بامدادجنوب- عبدالله محمدعلیپور: امروزه فساد نه‌تنها در کشور ما بلکه در تمام دنیا به‌عنوان معضلی برای توسعه شناخته می‌شود. با این‌حال، نوع، شکل، میزان و گستردگی آن در کشورهای مختلف متفاوت است. فساد اداری و مالی اقتصاد داخلی را فلج، جریان توسعه را مختل، سازمان‌های دموکراتیک را تهدید، اصل حاکمیت را مخدوش و تهدیدات امنیتی از جمله جرایم فراملی و تروریسم را تسهیل می‌کند.
استاد اقتصاد دانشگاه تهران بنیان‌های ساختار فساد اداری در اقتصاد ایران را مربوط به دوران پهلوی می‌داند. فرشاد مومنی در گفت‌وگویی بیان کرده است: در دوره پهلوی بخش بزرگ‌تر جمعیت ایران در روستا‌ها زندگی می‌کرد که بنابر شرایط آن زمان، یک اقتصاد خود بسنده معیشتی داشتند و از همان سال‌ها ساختار اقتصادی و اداری در ایران با بنیان‌های کج متولد شد. انهدام‌های متعدد، الگو برداری، ناهمگون بودن برنامه‌ریزی‌ها زمینه فساد اداری را فراهم کرد و نهادینه نشدن نظام اداری واقعی در ایران زمینه‌ساز انحراف و در نهایت فساد را در جامعه فراهم کرد.
پس از پیروزی انقلاب، اصلاح نظام اداری همواره به‌عنوان یک اصل و ضرورت غیرقابل انکار مورد تاکید بوده و در نهایت به صدور فرمان مقام معظم رهبری در سال 1380 برای مبارزه با فساد اداری و اقتصادی منجر شد.
با این حال، به گواه گزارش سازمان‌های بین‌المللی، ایران در زمینه فساد اداری جزء کشورهای فاسد جهان است. بر اساس آخرین گزارشی که سازمان بین‌المللی شفافیت از میزان فساد در کشورها در بهمن‌ماه سال گذشته منتشر کرد، ایران در بین 167 کشور، رتبه 131 را در شاخص ادراک فساد داشته و این در حالی است که رتبه ایران نسبت سال پیش از آن پنج واحد بهبود داشته است. البته درک فساد در کشور ما به آمار و ارقام نیازی ندارد و همه مردم در زندگی روزمره کم‌وبیش با آن سروکار دارند.
اما آنچه در مورد فساد نگرانی بیشتری را ایجاد می‌کند این است که وقتی فساد به یک فرهنگ تبدیل شود، دیگر کسی به قبح و نادرستی کارش نمی‌اندیشد. زیرا از یک سو می‌بیند همه این‌طور رفتار می‌کنند و از سوی دیگر، از او انتظار دارند که او نیز چنین رفتاری داشته باشد.
فرامرز رفیع‌پور، محققی که مقالات زیادی در مورد ابعاد فساد اداری و اقتصادی در ایران نوشته است، در توصیف همگانی شدن فساد می‌نویسد: «در واقع اختلاس تا آنجا ننگ و عار به حساب می‌آید که اگر کسی از فرصت‌های به‌دست آمده برای اختلاس استفاده نکند احمق نامیده می‌شود.»
مهم‌ترین و شایع‌ترین شکل فساد شاید فساد اقتصادی باشد که بیشترین تاثیر خود را بر اعتماد مردم به حاکمیت و نیز بر توسعه اقتصادی می‌گذارد. این موضوع، متاسفانه در سال‌های اخیر شکل گسترده‌تر و نمایان‌تری را به خود گرفته است و تقریبا در همه دستگاه‌های اداری و دولتی افرادی یافت می‌شوند که منافع سازمانی و کشوری را قربانی خواسته‌های شخصی خود می‌کنند.
در گفت‌وگو با تعدادی از فعالان اقتصادی استان بوشهر، به جزئیات بیشتری از تاثیر فساد اداری و اقتصادی بر عملکرد شرکت‌های کوچک و متوسط استان دست یافتیم، موضوعی که رئیس سابق مرکز پژوهش‌های مجلس از آن به‌عنوان فساد سیستماتیک یاد می‌کند.
یکی از صنعت‌گران استان که نخواست نامش گفته شود، با اشاره به راکد شدن فعالیت شرکتش با وجود سابقه خوبی که داشته است، گفت: متاسفانه در چند سال گذشته با پدیده عجیبی مواجه شده‌ایم؛ برخی از فعالان اقتصادی برای این‌که امور اداری‌شان در دستگاه‌های دولتی رونق بگیرد، اقدام به دادن هدیه به کارمندان کرده‌اند و این کار را با رضایت خود و به پاس قدردانی انجام داده‌اند.
وی افزود: اما حالا، همان کارمندان که تعدادشان متاسفانه کم نیست و در اغلب سازمان‌های دولتی نیز دیده می‌شوند، تا زمانی‌که پول زور یا رشوه‌ای دریافت نکنند، وظایف خود را نیز انجام نمی‌دهند و معلوم نیست چرا نظارتی نیست و برخوردی با آنها نمی‌شود.
این فعال اقتصادی با اشاره به رونق رشوه در پروژههای پیمانکاری بیان کرد: در برخی از دستگاه‌های دولتی استان و حتی پروژههای بزرگ ملی که در کشور فعال هستند، نمی‌توان بدون دادن رشوه‌های کلان پروژه‌ای گرفت که این موضوع باعث می‌شود هزینه‌های کار در شرکت‌های بخش خصوصی بالاتر رود و در عمل تعداد معدودی شرکت توان ماندن در بورس فعالیت را داشته باشند.
یکی دیگر از تولیدکنندگان استان که می‌گوید به‌دلیل نداشتن «رابطه» نمی‌تواند محصولش را بفروشد، در گفت‌وگو با بامداد جنوب، گفت: الان داشتن رابطه یا پارتی، حرف اول را می‌زند، به‌خصوص در جایی که بوی پول به مشام برسد، داشتن پارتی ضروری است.
احمد توکلی، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی این نوع پدیده را فساد سیستماتیک در اقتصاد ایران دانسته و گفته است: «متاسفانه امروز کشور دچار فساد سیستماتیک شده و برخی دستگاه‌هایی که خود باید با فساد مقابله کنند گرفتار شده‌اند. نه این‌که کل این دستگاه‌ها فاسد شدند اما همین که برخی افراد حاضر در این مجموعه‌ها با مشکل مواجه شده‌اند، دیگر نمی‌توانند مقابله با فساد را جدی دنبال کنند.»
گرچه همان‌طور که گفته شد فساد در جامعه ما به‌خوبی قابل لمس است اما این به معنای فاسد بودن همه کارکنان دولتی و اجرائی نیست. همچنان انسان‌های شریف و پاک‌دستی هستند که با صداقت و سلامت خدمت به مردم را سرلوحه کار خود قرار داده‌اند و حاضر به ورود مال حرام به زندگی خود نیستند.
با این‌حال، سکوت انسان‌هایی که به‌نوعی با فساد اداری در ارتباط هستند، در کنار سایر عوامل این پدیده شوم، به گسترده‌تر شدن فساد در کشور دامن زده و لازم است ریشه‌کن کردن فساد ادری به‌وسیله انسان‌های پاک در دستور کار جدی سازمان‌های نظارتی استان قرار گیرد.
البته دو نمونه‌ای که در این گزارش ذکر شد، تنها بخش کوچکی از فساد اقتصادی موجود در استان است و روزانه مراجعات متعددی از سوی مردم به دفتر روزنامه بامداد جنوب صورت می‌گیرد که نشان از وجود فساد گسترده در سطوح مختلف مدیریتی استان است اما این روزنامه به‌دلایل مختلف از انعکاس آنها خودداری می‌کند.
تازه های سایت
پربازدید ها