بامدادجنوب- عبدالله محمدعلیپور: این جمعه برای ایرانیها روز بدی بود، آنها در این روز دو یادگار را از دست دادند و بهیاد خاطرههایی که با آنها داشتند، اشک ریختند.
خبر درگذشت خواننده قدیمی و خوش صدای سالهای دور ایران، حبیب، در سن 63 سالگی، همزمان با تعطیلی کارخانه 80 ساله تولید لوازم خانگی ایران، ارج، در رسانهها منتشر شد و باعث تاثر بسیاری از مردم شد. با اینحال، تالم ناشی از این دو حادثه کاملا یکسان نیست و ابعاد آنها تفاوتهای معناداری دارند.
حبیب خوانندهای بود و پرداختن درباره جزئیات حادثه و چرایی آن، به صفحات تخصصی هنری و فرهنگی نیاز دارد اما تعطیل شدن کارخانه قدیمیترین برند لوازم خانگی ایران، بهطور کامل به این صفحه و دغدغههای نویسندگان آن مرتبط است.
این شرکت که سالها با مسائل مختلف مالی و سوءمدیریت ناشی از دولتی شدن دست و پنجه نرم کرده بود، بالاخره هفته گذشته دست از فعالیت کشید و حالا ماشینآلات و خط تولید آن در معرض فروش قرار گرفتهاند تا دیگر مطمئن شویم برند ارج برای همیشه از صحنه اقتصاد ایران رفته است.
البته این کارخانه در طول سالهای اخیر با بروز مشکلات مالی و حضور برندهای مختلف خارجی سهم قابل توجهی از بازار را در اختیار نداشت و با توجه به ماشینآلات کهنه، دیگر قادر به تولید محصولات متنوع لوزام خانگی نبود.
پس از آنکه این کارخانه در 40 سالگی و همزمان با وقوع انقلاب اسلامی ملی اعلام شد، مدیریتش به دست دولتیها افتاد تا بهروز نشدن ماشینآلات در کنار انتصاب مدیران دولتی در این کارخانه، پتانسیلهای آن را برای تولید محصولات روز بگیرد؛ بهنحوی که در چند سال اخیر تصمیم به فروش این کارخانه گرفته شود. حتی در یک سال گذشته بخشی از این کارخانه در اختیار ایران خودرو قرار گرفت تا بهعنوان پارکینگ خودرو از آن استفاده کند!
تشدید مشکلات برای این واحد تولیدی بهحدی شده که مدیرانش هفته گذشته تصمیم به تعطیلی رسمی آن گرفته و ماشینآلات کهنه آن را برای فروش گذاشتهاند، این در حالی است که کارخانه ارج در مقطعی بهعنوان سوپر مارکت لوازم خانگی ضمن برندسازی، انواع لوازم خانگی را تولید میکرد.
این حکایت البته داستان جدیدی نیست و کارخانههای قدیمی بسیاری بهدلایل مختلف تعطیل شدهاند و تنها خاطرههای آنها بهجا مانده است.
مردم بوشهر هم تجربه تعطیل شدن کارخانههای قدیمی را داشتهاند و به چشم خود دیدهاند که چگونه کارگران کارخانه قدیمی و خوشنام اعتمادیه در منطقه دواس بوشهر از کار بیکار شدند. حدود شش سال است که این کارخانه 76 ساله بهدلیل مشکلات زیرساختی از جمله برق، بدهیهای بالا و نداشتن سرمایه در گردش تعطیل شده و تلاشهای مدیرعامل شرکت برای راهاندازی دوباره آن به نتیجه نرسیده است.
مرتضی کاظمی دو سال پیش، دلیل اصلی تعطیلی کارخانه یادگار پدرش را بیبرقی عنوان کرده و گفته بود: برای حل مشکل برق با پیگیری مسوولان در سال 88 مصوب شد این کارخانه به شهرک صنعتی بوشهر 2 منتقل شود. شهرکی که خود همچنان با چالش قطع گاه و بیگاه برق مواجه است و هر روز وعدههایی مبنی بر حل شدن آن از سوی مسوولان داده میشود؛ ضمن اینکه شرکت شهرکهای صنعتی اعلام کرده که توان تامین سه مگاوات برق مورد نیاز این شرکت را ندارد و برای اینکار کاظمی باید با شرکت برق به تفاهم برسد.
اما در حالی که کاظمی از بدهی 40 میلیارد ریالی این شرکت در سال 92 سخن گفته است، بهنظر میرسد مشکلات جدیدی هم دامنگیرش شده و حالا باید جوابگوی بدهیهای تازهای باشد که کارگران قدیمیاش با شکایت از شرکت و استناد به قوانین مرتبط با مشاغل سخت و زیانآور، آنرا به ارمغان آوردهاند! بدهیای که به گفته مدیرعامل اعتمادیه رقمی چند میلیارد تومانی دارد.
اما این پایان داستان تعطیلیها نیست و از گوشه و کنار بهگوش میرسد، یکی دیگر از شرکتهای قدیمی و ریشهدار بوشهری نیز در آستانه تعطیلی کارخانهها قرار گرفته است.
مبارک، نامی که سالها مایه مباهات بوشهریها بوده و با داشتن 16 شرکت زیر مجموعه، در قالب یک هلدینگ موفق، محصولات باکیفیتی را به مشتریان خود در سراسر ایران عرضه کرده است. شرکتی که در سال 63 فعالیت خود را در بوشهر آغاز کرد و پس از مدتی موفق شد کارخانههای دیگری نیز در استانهای اصفهان، مازندران و... تاسیس کند تا ضمن تولید محصولات متعدد در سه گروه شیمیایی- شوینده، غذایی- دریایی و سلولزی- بهداشتی، فرصتهای شغلی زیادی را نیز ایجاد کند.
کارخانههای تولیدی این گروه صنعتی در استان بوشهر بهطور عمده در منطقه خوشاب دشتستان و شهرک صنعتی بوشهر 2 قرار دارند و خبرها حاکی است که بهدلیل مشکلات مالی، شرکتهای چندگانه مستقر در منطقه خوشاب که بهطور عمده به تولید مواد سلولزی- بهداشتی مشغول بودهاند، یکی پس از دیگری در حال تعطیلی هستند. با اینحال، فعالیت واحدهای مستقر در شهرک صنعتی که به تولید محصولات غذایی دریایی مشغول هستند، همچنان ادامه دارد و فشارها هنوز نتوانسته است مدیران آنها را از پا درآورد.
اینکه یک شرکت قدیمی و با سابقه چرا و چگونه به مرز تعطیلی و ورشکستگی میرسد، موضوعی است که هم به عوامل بیرونی و هم به عملکرد داخلی و تصمیمات مدیران آن مرتبط است اما آنچه اهمیت دارد، میزان تلاشی است که برای نجات آنها صورت میگیرد.
بیشک یکی از دلایل تعطیلی کارخانه تولیدکننده باکیفیتی مانند مبارک، نبود خریدار و قراردادهای بلندمدت خرید محصولات بوده است تا آنها را به فعالیت بلندمدت امیدوار کند. معضلی که راه حلش ساده و مسیر رسیدن به آن به کمتر از سه ساعت رانندگی نیاز داشت.
ما بارها در گزارشات متعدد از پتانسیلهای بالای عسلویه و منطقه ویژه اقتصادی و انرژی پارس برای تامین تقاضای مورد نیاز تولیدات باکیفیت استان سخن گفتیم و برآورد کردیم که حتی چرخش 10 درصد از خریدهای روزانه واحدهای صنعتی و نفتی این مناطق، میتواند کارخانههای نیمهتعطیل بوشهری را نجات دهد و اشتغال از دست رفته این واحدها را به آنها برگرداند اما کو گوش شنوا و کو عزم راسخ؟!