، با سرعت در حال ورود سرمایه‌هایشان به بورس هستند.
افرادی هم هستند که کسب سودهای سرشار این‌چنینی را اتفاقی می‌دانند و هنوز برای ورود به بورس مردد هستند. برخی نیز به‌دلیل اطلاع اندکی که از بورس و نحوه سود‌دهی در آن دارند، این سوال را مطرح می‌کنند که پول گذاشتن در بورس سود بیشتری دارد یا در بانک؟
جهت اطلاع این افراد باید گفت که اصولا چنین سوالی اشتباه است، چراکه بر خلاف بانک، بورس جایی برای نگه‌داری از پول‌های مردم ندارد و سودآوری در بورس نه بر اساس خواب پول‌ها، که بر مبنای خرید و فروش آگاهانه سهام شرکت‌های حاضر در بورس است.
بورس در واقع بازار خرید و فروش سهام شرکت‌هایی است که بر اساس حسابرسی‌های انجام شده، ثبات عملکرد و حجم سرمایه‌گذاری مشخصی دارند و مانند هر بازار دیگر، بخشی از افراد خریدار هستند و بخشی دیگر فروشنده. در این بازار، فروشنده بر اساس خبرها و تحلیل‌هایی که خودش یا منابع مورد اعتمادش در اختیار وی قرار می‌دهند، اقدام به فروش سهام می‌کند و طبق چارچوب‌های بازار سهام، قیمت را تعیین می‌کند. در مقابل خریدار نیز مانند فروشنده، مختار است که سهام عرضه شده را بخرد یا خیر. بنابراین، زمانی در بازار بورس معامله‌ای انجام می‌شود که فروشنده و خریدار بر روی یک قیمت مشخص به توافق برسند.
البته در بورس شیوه دیگری هم برای سودآوری وجود دارد. از آنجا که هر برگ سهم نشان‌دهنده مالکیت دارنده آن بر بخشی از سرمایه شرکتی است که سهام را صادر کرده است، هر میزان سودی که شرکت در انتهای هر سال مالی توزیع می‌کند، دارنده برگ سهم نیز سود خواهد برد. این روش کسب سود به‌دلیل این‌که هر سال یک‌بار رخ می‌دهد، برای کسانی کارایی دارد که می‌خواهند به‌صورت بلند مدت در بورس سرمایه‌گذاری کنند و توانسته‌اند سهام یک شرکت سود‌ده را شناسایی و خریداری کنند. از این‌رو، معمولا سودآوری در بورس به گروه اول، یعنی بورس‌بازان مربوط می‌شود.
با این‌همه، تاریخچه بورس‌ها- در ایران و جهان- نشان می‌دهد که نوسان جزء جدا نشدنی این بازار است و سرمایه‌گذاران در بورس همواره با مقداری ریسک مواجه هستند که میزان آن بسته به شرایط اقتصادی کشور و جهان می‌تواند کم یا زیاد باشد.
در سال‌های اوایل دهه 80 که در مقدمه گفته شد، بورس پس از طی کردن سیر صعودی، ناگهان دچار کاهش شدیدی شد و سهامی که قیمت آن در دوره‌ای به بیش از 15 هزار تومان رسیده بود، در دوره رکود به زحمت توانست قیمت‌های بالای 200 تومان را هم تجربه کند. در یکی دو سال گذشته نیز چنین وضعیتی وجود داشته است و سهم‌های زیادی با افت شدید قیمت مواجه شده‌اند و دارندگان سهام را دچار ورشکستگی کرده‌اند. سرمایه‌گذارانی که در روزهای هیجانی بورس، حتی خانه و خودرو خود را نیز به پول تبدیل کرده بودند تا سود بیشتری به‌دست آورند.
یکی از کارشناسان بورس در تحلیل شرایط فعلی بورس می‌گوید: گفته می‌شود که علت روند صعودی بورس گشایش‌های ایجاد شده در حوزه سیاسی و پایین آمدن قیمت سهام شرکت‌هاست اما آنچه می‌توان گفت این است که اتفاقات اخیر بورس تهران پاسخی است به برجام و آینده‌ای که پیش روی صنایع قرار دارد.
وی افزود: این در حالی است که وضعیت فعلی بورس می‌تواند نشان‌دهنده بخش واقعی اقتصاد نباشد بنابراین همواره و در هر شرایطی به سرمایه‌گذاران توصیه می‌شود که انتخاب آگاهانه داشته باشند و اگر شناختی نسبت به بازار ندارند، به‌صورت غیرمستقیم و از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری اقدام به سرمایه‌گذاری کنند که این تاکید با صعودی شدن شرایط بازار دو چندان می‌شود.
معاون ناشران و اعضای شرکت بورس اوراق بهادار تهران با بیان این‌که سهامداران بازار سرمایه باید در خرید و فروش سهم تمام متغیرهای کلان اثرگذار بازار را بررسی کنند، تصریح کرد: مردم باید آینده سودآوری شرکت‌ها را مدنظر قرار دهند زیرا ممکن است برخی صنایع به‌دلیل وجود رقبای جدید با تهدیدهایی مواجه شوند و برخی دیگر شرایط بهتری را تجربه کنند.
روح‌الله حسینی‌مقدم تاکید کرد: زمانی‌که معاملات بورس تهران پرگردش بوده و حجم معاملات زیاد است باید به تصمیم بازار اعتماد کرد اما زمانی‌که بازار کم‌معامله است نباید به آن اعتماد کرد بنابراین روند مطلوب حجم معاملات نشان می‌دهد که عده‌ای از صنایع خارج شده و عده جدیدی وارد می‌شوند.
در مقابل عده‌ای از کارشناسان هم معتقدند اگرچه لغو تحریم‌ها می‌تواند اثرات مثبتی بر اقتصاد داشته باشد اما تاثیر آن بر صنایع بورسی زمان‌بر بوده و از سوی دیگر، سایه متغیرهای کلان اقتصادی همچون مشکلات اقتصاد جهانی و افت قیمت نفت همچنان بر سر بورس تهران سنگینی می‌کند. بنابراین این کارشناسان نتیجه می‌گیرند که بخشی از معاملات انجام شده در روزهای گذشته ناشی از هیجاناتی است که در روزها و هفته‌های آینده مشخص خواهد شد.
نتیجه مطالب گفته شده این است که در مورد سوال مطرح شده باید گفت: اصولا مقایسه پول گذاشتن در بانک و پول گذاشتن در بورس صحیح نیست و به‌جای آن باید سرمایه‌گذاری در بورس و پول گذاشتن در بانک با هم مقایسه شوند.
اما از آنجا که در سرمایه‌گذاری در هر صنعتی داشتن دانش و مهارت انجام کار از داشتن پول و سرمایه فراوان مهم‌تر است، توصیه می‌شود علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری در بورس، پیش از آنکه بخواهند اقدام به ورود به این بازار کنند، از نحوه عملکرد و چگونگی فعالیت در این بازار اطلاع کافی کسب کنند؛ همان‌طور که برای ورود به هر صنفی نیاز است در مورد آن اطلاع کافی به‌دست آورد.
هم‌اکنون سالن بورس شهر بوشهر کلاس‌های آموزشی برای آشنایی مقدماتی مردم با چگونگی عملکرد بورس برگزار می‌کند که علاقه‌مندان می‌توانند برای ثبت نام به این مکان مراجعه کنند.
پس از کسب اطلاعات کافی، می‌توان از ابزارها و مشاوره‌های متعددی که در فضای مجازی وجود دارد بهره گرفت و کسب و کار جدید را با دانش و مهارت کافی اداره کرد. حتی ابزارهای خرید و فروش آنلاین برای بازار بورس وجود دارد که بر روی تلفن همراه نصب می‌شود که چنین امکاناتی در کنار سودآوری بالای روزهای گذشته، به جذابیت‌های این بازار می‌افزاید.
X Share