بامداد جنوب: روزگاری بود که برای تامین گوشت مرغ مورد نیاز داخل کشور، دولتمردان مجبور بودند دست به دامان کشورهای دیگر نظیر برزیل شوند اما الان چند سالی میشود که با سرمایهگذاری زیاد در این بخش، با تولید سالانه دو میلیون تن گوشت مرغ در کشور به خودکفایی رسیدهایم تا یکی از افتخاراتی که وزارت جهاد کشاورزی در دو سال گذشته بسیار آن را عنوان کرده، خودکفایی در تولید گوشت مرغ باشد. حسن رکنی، معاون وزیر جهاد کشاورزی میزان تولید گوشت مرغ در کشور را سالانه حدود دو میلیون تن و ظرفیت صادرات آن را حدود 120 هزار تن در سال عنوان کرده است.
در بوشهر نیز چندسالی میشود که تعداد مرغداران رو به افزایش گذاشته و بهدلیل شرایط مطلوب و رطوبت مناسب هوا، سرمایههای زیادی به این صنعت وارد شده است اما وضعیت برای آنها بهخوبی سپری نمیشود. بیش از یکسال پیش و اواخر سال 93، تعادل بازار مرغ در استان بهم خورد و عرضه بیش از حد مرغ باعث شد تا قیمت مرغ گرم، حتی به زیر قیمت تمامشده تولید برسد.
این امر باعث شد تا چندی پیش بالاخره کاسه صبر مرغداران لبریز شود و با تجمع مقابل استانداری و پس از آن سازمان جهاد کشاورزی استان، دست یاری به سوی مسوولان دراز کنند. در این بین برخی از تولیدکنندگان معتقد بودند که باید از ورود مرغ استانهای دیگر به بوشهر جلوگیری شود تا آنها بتوانند مرغ خود را در داخل بوشهر عرضه کنند. آنها گمان میکردند که این ضررها تنها مختص خودشان است و مرغداران استانهای دیگر ضرر زیادی متحمل نشدهاند تا اینکه روز گذشته تولیدکنندگان مرغ در سراسر کشور بهدلیل نبود صرفه اقتصادی در تولید و ضرر و زیان دو ساله این صنعت، در مقابل نهاد ریاستجمهوری تجمع و اعتراض کردند.
تولید سالانه دو میلیون تن گوشت مرغ در حالی است که مرغداران طی دو سال گذشته همواره از وضعیت بازار و پائین بودن قیمت عرضه آن شکایت داشته و بارها اعلام کردهاند که صنعت مرغداری در صورت ادامه این روند، ورشکسته میشود.
مرغداران در دو سال اخیر مدام گفتهاند که قیمت عرضه مرغ پایینتر از قیمت تمامشده است و اگر چه قیمت تمام شده هر کیلوگرم مرغ حدود شش هزار تومان و حتی بیشتر است، اما بهعلت مازاد تولید و نداشتن صادرات پایدار و مداوم، هر کیلوگرم مرغ در مقاطعی با قیمت کمتر از چهار هزار تومان از مرغدار خریداری میشود.
دلایل زیادی برای این وضعیت از سوی مرغداران مطرح میشود، برخی تعداد زیاد واحدهای تولید مرغ و مازاد 20 درصدی تولید را دلیل این وضعیت عنوان میکنند و معتقدند که در سالهای گذشته بدون ضابطه و برنامهریزی مجوز مرغداری صادر شده و همین موضوع باعث مازاد تولید و نبود تعادل در عرضه و تقاضای مرغ شده است.
برخی دیگر معتقدند که نبود بازار صادراتی پایدار برای این محصول منجر به مازاد تولید میشود و میگویند از آنجا که دولت هیچ حمایتی از صادرکنندگان نمیکند، توان عرضه این محصول در بازارهای رقابتی وجود ندارد.
بر اساس این گزارش، تولیدکنندگان عنوان کردهاند که با این وضعیت، تولید به مخاطره میافتد و ورشکستگی صنعت مرغداری را تهدید میکنند.
به گفته مرغداران، آنچه که مسلم است، وجود مازاد تولید در صنعت مرغداری و نبود راهکاری برای عرضه آن به قیمت مناسب، مشکل اصلی تولیدکنندگان است که در دو سال گذشته آنها را به ستوه آورده تا جایی که بالاخره تعدادی از مرغداران سراسر کشور در واکنش به وضعیت ایجاد شده مقابل نهاد ریاست جمهوری تجمع کردهاند.
بوشهر جای خوبی برای پرورش مرغ است، اما...
یک کارشناس کشاورزی در این رابطه به بامداد جنوب گفت: مشکلات مرغداری در کشور و بهخصوص بوشهر زیاد است اما بهنظر من بزرگترین مشکل مرغداران، گرانی ارز و واردات مواد خوارکی اولیه از کشورهایی مانند برزیل است.
اسماعیل یاسینی با بیان اینکه استان بوشهر دارای ظرفیتهای مناسبی برای مرغداری است، خاطرنشان کرد: هوای بوشهر بهطور میانگین حدود 60 درصد رطوبت دارد که باعث کاهش بیماریهای تنفسی در مرغ میشود. این در حالی است که در مناطق خشک مانند اصفهان، تولیدکنندگان مجبورند با استفاده از دستگاه رطوبتساز، رطوبت تولید کنند که خود هزینهای را روی دست آنها میگذارد.
وی با بیان اینکه ضریب تبدیل غذایی در بوشهر عدد مناسبی است، افزود: بر اساس میانگین کشوری، بهازای هر دو کیلوگرم دان مرغ، یک کیلو گوشت به جوجه اضافه میشود اما در بوشهر این آمار بهتر است و بهازای 9/1 کیلوگرم دان، مرغها یک کیلوگرم چاقتر میشوند که این آمار نشان میدهد در فضای بسته، بوشهر مکان مناسبی برای تولید مرغ است.
یاسینی به مشکلات زیاد مرغداران اشاره کرد و افزود: مصرف اصلی خوراک دام و طیور ذرت و سویا است که حدود 70 درصد هزینه تولید و پرورش دام و طیور را تشکیل میدهد. متاسفانه ذرت و سویای مورد استفاده مرغداران داخلی، از خارج کشور وارد میشود زیرا هم تولید داخل جوابگوی نیاز داخلی نیست و هم کیفیت ذرت داخلی مناسبی نیست. اختلاف کیفیت ذرت داخل و خارج به این دلیل است که رطوبت در محصولات خارجی کمتر از 12 درصد است اما رطوبت ذرت تولید داخل بیش از 18 درصد. به این ترتیب مرغداران هم برای نگهداری ذرت دچار مشکل میشوند و هم بهعلت آب زیاد محصول، ارزش غذایی کمتری دارد.
این کارشناس بوشهری با اشاره به اینکه خوراک دام و طیور کشور به خارج از کشور وابسته است، تصریح کرد: از سالهای 85 و 86 به بعد و همزمان با افزایش تدریجی نرخ ارز، ذرت و سویا هم به همان نسبت گران شدند تا اینکه اکنون کار به جایی رسیده که قیمت فروش حتی کفاف هزینهها را هم نمیدهد.
تولید مرغ صرفه اقتصادی ندارد
اسماعیل یاسینی با تاکید بر اینکه پیش از عید قیمت فروش مرغداران بوشهری تنها کیلویی سه هزار و 800 تومان بود، ادامه داد: هماکنون قیمت تمامشده هر کیلوگرم دان مرغ برای مرغدار سه هزار تومان تمام میشود، ضمن اینکه هر جوجه یک روزه را هم به قیمتی در حدود 700 تومان خریداری میکنند. این در حالی است که اگر هزینههای دیگر مانند هزینههای نیروی انسانی، قبض آب، برق، هزینه سرمایهگذاری و... را هم از آن کم کنیم مرغدار دچار ضرر و زیان زیادی میشود. علاوه بر این بسیاری از مرغداران از بانک تسهیلات گرفتهاند که باید اقساط آن را هم پرداخت کنند.
وی با اشاره به نقش مهم دولت در بهبود وضعیت تولید و کمک به این افراد، تاکید کرد: حداقل کاری که دولت میتواند در این زمینه انجام دهد این است که تسهیلات این افراد تمدید شده و یا شامل بخشودگی جریمه شوند. دولت همچنین میتواند به این بخش تولید سوبسید بدهد. بهطور مثال، ذرت و سویا را با قیمت مناسب در اختیار تولیدکنندهها قرار دهد و یا واردات این محصولات را که بهصورت انحصاری است، آزاد کند.
مرغ ایران در بازار جهانی قدرت رقابت ندارد
یاسینی با اشاره به اینکه ما هماکنون قدرت رقابت با کشورهای دیگر را هم نداریم، افزود: ابتدا باید به مرغداران آموزش دهیم زیرا آنها بهصورت تجربی کار میکنند و از لحاظ فنی وارد نیستند. در کشورهایی مانند برزیل که در این زمینه خوب کار کردهاند، بر اساس نژاد مرغ و مطالعات زیستمحیطی، تغذیه جوجه تعیین و فرموله میشود، بههمین دلیل چربی موجود در مرغ برزیلی بسیار کمتر از مرغهای تولید داخل است. بنابراین برای صادرات و رقابت در بازارهای جهانی باید قویتر عمل کنیم و کیفیت مرغها را بالا برده و همزمان هزینههای تولید را کاهش دهیم.
وی با تاکید بر اینکه اکنون با توجه به علم روز دنیا، محصولات تولیدی خوراکی باید ارگانیک باشند، خاطرنشان کرد: کشورهای خارجی و بهخصوص اروپایی آزمایشهای بسیار سختی از محصولات میگیرند و از لحاظ کیفی باید به تایید آزمایشگاهها برسند. پس برای پیشرفت در این صنعت، نیازمند همت بیشتر و ورود علم بهجای تجربه به این کار هستیم.
اسماعیل یاسینی با اشاره به اینکه در حال حاضر مرغداری و پرورش مرغ در ایران اصلا بهصرفه نیست و باید تعداد آنان تعدیل شود، تصریح کرد: دوره پرورش مرغ در ایران بین 45 تا 50 روز است که در برخی موارد حتی پروار شدن مرغ به دو ماه هم میرسد. این در حالی است که مرغ برزیلی بین 40 تا 42 روز پروار میشود.
وی یکی از دلایل ایجاد مشکلات کنونی و ورشکستگی مرغداران را تعداد زیاد پروانههای صادرشده در زمان ریاست جمهوری احمدینژاد دانست و عنوان کرد: پس از صنعت نفت، بیشترین سرمایهگذاری در ایران مربوط به صنعت پرورش مرغ است و اشتغال بسیار زیادی نیز ایجاد کرده است. هر مرغداری 30 هزار قطعهای، دستکم هشت نفر را بهصورت مستقیم و تعدادی را هم بهصورت غیر مستقیم مشغول به کار کرده است پس نیاز است که دولت در این زمینه به مرغداران کمک کند.