بامداد جنوب - مصطفی دهقان:

بررسی‌ها نشان می‌دهد که حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان از منابع ارزی صندوق توسعه ملی از ابتدای تاسیس تا پایان نیمه اول امسال به ریال تبدیل شده و در مرحله پرداخت به طرح‌های مختلف قرار گرفته است؛ با این حال هیچگونه جزئیاتی در خصوص نحوه این پرداخت‌ها و اولویت‌های آن برای استان‌های کشور منتشر نشده و باید دید سهم استان‌های کشور خصوصا استان بوشهر از این 40 هزار میلیارد تومان تسهیلات چه رقمی خواهد بود. این در حالی است که در سال‌های گذشته، تولیدکنندگان استان بوشهر رقم ناچیزی از تسهیلات ارائه شده از سوی دولت را دریافت کرده و بسیاری از تولیدکنندگان با وجود درخواست‌های مکرر نتوانسته‌اند تسهیلاتی از دولت دریافت کنند.

از ابتدای تاسیس صندوق توسعه ملی بخشی از منابع این صندوق در کنار تسهیلات ارزی، بر اساس تکلیف قانونی به تسیهلات ریالی اختصاص یافته است. این تسهیلات طبق قوانین بودجه سنواتی تا انتهای سال ۱۳۹۳ از طریق انعقاد قرارداد عاملیت ریالی با بانک‌های عامل پرداخته شده و از ابتدای سال ۱۳۹۴ صندوق نسبت به سپرده‌گذاری ریالی در بانک‌های دولتی و خصوصی جهت اعطای تسیهلات ریالی به طرح‌های تعیین شده، اقدام کرده است، در این حالت صندوق تنها عامل توزیع سپرده‌های ریالی بوده و نقشی در تخصیص موردی این تسهیلات به طرح‌ها و فعالیت‌ها ندارد و مسوولیت آن برای برعهده بانک‌های سپرده‌پذیر است.

بررسی گزارش عملکرد صندوق توسعه ملی در جریان پرداخت تسهیلات ریالی نشان از آن دارد که در سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۳، از محل قراردادهای عاملیت ریالی که بر اساس نظامنامه ضوابط و شرایط اعطای تسهیلات ریالی به متقاضیان از محل منابع صندوق توسعه ملی پرداخت شده است، حدود ۱۱ هزار و ۸۸۳ میلیارد تومان به طرح‌ها و پروژه‌های معرفی شده از طرف بانک‌های عامل، اختصاص و به حساب آنها واریز شده است این در شرایطی است که تا پایان شهریورماه ۱۳۹۷ نیز حدود هشت هزار و ۵۷۴ میلیارد تومان بابت اصل تسهیلات دریافتی به صندوق بازپرداخت شده و سه هزار و ۳۰۹ میلیارد تومان نزد بانک‌ها به‌عنوان اصل تسهیلات جاری باقیمانده است که با سود در سال‌های آینده دریافت خواهد شد.

اما از ابتدای سال ۱۳۹۷، در اجرای حکم ماده (۵۲) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت، صندوق نسبت به سپرده‌گذاری در بانک‌های دولتی و خصوصی جهت اعطای تسهیلات ریالی به طرح‌های اقتصادی، اقدام کرد. در نیمه اول امسال میزان سپرده‌گذاری‌های انجام شده از سوی صندوق در بانک‌های دولتی و خصوصی، در مجموع برابر سه هزار میلیارد تومان بوده است، بنابراین جمع سپرده‌گذاری‌های انجام شده از ابتدای سال ۱۳۹۴ تا پایان شهریور‌ماه امسال حدود ۲۵ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان می‌رسد که از این رقم ۱۸۴ فقره قرارداد با مبلغی حدود ۱۳ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان جهت تخصیص تسهیلات به متقاضیان دارای اعتبار (فعال) اختصاص دارد.

همچنین از مجموع ۲۵ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان سپرده‌گذاری شده، ۱۶ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان از اصل منابع نزد بانک‌ها بوده که در قالب تسهیلات اختصاص یافته به متقاضیان به مرحله بازپرداخت نرسیده و مانده قابل تخصیص از محل قراردادهای جاری است. باقی منابع نیز در قالب بازپرداخت اصل سپرده‌ها و مانده مصرف نشده قراردادهایی که پایان یافته، به صندوق بازگردانده شده است. تمام این منابع بازگشتی و سودهای مربوطه، بار دیگر طی قراردادهای سپرده‌گذاری جدید جهت اختصاص به متقاضیان واجد شرایط، در اختیار بانک‌ها قرار گرفته است.

از سوی دیگر، آمار سامانه مدیریت فرایند تسهیلات صندوق از طرف بانک‌ها نشان می‌دهد که در نیمه اول امسال از محل قراردادهای فعال، مبلغی بالغ بر سه هزار و 600 میلیارد تومان به متقاضیان اختصاص یافته است که با احتساب مبالغ اختصاصی قبلی در مجموع منابع تخصیص یافته به متقاضیان از ابتدای سال ۱۳۹۴ تا پایان شهریورماه سال ۱۳۹۷ به ۱۴ هزار و ۲۳۰ میلیارد تومان می‌رسد که قسمتی از اصل این تسهیلات به‌صورت کامل به صندوق بازپرداخت شده و بخشی دیگر به‌عنوان تسهیلات جاری در اختیار متقاضیان قرار دارد.

اما با تصویب «قانون حمایت از توسعه و ایجاد اشتغال پایدار در مناطق روستایی و عشایری با استفاده از منابع صندوق توسعه ملی» در سال ۱۳۹۶، به صندوق توسعه ملی اجازه داده شده تا با هدف ارتقای تولید و ایجاد اشتغال پایدار در مناطق روستایی و عشایری، معادل ریالی یک میلیارد و پانصد میلیون دلار را به‌صورت قرض‌الحسنه نزد بانک‌های کشاورزی، پست بانک و توسعه تعاون و صندوق کارافرینی امید و صندوق حمایت از توسعه سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی سپرده‌گذاری کند تا این منابع صرف اعطای تسهیلات به اشخاص حقیقی و حقوقی غیردولتی برای ایجاد اشتغال در روستاها و شهرهای زیر ۱۰ هزار نفر جمعیت با اولویت روستاها و شهرهای زیر ۱۰ هزار نفر جمعیت واقع در مناطق مرزی و عشایری شود.

این در حالی است که آمار نشان می‌دهد که صندوق توسعه ملی در شش ماهه اول سال ۱۳۹۷ و در مرحله دوم با اعلام سازمان برنامه و بودجه، حدود یک هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان در بانک‌ها یا صندوق‌های منتخب در قانون سپرده‌‌گذاری کرده که با مجموع مبالغ قبلی به سه هزار میلیارد تومان می‌رسد.

بر این اساس میزان کل سپرده‌گذاری‌های ریالی انجام شده از سوی صندوق توسعه ملی در بانک‌های دولتی و خصوصی از ابتدای سال ۱۳۹۴ تا انتهای شهریورماه ۱۳۹۷، حدود ۲۸ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان است و در پایان شهریورماه مانده اصل این سپرده‌ها نزد بانک‌ها مبلغی حدود ۱۹ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان بوده است. بر این اساس با احتساب حدود ۱۱ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومانی که قبل از سال ۱۳۹۴ در قالب تسهیلات ارزی پرداخت شده بود رقمی بیش از ۴۰ هزار میلیارد تومان در این بخش اختصاص یافته است.

گفتنی است، از ابتدای تاسیس صندوق توسعه ملی تا پایان نیمه اول امسال در بخش تسهیلات ارزی نیز، از حدود ۴۰ میلیارد دلار درخواست پذیرفته شده از سوی صندوق حدود ۱۶ میلیارد دلار به بخش‌های مختلف پرداخت شده است.